پوتین شطرنج باز قهاری است؟

می گویند روس ها شطرنج بازهای خوبی هستند چون کاسپاروف و کارپوف دو شطرنج باز سرشناس و به نام این کشور، قهرمان دنیا بوده اند. اما آیا اکنون هم روس ها در بازی شطرنج، قهار هستند؟ آیا پوتین هم مانند آن دو در صحنه سیاسی شطرنج باز قهاری است؟

به گزارش انتخاب، تحولات و معادلات دنیا مانند بازی شطرنج است، اگر مهره ای را اشتباه حرکت دهید بازنده آن تحولات و معادلات خواهید بود. گاهی هم می توان بازی را پات کرد و هر کدام امتیاز مساوی گرفت. اما گاهی هم بازی خیلی طولانی می شود و نیازمند حوصله و صبوری است تا نتیجه آن روشن شود. در بازی شطرنج اگر صبور نباشید و حوصله به خرج ندهید امکان باخت بسیار است.

بحران هایی که در منطقه غرب آسیا ایجاد شده و همه عوامل و دلایل آن هم روشن و مشخص است، صفحه شطرنج بزرگی است که حکم مرگ و زندگی را برای طرفین دارد. 

پوتین رئیس جمهوری روسیه شب گذشته دستور خروج نیروهای ارتش این کشور را از سوریه صادر کرد. دستوری که شاید پیش بینی آن به این زودی ها تصور نمی شد اما او هنگامی که رخ و فیل خود را در صفحه شطرنج منطقه حرکت داد تا بتواند سربازهای دشمن را نابود کند، تصمیم او خیلی ها را شگفت زده کرد. آمریکا و دیگر کشورهای همپیمان او شاید از این تصمیم پوتین بی خبر بودند. ویژگی بازی شطرنج در همین است.

اکنون هم تصمیم پوتین برای خروج ارتش روسیه از سوریه ناگهانی بود. شش ماه از حملات هوایی ارتش روسیه به مواضع گروه های تروریستی در سوریه می گذرد. در این مدت ضربات سخت و سهمگینی بر پیکر تروریست های تکفیری و دیگر گروه ها وارد شد. ایران هم که پیش از حضور روسیه در سوریه به حمایت از دولت و ملت این کشور رفته بود، نقش مهم و اساسی در شکست تروریست ها برای جلوگیری از اشغال سوریه و سرنگونی اسد داشته و دارد.

حضور ایران، حزب الله لبنان و روسیه باعث شد علاوه بر جلوگیری از گسترش تروریسم در سوریه، مناطق زیادی از خاک این کشور از دست تروریست ها خارج شود و اکنون هم آتش بس هر چند شکننده، می رود تا شاید نشست سوریه در ژنو را امیدوار کننده سازد.

پوتین به وزرای دفاع و خارجه خود گفت که با وجود خارج شدن بخش عمده نیروهای روسیه، پایگاه‌های نظامی این کشور در سوریه پایگاه دریایی طرطوس و پایگاه هوایی حمیم همچنان به فعالیت خود ادامه خواهند داد.

اما نیروهای عملیاتی روسیه از سوریه خارج می شوند. پوتین معتقد است که روسیه به اهداف اصلی خود در سوریه رسیده است. به نظر می رسد که رئیس جمهوری روسیه در پی ایفای نقش بیشتر در روند صلح در سوریه است چرا که او دستور تقویت نقش روسیه در روند صلح برای پایان دادن به درگیری‌ها در سوریه را هم صادر کرده است.

پوتین پس از آن که در تماس تلفنی با بشار اسد او را از تصمیم اش با خبر کرد با اوباما هم تماس تلفنی گرفت و در باره دستور خروج ارتش روسیه از سوریه با او گفت وگو کرد. آمریکایی ها گفته اند از تصمیم روسیه بی خبر بوده اند.

شاید برخی اکنون در واکنش های خود بگویند روسیه پشت اسد را خالی کرد و در زمانی که گروه های تروریستی موجود در سوریه در شرایط ضعف شدید قرار گرفته اند، اکنون زمان مناسبی برای خارج کردن نیروهای نظامی روسیه نیست.

آتش بس اکنون برقرار است و نشست ژنو برای سوریه هم آغاز شده، تروریست ها و معارضان سوریه در شرایط ضعف شدید قرار گرفته اند و جایگاه بشار اسد هم نسبت به گذشته بهتر شده و دست برتر را در سوریه دارد. مناطق زیادی از خاک سوریه هم در چند ماه گذشته از اشغال تروریست ها بیرون آمده و همه اینها دستاوردهایی است که گروه ائتلاف ایران، حزب الله و روسیه به دست آورده اند.

اما اکنون که فاز سیاسی برای پایان جنگ در سوریه به طور جدی آغاز شده و روسیه هم می خواهد نقش بیشتری را برای این منظور باز کند، احتمال شکست گفت وگوهای ژنو هم بسیار زیاد است، چرا که از یک سو سران سعودی در این روند کارشکنی خواهند کرد و از سوی دیگر گروه های معارض همچنان بر کناره گیری اسد پافشاری خواهند نمود و تروریست های تکفیری همچنان در مناطق تحت اشغال خود حضور دارند.

اما اگر این دور از مذاکرات سوریه با شکست روبرو شود، جنگی که در این کشور اکنون با آتش بس شکننده خاموش شده با شعله های سوزان تری روشن خواهد شد. آنگاه آیا پوتین دوباره وارد بحران سوریه خواهد شد و اسد را حمایت خواهد کرد؟

تحولات سوریه به نفع ائتلاف ضد تروریسم خوب پیش می رفت. ایران، روسیه، سوریه و حزب الله دست برتر را در منطقه داشتند و اکنون هم دارند، اما اقدام ناگهانی پوتین در چنین شرایطی غیر منتظره بود.

اما یک پرسش مهم در اذهان همگان نقش بسته و آن این است که در ازای خروج نیروهای روسیه از سوریه، پوتین چه چیزی با ارزش تر از بشار اسد دریافت کرده است؟ آیا روسیه بار دیگر با یک اشتباه محاسباتی یک همپیمان استراتژیک خود را در منطقه از دست می دهد؟ آیا سرنوشتی مانند لیبی و قذافی در انتظار اسد و سوریه است؟

پوتین ناگهانی وارد بحران سوریه شد و ناگهانی هم دستور خروج نیروهایش را صادر کرد. شاید اکنون زود باشد تا درباره تصمیم رئیس جمهوری روسیه قضاوت کرد.حرکت بعدی او در صفحه شطرنج می تواند سرنوشت ساز باشد.

منبع:میزان