شرایط اقتصاد یک کشور برآیند وزنی تعاملات بازیگران و کنش‌گران خرد و کلان آن کشور است؛ سیستمی پیچیده متشکل از افراد، بنگاه‌ها، خواسته‌ها، تصمیم‌ها، گرایش‌ها، منافع و دیگر عوامل گوناگون که تحلیل اکنون و آینده آن جز با ژرف‌نگری و تجربه‌اندوزی میسر نیست. اقتصاد ایران بنا به موقعیت خاص ژئوپلتیک، جمعیت‌شناختی و فرهنگی حاکم بر آن شرایط ویژه‌ای دارد؛ و به همین دلیل، ترسیم دقیق ِافق‌های آتی در اقتصاد ایران امری صعب و چندوجهی است.
از سوی دیگر پیش‌نیازِ بنگاه‌ها برای اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک و لازمه‌ی افراد برای موفقیت در حوزه مالیه‌ی شخصی، دارا بودن تحلیل و پیش‌بینی صحیح از اکنون و آینده اقتصاد است. در حقیقت، بزرگترین زیان مجموعه‌ها و افراد زمانی حادث می‌شود که فرآیند تصمیم‌سازی آنها در تاریکی مطلق و بدون بینشی از اوضاع و احوال محیطی انجام پذیرد. اعتقاد ما بر این است که آحاد فعال در حوزه اقتصاد می‌توانند -و باید- به جای پیش‌گویی‌های سلیقه‌ای و بدون فکت، در پیِ پیش‌بینی‌های کارشناسانه و مبتنی بر واقعیت و تجربه باشند.
همایش «دورنمای اقتصاد ایران در سال 95» یک گردهم‌آیی بهنگام است برای آن که شرایط اقتصادی سال آینده را نه بر مبنای حدس و گمانه‌زنی، بلکه بر اساس تحلیل‌های موشکافانه، از زبان دست اندرکاران اقتصاد و صاحب نظران بشنویم و بشناسیم.
چشم در چشم ِآینده
سال 1395 از جهات گوناگون یک سال ویژه برای اقتصاد ایران است.
سند برجام به همت و درایت کارگزاران شایسته و فرزندان برومند این آب و خاک، ایستگاه فرجامین خود را پشت سر گذاشت و اکنون پس از الغای تحریم‌ها، دیدگان ما را بر چشم‌اندازی نوین گشوده است.
امروز اقتصاد ایران، تهدید بیرونی را به طور موثری از سر خود تارانده و نوبتِ مصاف با چالش‌های درونی فرا رسیده است. برای شکوفا کردن ظرفیت‌های خفته در اقتصاد ایران، ابتدا باید بیماری‌های مزمن این پیکره را علاجی موثر بیابیم.
اگرچه باز شدن درهای اقتصاد به سوی جهان، عامل خارجیِ تحریم ظالمانه را رفع کرده است، اما اقتصادِ ما در دل خود دغدغه‌ها و چالش‌هایی دیرپا دارد، که در طول سالیان نه تنها مرتفع نشده، بلکه بر وخامت آن افزوده شده است.
به طور مشخص در سال آتی، اقتصاد ایران به همآوردی چالش‌هایی چون تامین مالی بنگاه‌ها، بودجه دولت، رکودِ تولید و سکونِ بازارها، انباشت بدهی دولت به صندوق‌ها و پیمانکاران، تامین انرژی موردنیاز برای توسعه و رشد پیش‌بینی شده، مهیا کردن زیرساخت‌ها، بیکاری، اقتصادِ متکی به نفت و چالش قیمت نفت، نرخ بهره و چند نرخی بودن ارز و ... خواهد رفت.
توفیق دولت محترم در مهار تورم نشان داد که در صورت اجماع سیاست‌گذاران و آحاد جامعه، و همچنین تدبیر و تعقل در تدوینِ برنامه ها و استراتژی‌ها، درمانِ دردها میسر است. باید با عظمی راسخ و با توجه به سرمایه بی‌بدیل «امید» که اکنون بر فضای جامعه حاکم شده است، وزنه‌ها را از پای اقتصاد ایران باز کنیم و به این پیکر عظیم، توانِ دویدن دهیم.
از اهداف کلیدی ما در همایش «دورنمای اقتصاد ایران در سال 95» طرح چالش‌های اقتصادی سال آینده، بررسی دقیق آنها و رونمایی از راهکارها و سناریوهای مواجهه با این چالش‌هاست.
جهان به کدام سو می رود
در نشست 2016 «مجمع جهانی اقتصاد» در داووس سوییس، صاحبنظران سال جاری را در حوزه فن‌آوری، سال شکوفایی دنیای دیجیتال و در دنیای کسب‌وکار، سال زایش فرصت‌ها از طریق مشارکت دانسته‌اند. در این نشست تحلیل‌گران علاوه بر پیش‌بینی رشد اقتصادی کندتر برای چین و افزایش قیمت نفت، از اجماعی سخن گفتند که تصمیم‌سازان بین المللی برای برقراری صلح و امنیت در جهان و ایجاد جهانی بهتر برای زندگی، شکل خواهند داد. نخبگان اقتصاد دنیا در این نشست، دوران جدیدی را معرفی کردند که در آن روی دادن انقلاب چهارم صنعتی ناگزیر است.
