صالحی امیری: نیازمند احیای ایران فرهنگی از طریق توجه به میراث و تمدن هستیم

 رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، گفت: اگر باور داشته باشیم که فرهنگ، انسان ساز است، می توانیم یقین پیدا کنیم که فرهنگ زیرساخت توسعه است، ما امروز نیازمند احیای ایران فرهنگی از طریق توجه به حوزه میراث و تمدن ایرانی و پایبندی به ارزش های اسلامی و هویت دینی هستیم.

به گزارش انتخاب به نقل از روابط عمومي سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران ، سیدرضا صالحی امیری در مراسم روز جهانی موزه و میراث فرهنگی که در محل موزه ملی ایران برگزار شد، اظهار کرد: امسال یکصدمین سال تاسیس موزه ملی است. موزه‌ای که به یک معنا مادر تمام موزه‌های ما و نماد هویت فرهنگی و تاریخی ما است و خوشحالم که نخستین ساختمان کتابخانه ملی همجوار این موزه است.

او با اشاره به موضوع مورد بحث خود از منظر مطالعات و مدیریت فرهنگی، به اهمیت موضوع موزه و موزه‌داری پرداخت و گفت: در مبحث فرهنگ و تحلیل و تفسیر کارکرد آن بر این باوریم که فرهنگ، چهار ساحت را در برمی‌گیرد و اولین و مهمترین کارکرد آن‌، هویت سازی است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تاکید بر اینکه کارکرد اصلی فرهنگ، حفظ و تداوم ارزش‌های بنیادی در جامعه است، مهمترین عامل بقای فرهنگی و تداوم فرهنگی هر ملتی را هویت آن ملت و کشور دانست.

صالحی امیری ادامه داد: به اعتقاد من موزه‌ها نشانگر هویت و در حقیقت شناسنامه هر قوم و ملتی هستند. همان‌طور که شناسنامه یک فرد سند هویتی او است، موزه هم سند هویت بخش یک ملت است. فرهنگ و تمدن هر جامعه و ریشه‌های تاریخی مردمان در موزه‌ها تبلور پیدا می‌کند. به عبارت دیگر موزه ها محل اجتماع و انباشت سرمایه های عظیم فرهنگی ما هستند که طی قرون و سال ها برای ما به یادگار مانده‌اند.

او با بیان اینکه موزه، آیینه تمام نمایی از فرهنگ، هنر،آداب و رسوم، ‌باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاکان ماست و از این منظر موزه یکی از پل های ارتباطی بین گذشته،‌ حال و آینده به شمار می رود،‌خاطرنشان کرد: موزه و میراث فرهنگی ریشه های تاریخی و فرهنگی ما هستند و بدون اتصال به ریشه ها، هیچ درختی زنده و تنومند و ثمربخش نمی ماند.

مشاور رئیس جمهوری افزود: یکی از مشکلات و آسیب های جدی فرهنگی جامعه ایرانی عدم توجه به سرمایه‌های فرهنگی است که خود محصول علت دیگری است و آن مسئله گسست یا گسل فرهنگی در جامعه امروز ما است. بنابر این در چشم انداز فرهنگی یک جامعه که دغدغه امروز ما است و شعار امسال هم بر این اساس مطرح شده، اولین و مهمترین گام برای ترسیم چشم انداز روشن فرهنگی، توجه به ریشه های فرهنگی و هویتی و احترام به میراث فرهنگی است.

صالحی امیری با بیان اینکه برخی جامعه شناسان در تعاریف و توصیف هایی که از جامعه ایرانی بیان کرده اند، عبارت «جامعه کوتاه مدت» را به کار می برند، به این معنا که در جامعه ایرانی تغییرات و تحولات اغلب عمری کوتاه داشته اند و تداوم دراز مدتی در میان نیست،‌ اذعان کرد: به همین علت تاریخ آن به رشته ای از دوره های کوتاه مدت به هم پیوسته تبدیل شده است و در همین عمر سی و چند ساله نظام جمهوری اسلامی ما شاهد تحولات و تجربه های متنوع مدیریتی بوده ایم که تجارب مختلف این دوره ها متاسفانه به صورت انباشت و فزاینده موفقیت دوره های دیگر مشاهده نمی شود.

