باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا روز یکشنبه در تلاش برای کاستن از خشم اسرائیل که از پیشنهادهای جدید اوباما برای صلح در خاورمیانه ناشی شده بود، اعلام کرد اسرائیل در هرگونه توافقنامه صلح نهایی با فلسطینی ها احتمالا خواهد توانست درباره حفظ برخی شهرکها گفتگو کند.

 

به گزارش انتخاب، رویترز در گزارشی از واشنگتن به قلم مات اسپتالنیک و کارن بوهان نوشت: اوباما پیش از این، دیدگاه خود درباره روند به بن بست رسیده صلح را تکرار و اعلام کرده بود مذاکرات صلح باید بر اساس مرزهای سال 1967 صورت گیرد.

این اظهارات اوباما موجب خشم رهبران اسرائیلی شد و اختلاف بین این دو متحد را برملا کرد و بر تردیدها درباره پیشنهادهای صلح افزود. اما ظاهرا سخنان روز یکشنبه اوباما در نشست یکی از قدرتمندترین گروههای فشار هوادار اسرائیل در واشنگتن، برخی تنشها را برسر تاکید سه روز پیش اوباما بر خواسته فلسطینی ها درباره مرزهای آینده کشور فلسطینی، کاهش داد. اوباما پیش بینی کرد در نهایت دو طرف به توافقی دست یابند که در بر دارنده مبادله زمین با در نظر گرفتن واقعیت های جمعیتی جدید باشد. اظهارات روز جمعه اوباما در یک مصاحبه تلویزیونی با واکنش اسرائیل رو به رو شد.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در اظهاراتی غیرمنتظره به اوباما درباره تلاش برای صلح بر مبنای اوهام هشدار داد و تاکید کرد اسرائیل به هیچ وجه به مرزهای قدیمی که به گفته وی نمی توان از آن دفاع کرد باز نخواهد گشت.

نتانیاهو در عین حال روز یکشنبه با انتشار بیانیه ای از اظهارات اوباما تقدیر و اعلام کرد ما مصمم هستیم با اوباما برای یافتن راههای از سرگیری گفتگوهای صلح همکاری کنیم. به رغم این اصلاحیه، احتمالا مدتی طول خواهد کشید تا اوباما و نتانیاهو بر تازه ترین تنش در روابط عملا شکننده دو طرف غلبه کنند.

برخی تحلیلگران می گویند این روابط پرتنش در کنار اختلافات سیاسی مانعی در مقابل احیای روند صلح است.

نتانیاهو در گفتگوهای روز جمعه خود با اوباما در کاخ سفید حاضر نشد هیچ گونه امتیازی بدهد. سخنرانی اوباما در نشست سالیانه کمیته امور عمومی آمریکا- اسرائیل (ایپک) یادآور این نکته است که پیشنهاد جدید او برای صلح در خاورمیانه ممکن است موجب شود حمایت رای دهندگان یهودی و هواداران اسرائیل و حامیان مالی را قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال 2012 از دست بدهد.

برخی رقبای احتمالی جمهوری خواه اوباما در انتخابات ریاست جمهوری، عملا او را به خیانت به اسرائیل که نزدیکترین متحد واشنگتن در منطقه خاورمیانه محسوب می شود متهم کرده اند. اوباما در میان تشویق شدید حضار گفت: حتی اگر گاهی اوقات با یکدیگر اختلاف پیدا کنیم -همانطور که گاهی بین دوستان پیش می آید- روابط بین آمریکا و اسرائیل غیرقابل جدا شدن است و تعهد آمریکا به حفظ امنیت اسرائیل، تعهدی آهنین است . اما اوباما زمانی که به برخی مسائل بحث انگیز اشاره کرد که موجب اختلاف آمریکا و اسرائیل شده و تردیدهایی درباره تحقق یافتن دیدگاه اوباما درباره صلح ایجاد کرده است، با اعتراضات اندک حاضران مواجه شد ولی به سرعت این اعتراضات در میان تشویق شدید دیگران گم شد.