نیک میدانیم که سیستم اقتصاد، یک مجموعه ایزوله و تنها نیست. به قطع و یقین شرایط اقتصادی کشور متاثر از اوضاع و احوال سیاسی و اقتصادی در منطقه و جهان است. بنابراین نسبت به روندهای طی‌شونده در اقتصاد بین الملل و تاثیرات درون‌زای این روندها آگاه باشیم و بدانیم کدامین راه‌ها به فرصت‌سازی در عرصه بین المللی منتهی خواهد شد.
در دنیای امروز، سیاست توسعه متوازن سرلوحه تصمیم‌سازان قرار دارد. از همین‌روست که امروز بیش از توجیه‌پذیری مالی(financial feasibility) در طرح های سرمایه‌گذاری، توجیه‌پذیری اقتصادی(Economic feasibility) مدنظر قرار گرفته است. توجیه‌پذیری اقتصادی یعنی دیدن کل تصویر به جای تمرکز بر جزء. یعنی انتفاع کل سیستم اقتصاد از یک فعالیت اقتصادی به جای کسب منفعت یک واحد در ازای زیان واحدهای دیگر. یعنی رقم زدن یک رشد همه جانبه به جای حجیم شدن کاریکاتورگونه و نامتوازن اندام ها.
کدام راه: «سازشِ» منفعل یا «سازگاریِ» فعال؟
همه آن چه گفته شد به این معناست که در یک اقتصاد پویا، زمینه‌ها و بافت‌ها (contexts) در حال تغییر و دگرگونی است و ما می‌بایست مسائل و مفاهیم(concepts) را با توجه به ساختارها و زمینه های نو، بازتعریف کنیم.
تصمیم‌گیری با نگاه درست و بر پایه اطلاعات موثق و کارآ، به ما توانایی سازگاری با شرایط را به نفع سودآوری بنگاه یا مالیه‌ی شخصی خود خواهد داد. در این حالت، می‌توانیم با مدیریت منظم و تدبیر در اجرا، به سرمنزل مقصود برسیم. در غیر این صورت و بدون پیش‌آگاهی، خود را در شرایط نامنتظری گرفتار خواهیم دید. و در این شرایط چه می‌توان کرد جز تن دادن به اجبار و انفعال و بی‌نظمی در مدیریت و هرج و مرج در اجرا؟
سودآوری پروژه نیست؛ یک پروسه است. و اساسی ترین زیربنای فرآیند بقای سود، کسب کردن اطلاعات درست در زمان درست است. هر راهی غیر از این افتادن در دوری باطل و تسلسلی زیان‌ده است.
فصلی جدید در کتاب اقتصاد نوشته می‌شود
چینش فضای اقتصاد در ایران و جهان و دکوراسیون تعاملات و تقابلات در حال تغییر است. از گذشته‌ای که بر این اقتصاد رفته است، باید قابی بگیریم و جایی در پیشگاه دیدگانمان نگاه داریم و آن را چراغ راه آینده کنیم. امروز باید به جای ارائه پاسخ‌های تکراری و ناموزون، پرسش های درست و هوشمندانه طرح کنیم.
به صِرفِ وجود ابزارهای جدید در دستانمان، پیشرفتی حاصل نخواهد شد. در اذهان ما نیز باید نگرشی نو هویدا شود. مدرن‌ترین وسیله نقلیه جهان هم که در اختیارمان باشد، باز هم نمی‌توانیم در یک جاده خاکی و پر از دست انداز و فراز و نشیب به سرعت مطلوب برانیم. برای ارتقا و تکامل، اولویت با نگرش قدرتمند است نه ابزار پیشرفته.
در فضای نوین کنونی، این دانش است که راه می گشاید. این ایده است که سود می‌رساند و این اطلاعات است که ارزش می‌آفریند. و راه قطعیِ سودآوری، سرمایه گذاری در اطلاعات و بیمه شدن با آگاهی است.
همایش زمستانی و حرف‌های بهاری
خداوند را شاکریم که به روال سال‌های گذشته، ما در موسسه اقتصاد ایرانیان با همکاری شرکت خدمات جهانگردی و ایرانگردی آیتو افتخار میزبانی همایش «دورنمای اقتصادی سال 95» را پیدا کرده‌ایم. امسال نیز، دوازدهم اسفندماه در یک بعدازظهر زمستانی گردهم می‌آییم و در آستانه سال جدید، پای صحبت بزرگان اقتصاد ایران می‌نشینیم تا تصویری شفاف از سال اقتصادی آینده را ترسیم کنیم. سالی که امیدواریم همه فصل های آن برای اقتصادمان فصل بهار باشد و هنگامه‌ی شکوفایی.
تلاش کرده‌ایم مهمترین دغدغه‌های جامعه را در قالب پنل‌های جداگانه و با حضور اصحاب فن آن حوزه به بحث و بررسی خواهیم نشست. هدف نهایی ما از برگزاری این همایش، مهیا کردن محفلی است برای تعاطی افکار و آرای زبده‌ترین کارشناسان و مدیران اقتصادی، تا ازین رهگذر بتوانیم اطلاعات و محتوای مفید و ارزشمندی را نصیب خود و مدعوین فرهیخته این همایش سازیم.
فعالان اقتصادی و علاقه‌مندان به حضور در همایش «دورنمای اقتصاد ایران در سال 1395» می‌توانند از طریق شماره تلفن 02188611819 داخلی 104 یا پورتال همایش به آدرس eventiranian.ir برای رزرو اقدام فرمایند.