او افزود: این مساله ساده اما بسیار مهم یعنی ضرورت انباشت تجارب و سرمایه های یک جامعه به ویژه در عرصه های فرهنگی،‌ موجب ظهور و بروز مشکلات عدیده ای شده که یکی از آنها مسئله گسست فرهنگی میان نسل امروز و دیروز است و مسلما چنانچه به فکر راهکاری برای فائق آمدن بر این مشکل اساسی فرهنگی نباشیم معلوم نیست آیندگان و نسل های بعد چه میزان ارتباط با نسل های قبل و ریشه های هویتی خود داشته باشند و چشم انداز فرهنگی روشنی را نمی توان متصور شد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، گفت: در این میان نقش موزه ها به عنوان نگاهبانان ریشه های فرهنگی یک جامعه نقشی انکار ناپذیر و بسیار مهم تلقی می‌شود. بویژه وقتی باور داشته باشیم که موزه‌ها ابزاری مهم برای تبادل فرهنگی، تعامل فرهنگی، گفت‌وگوی فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگی و ایجاد بستر لازم برای زندگی مسالمت آمیز فرهنگی در کنار یکدیگر هستند.

صالحی امیری گفت: ما موزه ایجاد نمی‌کنیم تا بتوانیم گردشگر جذب کنیم یا حتی موزه نمی سازیم که گذشته خودمان را نشان بدهیم،: در وهله نخست موزه‌ها ساخته می‌شوند تا سطح فرهنگی و تمدنی جامعه بزرگ ملی را نسبت به موقعیت کنونی ارتقا دهند؛ بنابراین وجود این نگاه در توسعه موزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زمانی که این نگاه در مواجهه با موزه و موزه داری وجود داشته باشد، آنگاه موزه مکانی برای توسعه یافتگی، ایجاد، حفاظت و معرفی هویت فرهنگی و مهمتر از همه انتقال آن به نسل های آینده، می شود.

مشاور رئيس جمهوری عنوان کرد: همانطور که کتاب و کتابخوانی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود، موزه هم شاخص توسعه یافتگی محسوب می شود. به این معنا که کشوری که دارای 100 موزه است، با کشوری که دارای 1000 موزه است، مسلما به لحاظ سرانه مصرف فرهنگی متفاوت هستند. بنابراین هر چقدر فاصله بین موزه ها و مردم یک جامعه بیشتر باشد، به همان میزان توسعه یافتگی یا توسعه نایافتگی جامعه نمایان می شود. به همین علت باید تلاش کرد تا موزه‌ها به شکل کاربردی‌تر و مفیدتری در این راستا به کار گرفته شوند و طراحی و برنامه‌ریزی برای افزایش حضور مردم در موزه‌ها، به عنوان یک نیاز اولیه در سبد مصرف فرهنگی خانواده‌ها، باید مورد تاکید باشد.

صالحی امیری در بخش دیگری از صحبت‌های خود،‌ با بیان اینکه در سازمان اسناد و کتابخانه،‌ بخش مهمی از نفایس مکتوب فرهنگ ایران و اسلام به عنوان میراثی ماندگار در فضایی مناسب در دسترس عموم هموطنان قرار گرفته‌ است، خاطرنشان کرد: اشاعه و در معرض رویت گذاشتن مجموعه های ارزشمند به عنوان یک ثروت فرهنگی حائز اهمیت است و خوشبختانه این مهم سال گذشته و در ایام سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ، با افتتاح «موزه کتاب و میراث مستند» محقق شد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: بر این باورم که فرهنگ، تنها راه و بستر اصلی توسعه ملی و دستیابی به قله های پیشرفت در کشور است. اگر باور داشته باشیم که فرهنگ، انسان ساز است، می توانیم یقین پیدا کنیم که فرهنگ زیرساخت توسعه است.

او گفت: ما امروز نیازمند احیای ایران فرهنگی از طریق توجه به حوزه میراث و تمدن ایرانی و پایبندی به ارزش های اسلامی و هویت دینی هستیم تا از حجم آسیب ها و مخاطرات پیش روی جامعه بکاهیم.

صالحی امیری در پایان با اشاره به اینکه انتظار جامعه بزرگ فرهنگی پس از برجام و فراهم شدن بستر مناسب تعامل فرهنگی در سطح بین المللی، توجه بیشتر و بنیادی به حوزه فرهنگ است، اظهار کرد: بزرگترین سرمایه دولت تدبیر و امید، سرمایه فرهنگی و اجتماعی آن به مثابه منابع و ذخایری پایان ناپذیر است. ذخایر فرهنگی زوال ناپذیر ما ذخایر بانک مرکزی نیست؛ بلکه ذخایر و نفایس موزه ملی و موزه های دیگر و میراث فرهنگی ارزشمند ماست که در جای جای این مرز پر گهر می درخشد.