arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۲۵۰۸۴۸
تاریخ انتشار: ۵۸ : ۲۰ - ۱۴ بهمن ۱۳۹۴

هاشمي چه گفت؛ منتقدان چه شنيدند؟

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
رضا رئيسي در نواوران نوشت:

آيت الله سخن گفت؛ واکنش ها از هر کرانه و سو آغاز شد. به هنگامه اي که شيخ اعتدال با آن مصلحت سنجي ها و ملاحظات هميشگي سخن مي گفت، کوچکترين کليد واژه هاي وي سيلي از واکنش ها را به همراه داشت، حال که او خرق عادت کرده و صريح تر از هر زمان ديگري نقد خود را مبذول داشته، طبيعي و بديهي است که عکس العمل ها دايره شمول بيش تري يافته و سونامي وار به منصه ظهور رسد. آنهم در برهه و بحبوحه اي که در آستانه يکي از مهم ترين فراز هاي تاريخ انقلاب با توجه به تحولات بيروني و دگرگوني فضاي سياسي داخلي هستيم و دو انتخابات مهم و سرنوشت ساز در راه است و روي سخن آيت الله معطوف به يکي از مهم ترين موضوعات مورد بحث و توجه در اين انتخابات يعني موضوع عدم احراز صلاحيت ها و به طور ويژه درباره يادگار امام(ره) بود.

همانگونه که قابل پيش بيني بود، منتقدان هميشگي هاشمي بلافاصله در مقام واکنش برآمده و تيغ از رو کشيدند و حتي تا بدآنجا پيش رفتند که خواستار رد صلاحيت آيت الله در انتخابات نيز شده و يکي از خبرگزاري هاي خاص نيز در خبري اختصاصي از کنارگذاري آيت الله از ليست جامعه روحانيت مبارز خبر داد- خبري که البته بعدتر تکذيب نيز شد- همان گونه که مي شد حدس زد و در موارد بسيار خفيف تر نيز منتقدان طيف راست، سخنان هاشمي را بسط و تعميم داده و معاني و مقاصد خود را بر آن مترتب مي کردند، اي بار نيز با برداشت منقطع از سخنان هاشمي، انتقاد او از شوراي نگهبان را زير سئوال بردن نهاد قانوني شوراي نگهبان قلمداد کردند و از اين منظر به هاشمي تاختند.

در سوي ديگر برخي از چهره هاي طيف چپ نيز از اين منظر که چرا هاشمي براي سيد حسن خميني امتياز و رانت ويژه اي قايل شده و از اين منظر که بواسطه قرابت نسبي وي با امام(ره) به گلايه از عدم احراز صلاحيت وي پرداخته و اين اقدام را به زعم آنان از اين منظر نقد کرده، نسبت به سخنان هاشمي واکنش نشان داده و آن را بدور از رويکردهاي اصلاح طلبانه و دموکراسي خواهانه ارزيابي کرده اند و در نهايت عده اي نيز در اظهار نظري جالب توجه گفته اند که هاشمي با واکنش پوپوليستي در صدد جذب آراي عمومي به سمت و سوي خود با اين اعتراض برآمده و به دنبال فرصتي بوده تا از محبوبيت نوه امام راحل براي خود در انتخابات پيش رو امتيازاتي حاصل کند.

در پاسخ به اين انتقادات چند نکته را به شکل موجز و مختصر مي توان مبذول داشت که در پي بدان اشاره خواهد رفت.

اول آنکه سخنان هاشمي بدون شک در انتقاد از عملکرد شوراي محترم نگهبان است و کسي نمي تواند اين حقيقت بديهي را رد و نفي کند و موضوع عيان تر از آنست که قابل کتمان باشد اما در عين حال اين سخنان را نمي توان در حمله به يک نهاد قانوني ارزيابي کرد و بدان تاخت و حاوي ايراد دانست و مذمت کرد. چرا که در وهله اول هيچ فرد و جريان و نهاد و سازماني بري از خطا و اشتباه نيست و کسي نمي تواند منکر اين حقيقت بديهي شود. آنچنان که قايل شدن حق اعتراض براي نامزدها خود حاوي اين معني است که امکان اشتباه و خطا در تشخيص شوراي نگهبان نيز وجود دارد. از طرف ديگر در نظام مقدس جمهوري اسلامي و معطوف به آموزه هاي اسلامي و هم مولفه هاي جامعه دموکراتيک تمامي افراد حق انتقاد و بيان اعتراض و گلايه نسبت به تمامي افراد و جريان ها را دارند.