اما مسئولان اسرائیلی از این که اوباما مجددا با طرح فلسطینی ها برای اعلام تشکیل کشور خود در سپتامبر امسال در سازمان ملل متحد مخالفت و توافقنامه آشتی بین تشکیلات خودگردان و جنبش اسلامی حماس را محکوم کرد، خوشحال شدند.

اوباما در عین حال اسرائیل را به منظور انتخاب گزینه های دشوار برای تحقق صلح تحت فشار قرار داد. نبیل ابوردینه سخنگوی رسمی ریاست تشکیلات خودگردان فلسطینی به رویترز گفت: رئیس تشکیلات خودگردان محمود عباس روز چهارشنبه آینده در رام الله با رهبران فلسطینی و روز شنبه با کمیته پیگیری ابتکار صلح عربی در دوحه، درباره سخنرانی رئیس جمهور آمریکا در خصوص تشکیل کشور فلسطینی در مرزهای سال 1967 که دارای مرز مشترک با اردن و مصر باشد رایزنی خواهد کرد.

 

ابوردینه افزود، محمود عباس دیدارهایی با مقامات عربی و بین المللی داشته است و ارزیابی همه این است که موضع رئیس جمهور امریکا درباره تشکیل کشوری در مرزهای سال 1967 گامی در جهت صحیح است.

 

وی افزود: ما از همان ابتدا با رئیس جمهور امریکا برای نجات روند صلح همکاری کرده ایم و تمایل و آمادگی داریم با او برای تحقق صلح همکاری کنیم.ما از تلاشهای اوباما برای تشکیل کشور فلسطینی در مرزهای سال 1967 قدردانی می کنیم. اوباما در سخنرانی روز یکشنبه خود اصولی را که روز پنج شنبه ذکر کرده بود تکرار کرد ولی ساختار جدیدی را ارائه کرد که بخشی از نگرانی های نتانیاهو را کاهش داد.

 

اختلاف امریکا و اسرائیل به حمایت اوباما از خواسته های بسیار قدیمی فلسطینی ها یعنی تشکیل کشوری مستقل در کرانه باختری و نوار غزه مربوط می شود که مرزهای آن همان مرزهای پیش از جنگ سال 1967 باشد.

اسرائیل در این سال کرانه باختری و نوار غزه و شرق قدس را اشغال کرد. اوباما پیشنهاد کرد اسرائیل در چارچوب مبادله اراضی بتواندن برخی شهرکهای بزرگ در کرانه باختری را حفظ کند.

اوباما از کسانی که حرفهای او را تحریف کردند و مسئله درخواست بازگشت به مرزهای سال 1967 را بدون در نظر گرفتن شرط مبادله اراضی به وی نسبت دادند، انتقاد کرد.

اوباما گفت، مبادله اراضی به دو طرف اجازه می دهد تغییراتی را که در چهل سال اخیر در زمینه بافت جمعیتی ایجاد شده است در نظر بگیرند.

پیشنهاد جدید اوباما همخوانی بیشتری با تعهداتی دارد که جرج بوش رئیس جمهور سابق آمریکا در سال 2004 مطرح کرد.

بر اساس این دیدگاه، بازگشت اسرائیل به مرزهای قدیمی غیر واقعی است و به عبارت دیگر، اسرائیل احتمالا در چارچوب هرگونه توافقنامه صلح، شهرکهای یهودی نشین را حفظ خواهد کرد. با این حال یک مسئول بلندپایه آمریکایی تاکید کرد به رغم آن که برخی ها تلاش می کنند این گونه القاء کنند که اوباما اظهارات روز پنج شنبه خود را به نحوی اصلاح کرده است ولی او چنین کاری نکرده است. تاکید اوباما بر مرزهای سال 1967 نشان دهنده موافقت رسمی آمریکا با مطرح شدن مرزهای قدیمی به عنوان نقطه آغاز گفتگوها است در حالی که تاکنون این موضع آمریکا پنهان نگه داشته شده بود.

هدف اوباما بازگرداندن فلسطینی ها به میز مذاکرات و منصرف کردن آنان از تلاش برای اعلام تشکیل کشور فلسطینی در سازمان ملل است، ولی فلسطینی ها خاطرنشان کردند از موضع خود عقب نشینی نخواهند کرد. اوباما در سفر دوره ای خود به چند کشور اروپایی تلاش خواهد کرد رهبران اروپایی را متقاعد کند از تلاشهای فلسطینی ها برای اعلام یکجانبه تشکیل کشور فلسطین حمایت نکنند.

