جدایی انگلیس از اروپا چه تأثیری بر برجام دارد؟

یک کارشناس حقوق بین الملل می گوید: ایران می تواند با اتخاذ سیاست مبتنی بر موازنه مثبت میان بریتانیا و اتحادیه اروپا از فرصت نهفته در برگزیت استفاده کند.

به گزارش انتخاب، رضا نصری، کارشناس حقوق بین الملل، معتقد است: جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا را مخلّ اجرای برجام ندانست.
 
درخصوص تاثیرات احتمالی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بر توافق هسته ای افزود: این اتفاق ذاتا نه مثبت است نه منفی. اینکه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به نفع منافع ایران تمام شود یا خیر؟ بستگی به این دارد که بعد از این اتفاق، چگونه روابط ایران و بریتانیا شکل بگیرد و با چه کیفیتی بازتعریف شود.
 
وی با بیان اینکه عوامل متعدد سیاسی و اقتصادی در این میان دخیل هستند، ادامه داد: در هر تحولی یک «فرصت» نهفته است. ایران می‌تواند نهایتا میان بریتانیا و اتحادیه اروپا یک سیاست مبتنی بر «موازنه مثبت» اتخاذ کند و هر دو طرف را برای دریافت امتیاز به رقابت بیندازد.
این حقوقدان بین الملل اضافه کرد: جدا از این که بریتانیا عضو اتحادیه اروپا باشد یا نه، در برابر تعهدات و اجرای صحیح «برجام» همواره از نظر حقوقی مسئول است.
 
به گفته نصری در متن برجام و در متن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، کشور بریتانیا (United Kingdom) - به عنوان یکی از طرفین متعهد - هم به صورت مستقل و هم تحت عنوان عضوی از اتحادیه و E3 (بریتانیا، فرانسه و آلمان) تصریح شده است.
 
وی ادامه داد: سایر تعهدات «اتحادیه اروپا» نیز - در باب لغو مصوبات تحریم - در ماه ژانویه (با آغاز اجرایی شدن برجام) به اجرا گذاشته شده و بریتانیا هم به آن‌ها پایند بوده است. در نتیجه، خروج بریتانیا از اتحادیه در زمان کنونی تاثیری بر تداوم لغو این مصوبات ندارد.
 
این کارشناس حقوق بین الملل خاطرنشان کرد:آنچه ممکن است با خروج بریتانیا از اتحادیه انجام پذیرد،‌ عدم تمکین بریتانیا با سایر مصوبات تحریمی اتحادیه در حوزه حقوق بشر و تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران است. به عبارت دیگر، این تحریم‌ها قاعدتاً دیگر برای بریتانیا الزام‌آور نخواهد بود و تداوم اجرای آنها مستلزم تصویب قانون جدید در پارلمان این کشور خواهد بود.
 
نصری افزود:چنانچه در محاسبه هزینه/فایده، بریتانیا به این نتیجه برسد که تداوم این تحریم‌ها حاصلی ندارد، بعید نیست با خروج از اتحادیه این دسته تحریم‌ها را هم کنار بگذارد.
 
وی در پاسخ به سوال دیگری درخصوص تاثیرات این اتفاق بر رویکرد اتحادیه اروپایی نسبت به احیای روابط با ایران اظهار داشت: در روزهای گذشته، برخی تحلیلگران این موضوع را پیش کشیده‌اند که «برگزیت» بر اجرای «برجام» تاثیر منفی خواهد گذاشت.
این کارشناس حقوق بین الملل یادآور شد: استدلال آن‌ها این است که توافق هسته‌ای برای نماینده عالی اروپا (خانم موگرینی) یک نقش محوری در ایجاد هماهنگی در «کمیسیون مشترک برجام» قائل شده است؛ از این رو، احتمال می‌دهند که با خروج بریتانیا از اتحادیه، کیفیت کار این کمیسیون ناگزیر تحت تاثیر قرار گیرد.
 
نصری افزود: به عبارت ساده‌تر، آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که با خروج بریتانیا و با بروز اختلافات احتمالی میان «دوستان قدیم»، در اجرای «برجام» خلل ایجاد شود.
وی با بیان اینکه این پیش‌بینی‌ها چندان معتبر نیست، تصریح کرد: حقیقت این است که اینگونه تحلیل‌ها، بیش از این‌که مبنای حقوقی و استدلالی محکمی داشته باشد - بر اساس این پیش‌فرض بنا شده‌اند که مسئولین اتحادیه اروپا، پس از «برگزیت»، نوعی برخورد «احساسی» با بریتانیا اتخاذ خواهند کرد.
 
به گفته نصری، این در حالی است که حتی در اوج اختلافات روسیه و اتحادیه اروپا - و علیرغم این‌که این اتحادیه، پس از حوادث اوکراین، تحریم‌های سنگینی علیه مسکو اعمال کرد - این دو بازیگر بین‌المللی همچنان در مذاکرات هسته‌ای با هم همکاری کردند و تحت لوای گروه ۵+۱ (یا EU/E3+3) با ایران به توافق رسیدند، با هم قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رساندند و در «کمیسیون مشترک»نیز در روند اجرای برجام به همکاری نشستند.
 
نصری تصریح کرد: در نتیجه نمی‌توان به آسانی این تحلیل را پذیرفت که تیرگی روابط بریتانیا با اتحادیه اروپا، منجر به اخلال در نظام اجرایی برجام شود.
 
مردم بریتانیا در رفراندوم سوم تیرماه امسال(23 ژوئن) به جدایی از اتحادیه اروپایی رای دادند. به گفته ناظران مسائل سیاسی این اتفاق که از آن تحت عنوان برگزیت(خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) نام برده می شود، تاثیرات و پیامدهای مختلفی در عرصه های مختلف سیاسی و اقتصادی به همراه خواهد داشت.