سخنان منتقدان هاشمي به هنگامي مي تواند موضوعيت و اصالت داشته باشد که هاشمي در لفافه انتقاد قصد تخريب و تخطئه جايگاه شوراي نگهبان را داشته باشد- که در برداشت هاي منقطع از سخنان هاشمي شايد بتوان چنين نکته اي را مستفاد کرد- به عنوان مثال اگر اين قسمت از سخن هاشمي را بريده و مورد تحليل قرار دهيمف بتوان انتقاد تندروها را وارد دانست. آنجايي که هاشمي مي گويد:« شما صلاحيت خود را از کجا آورده ايد؟ چه کسي به شما اجازه داده که قضاوت کنيد؟ چه کسي به شما اجازه داده که يکجا بنشينيد و داوري کنيد، براي مجلس و دولت و جاهاي ديگر و اختيارات را در دست بگيريد؟»اگر اين سخنان را بدون مقدمه و عقبه آن بنگريم. مي توان گفت هاشمي معترض به قضاوت شوراي نگهبان يا صلاحيت آنان شده است!! در حاليکه هاشمي با توجه به رد صلاحيت نوه امام راحل خطاب به اعضاي شوراي نگهبان متذکر مي شود که جايگاهي که آنان در آن قرار گرفته اند، معطوف به برکت حضور امام(ره) و پيروزي انقلاب با رهبري ايشان بوده است نه آنکه چرا اعضاي شوراي نگهبان قضاوت مي کنند؟!. هر تازه آمده اي که اندک اطلاعي از قانون اساسي داشته باشد؛ مي داند که مهم ترين کارکرد و وظيفه قانوني شوراي نگهبان اعم از فقها و حقوقدانان تفسير قانون و نظارت بر انتخابات است و هر دوي اين وظايف ساختاري معطوف به اصل قضاوت است و هاشمي که خود از بنيانگذاران انقلاب بوده و بيش از هر مقام ديگري در نظام جمهوري اسلامي در انتخابات مختلف حضور داشته و در مهم ترين مناصب نيز به ايفاي وظيفه پرداخته نسبت به اين موضوع اشراف و آشنايي کامل دارد.

هاشمي به شوراي نگهبان انتقاد کرده است اما انتقاد او نه به جايگاه اين نهاد و نه به حقوق قانوني و مصرح آنست بلکه وي نسبت به رد صلاحيت يادگار امام(ره) اعتراض کرده و در لفافه اين اعتراض به آنان و ديگران يادآور شده است که همه ارکان و اجزا و اضلاع انقلاب و کشور مديون خروش و قيام امام روح الله هستند و از منظر هاشمي نبايد اين نکته را در بررسي صلاحيت نوه امام (ره)به فراموشي سپرد. با اين اوصاف نقد تندروها در خصوص زير سئوال بردن نهاد قانوني شوراي نگهبان توسط هاشمي نه موضوعيت دارد و نه اصالت.