گفتگوها بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان با میانجی گری آمریکا سال گذشت به علت خودداری نتانیاهو از تمدید توقف شهرک سازی در کرانه باختری رود اردن با شکست مواجه شد و فلسطینی ها از مذاکرات خارج شدند. در شرایطی که اوباما در انتخابات سال 2008 آراء اکثر یهودیان را به دست آورد ولی پس از تحولات این هفته، برخی آمریکایی های سرشناس یهودی ممکن است در مسئله حمایت خود از اوباما تجدید نظر کنند. برخی اسرائیلی ها از اوباما به علت تلاشهای قبلی اش برای برقراری ارتباط با ایران و حمایت وی از انقلابهای عربی که اسرائیل را نگران کرده است، راضی نیستند

 

 

خبرنگار روزنامه ایندیپندنت ضمن فلاکت بار خواندن سخنرانی اوباما در کنفرانس ایپک، بزرگترین مشکل موجود بر سر راه روند صلح را تزویر در رفتار امریکا توصیف کرد. رابرت فیسک در گفتگو با شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی ضمن اشاره به این نکته که اوباما در سخنرانی خود در کنفرانس سالانه ایپک، مسئله ی بازگشت به مرزهای 1967 را به همان شکلی که در صحبتهای چند روز پیش خود مطرح کرده بود، بیان نکرد، گفت: اوباما در سخنرانی خود مقابل یهودیان به التماس افتاده و خود را خوار کرد. وی افزود: اوباما در صحبتهای روز پنجشنبه ی خود به مسئله ی اشغال اشاره کرده بود.

اما در روز جمعه نتانیاهو او را مورد سرزنش قرار داده و گفت یک تغییر جمعیت شناختی در حال رخ دادن است، که این در واقع به معنی دزدیدن زمینهای بیشتری از اعراب به منظور مستعمره سازی های اسرائیل است.

حال اوباما در سخنرانی امروز خود، از این مسئله تحت عنوان واقعیت جمعیت شناختی در این سرزمینها یاد کرد.

این به معنی پذیرش کامل رویکرد و نظر نتانیاهو است.

او (اوباما) در سخنرانی خود عقب نشینی کرده بود و نمی خواست باعث ناراحتی نتانیاهو شود.

فکر می کنم این یک سخنرانی ملتمسانه و فلاکت بار بود. مجری گفت: اما او با ذکر این مسئله که اگر اسرائیل متوجه واقعیت امر نشود، در آینده خطر انزوای بیشتر آن را تهدید خواهد کرد، به گونه ای به اسرائیل هشدار داد. فیسک در پاسخ گفت: چرا باید اسرائیل به دنبال اتلاف وقت باشد؟ او حتی به این مسئله اشاره نکرد که اسرائیل زمان بیشتری نیاز دارد تا زمینهای بیشتری را به نفع اسرائیلی ها از اعراب بگیرد.

تمام موضوع بر سر همین مسئله است.

اما چرا او به این نکته اشاره نکرد؟ او نخواست که از لغت اشغال استفاده کند و حتی به کلمه ی شهرک سازی ها هم اشاره ای نکرد. مجری گفت: خب او معمولاً چنین کلماتی را در جمع حاضران در کنفرانس ایپک مطرح نمی کند.

درست است؟ فیسک گفت: فکر می کنم زمان آن رسیده که رئیس جمهورهای امریکا چنین کاری را انجام دهند.

تا زمانیکه آنها به این رویکرد ادامه دهند، کارشان مانند این خواهد بود که فقط بخواهند طرف خود را راضی نگاه دارند.

روز پنجشنبه نیز او به فکر جلب رضایت اعراب بود.

به این شیوه ما به هیچ جا نمی رسیم.در نظر اعراب، صحبتها و رویکرد اوباما هیچ اهمیتی ندارد.او چه از اسرائیل دفاع کند و چه نکند، آنها اهمیتی نمی دهند.این فقط اوباما است که هرچه بیشتر از موضوع پرت تر می شود.

«نقش امریکا» که اوباما روز پنجشنبه از آن صحبت کرد، هر روز برای اعراب بی اهمیت تر می شود. مجری گفت: اما او بر این نکته تأکید کرد که درخواست اعراب از سازمان ملل برای به رسمیت شناخته شدن یک کشور فلسطینی به جایی نخواهد رسید. فیسک گفت: چرا آنها نباید خواسته خود را به سازمان ملل اعلام کنند؟ آنها سالهای متمادی اشغالگری را تحمل کرده اند و شهرک سازی ها همواره بیشتر و بیشتر شده اند.

چرا آنها نباید خواسته ی خود را بگویند؟ مجری گفت: اما امریکا اعلام کرده که از خواسته ی آنها حمایت نخواهد کرد. فیسک پاسخ داد: ببینید، تمام مشکلی که در اینجا وجود دارد، مسئله ی دورویی و تزویر است.

تزویر در سیاست امریکا درخصوص خاورمیانه.

آنها وانمود می کنند که بی طرفانه به مسئله رسیدگی می کنند اما در واقع طرف اسرائیلی ها هستند.

مثال واضح این گفته این است که اوباما بر حق دفاع از خود برای همه تأکید کرده بود اما در سخنرانی خود گفت فلسطین نباید از توان نظامی برخوردار باشد.

این یعنی فلسطین حق دفاع از خود را ندارد.

این همان دورویی است که از آن صحبت کردم. مجری گفت: شاید دلیلش این باشد که اوباما به پول و حمایت مالی اسرائیل نیاز دارد. فیسک پاسخ داد: آخر چرا؟ او بودجه زیادی برای برگزاری مبارزات انتخاباتی خود دارد.

نکته در این است که امریکا اسیر سیاست خارجی اسرائیل شده است.

اسرائیل حق دارد امنیت داشته باشد.

اما او در سخنرانی خود به آنها می گوید می توانید هرکار که بخواهید انجام دهید.

البته در کنار آن، به آنها هشدار هم می دهد که باید برای تأخیر خود فکری بکنید.

اما آیا فکر می کنید اسرائیلیها اهمیتی به این موضوع می دهند؟ مشکل در این جاست که امریکا و به تبع آن، اسرائیل، در خاورمیانه بیشتر و بیشتر به چیزی تبدیل می شوند که نمی توان با آن ارتباط برقرار کرد. مجری گفت: پس نتیجه ی روند صلح چه خواهد شد؟ فیسک در پاسخ گفت: روند صلحی وجود ندارد.

این روند سالها پیش از بین رفت. مجری گفت: پس آینده ی فلسطینیها چه خواهد بود؟ فیسک گفت: من تنها به چیزی اشاره می کنم که فلسطینیها صحبتش را می کنند: اگر یک میلیون نفر از مصریها در میدان تحریر جمع شدند و توانستند به نتیجه برسند، بگویید چه اتفاقی می افتد اگر یک میلیون نفر از فلسطینیهای غزه تصمیم بگیرند که به خانه ی خود باز گردند؟ اسرائیل چه کار می خواهد بکند؟ چند روز پیش چند هزار نفر در مرزهای سوریه و اردن جمع شدند و نتیجتاً دوازده نفر از آنها از مرز گذشتند.

حال اگر یک میلیون نفر از غزه بپا خیزند چه می شود؟ مجری گفت: این پیشنهاد شما به فلسطینی ها است؟ فیسک گفت: آنها خودشان این کار را شروع کرده اند.

ما شاهد اتحاد حماس و فتح بودیم.این به معنی خیزش فلسطینی ها است.آنها موفق شدند به جنگ داخلی در فلسطین پایان دهند.اگر حماس این حق و اجازه را به اسرائیل بدهد، اسرائیلی ها با حماس هم گفتگو خواهند کرد.

همانطور که زمانی عرفات را بزرگترین تروریست می خواندند و می گفتند هیچ گاه با او مذاکره نمی کنند اما بالاخره با او به گفتگو نشستند