دوم آنکه برخي سخنان هاشمي را که طي آن گفته است، اشبه ترين فرد نسبت به امام(ره) را رد صلاحيت کرده اند و بدين واسطه به گلايه از شوراي نگهبان پرداخته، دال بر اين گرفته اند که گويي هاشمي بواسطه قرابت نسبي با امام(ره) و اينکه وي نوه امام (ره) است؛ خواستار تاييد صلاحيت سيد حسن خميني شده است و اين رويکرد را با اصول دموکراتيک در مغايرت دانسته اند. البته اين طيف نيز در تحليل خود دچاره اشتباه شده و ره به خطا برده اند. چرا که هاشمي همانگونه که در عين کلام خود متذکر شده است، سيد حسن خميني را شبيه ترين فرد به بنيانگذار انقلاب در سيره و عملکرد دانسته، نه آنکه به خاطر اينکه وي تنها نوه امام راحل است، بايد بدون هيچ قيد و شرط و قرابت فکري و نظري مورد تاييد قرار گيرد. کما اينکه در ادامه سخنان هاشمي به ساز و کار تاييد صلاحيت ها ورود کرده و خواستار نظامند شدن هر چه بيش تر آن شده است و اينکه سخن هاشمي را مختص به قرابت نسبي سيد حسن آقا با امام(ره) بدانيم با اين سخنان بعدي در تناقض قرار مي گيرد. هاشمي معترض عدم احراز صلاحيت سيد حسن خميني است اما اين اعتراض نسبت به عدم لحاظ فاکتورهايي بوده که در موارد ديگر موضوعيت يافته و مصداق عملکرد شوراي نگهبان بوده است والا اينکه هاشمي بخواهد بدون هيچ عقبه و صبغه اي خواستار تاييد صلاحيت نواده امام(ره) شود، هيچ عقل سليمي نمي پذيرد، آنچنان که هاشمي چند ماه قبل از ثبت نام سيد حسن خميني وي را «علامه» خطاب کرد و در فواصل ديگر نيزبا توجه به تاليفات و آثار سيد حسن به تمجيد مراتب علمي وي پرداخته بود. از طرف ديگر از اساس اعتراض هاشمي نسبت به ماجراي سيد حسن، عدم احراز صلاحيت نسبت به حضور در انتخابات و حضور وي در مجلس خبرگان است و هاشمي نخواسته که سيد حسن سمت يا جايگاهي را تصاحب کند تا بخواهد رانتي براي وي قايل شود.

در نهايت نيز آنکه آيت الله هاشمي که از ارکان انقلاب و يار هميشه همراه امام بوده و دو دوره رئيس جمهوري و دو دوره نيز رئيس مجلس و سال ها رياست نهاد عالي مجمع تشخيص مصلحت را در کارنامه خود داشته است و با همه اين اوصاف رد صلاحيت شد، هيچ گاه لب به اعتراض اينچنيني نگشود و به انتقاد از شوراي نگهبان نپرداخت، حال چگونه مي توان گفت که هاشمي در اين انتقاد فعلي خود يکي از ارکان نظامي که در برآمدن آن نقش کليدي داشته، هدف قرار داده است و به دنبال تضعيف آن بوده به خصوص که خود وي نيز اکنون کانديداي مجلس خبرگان است و البته کماکان رئيس مجمع تشخيص مصلحت آن؟!. عده اي بارها درصدد اصطکاک افزايي ميان وي و ارکان نظام برآمده اند اما هاشمي هيچ گاه و در هيچ شرايطي بدان تن نداده است، حال چرا بايد چنين کاري کند آنهم در فرآيند انتخاباتي که آن را يکي از سرنوشت سازترين انتخابات ادوار انقلاب مي داند و دولتي که مستظهر به حمايت وي بوده، بر سر کارآمده و توانسته مهم ترين توفيق چنده دهه اخير کشور را رقم بزند و با خلق برجام چالشي بزرگ را از پيش روي کشور برداشته و همه چيز در چشم انتظار پيش رو مثبت جلوه گر است، حال آيا معقول و پذيرفتني است که هاشمي بخواهد اين فرآيند را مخدوش کند؟!

تنها علت اين صراحت کلام و اين گلايه شديد را مي توان از علقه و علاقه اي دانست که وي به امام(ره) داشته و دارد و نمي خواهد در نظامي که با نام خميني تا هميشه تاريخ قرين است، رويه و رويکردي را شاهد باشد که در آن حقي از خانواده بنيانگذار مخدوش شود که اين البته مي تواند مطلع اتفاقات ناخوشايند ديگري باشد و هاشمي ابايي ندارد که از همه آبروي خود هزينه کند تا مانع چنين وضعيتي شود

نظرات بینندگان