به گزارش مهر، به تازگی آماری اعلام شده مبنی بر اینکه تعداد افراد دلسرد و ناامید از یافتن شغل از ۴۰۰ هزار نفر در سال ۹۱ به یک میلیون و ۶۱۷ هزار نفر در سال ۹۴ افزایش یافته است. مرکز پژوهش‌های مجلس عقیده دارد، این آمار نگران کننده به معنی دشوارتر شدن شرایط ورود جوانان به بازار کار است که به تعبیری طولانی تر شدن دوره انتظار و تقاضای کار نیز خواهد بود.
همچنین این آمارها می تواند عملکرد دولت ها در طول سال های اخیر را درباره اشتغال زایی میلیونی به چالش کشیده و بر آن تردید وارد کند. دولت ها از سال ۹۱ تاکنون آمارهای مختلفی از اشتغال زایی در کشور اعلام کرده اند که اگر آن آمارها می توانیت قابل اتکا باشد، احتمالا امروز نباید بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر جوینده شغل آماده به کار در پشت درهای بازار کار مانده و تلاش های آنها بی نتیجه بماند.
پیش از این وزارت کار در گزارشی اعلام کرده بود بدترین دوره انتظار برای کار در ایران مربوط به گروه هایی است که بیش از ۱۹ ماه جستجوی بی نتیجه برای شغل انجام داده اند. به عبارتی می توان این گروه از افراد را بدشانس ترین گروه های جوینده شغل در ایران هم دانست.
دوره انتظار برای کار طولانی‌تر شد؟
در عین حال، برخی کارشناسان و مردم معتقدند شرایط اشتغال جوانان دیگر مانند گذشته نیست و امروز مناسبت های دیگری در بازار کار حاکم است. رانت، پارتی بازی، آشنابازی، اشتغال از طریق دوستان و خویشاوندان و معرفی خارج از قوائد؛ موضوعاتی است که بر رویه های معمول جستجوی کار در ایران مانند شرکت در آزمون های شغلی، گزینش ها، تقاضای مستقیم شغل از کارفرما و مانند آن سایه افکنده است.
در واقع شاید بتوان گفت گرایش کارفرمایان در بخش های دولتی و خصوصی نیز بر تشدید این رویه دامن زده و باعث شده تا شیوه جستجوی شغل در ایران به شکلی درآید و که مهم ترین و اولین گزینه کاریابی افراد، گشتن به دنبال یک پارتی و آشنا باشد. وقتی جامعه متوجه این مسئله شد که کارفرمای دولتی و خصوصی، معرفی شده ها و کارجویان سفارشی را به آسانی می پذیرد، آنها نحوه تلاش و جستجوی شغل را تغییر داده و به این سمت کشیده شدند.
گروه هایی از کارجویان معتقدند مهم نیست چقدر تخصص و مهارت داشته باشید و یا میزان تحصیلات شما چقدر باشد (به غیر از مشاغل کاملا تخصصی)؛ همچنین مهم نیست چقدر در انتظار کار مانده باشید و در چه وضعیتی به سر ببرید، بلکه اگر به امکاناتی مانند آشنا و پارتی دسترسی داشته باشید؛ احتمالا به فوریت جذب بازار کار شده و خیلی زود هم پله های ترقی شغلی را طی خواهید کرد.
شاید این نوع نگاه از نظر برخی بسیار بدبینانه باشد ولی نمی توان از واقعیت های موجود در بازار کار ایران فرار و آن را نادیده گرفت. البته در کنار وجود چنین قوائد غیررسمی که خود وزارت کار هم در گزارش های خود به آن اشاره کرده و اتفاقا موثرترین روش های جستجوی شغل در ایران نیز است، برخی هم با روش های کاملا قانونی و از طریق اراده و توان شخصی موفق می شوند تا نظر مساعد کارفرمایان را برای کار جلب کنند.
۳ ساله شغل‌یابی ۴ برابر سخت‌تر شد!
با زبان آماری نیز اگر بخواهیم سخن بگوییم افزایش بیش از ۴ برابری تعداد جویندگان شغل ناامید و دلسرد شده در اقتصاد ایران طی ۳ سال در واقع نشان از ضعیف تر شدن بنگاه ها برای جذب نیروی کار و اشتغال زایی، احتمالا تشدید بیکاری و دستکم طولانی تر شدن دوره انتظار برای کار در ایران به بیش از ۲ سال دارد.
همچنین سخت تر شدن جستجوی شغل در بازار کار و اقتصاد ایران حاکی از آن است که به دلیل انباشت بالای جستجوی شغل و بیکاری در کشور، احتمالا پیک تقاضا برای کار که پیش از این اعلام می شد تا نیمه دهه ۹۰ ادامه و پس از آن اوضاع شغل یابی بهتر خواهد شد نیز درست نیست چون به دلایل متعدد، جذب نیروهای آماده به کار سال های گذشته به درستی در بازار کار انجام نشده و هر سال کشور با انبوهی از تقاضاهای شغلی باقیمانده از سال های گذشته در کنار جویندگان جدید شغل مواجه است.
بنابراین در شرایط فعلی، یک میلیون و ۶۷۰ هزار نفر از نیروهای آماده به کار کشور به دلیل ناتوانی در یافتن یک موقعیت شغلی مجبور به خانه نشینی شده و روند غیرفعال ماندن آنها ادامه خواهد داشت. مشخص نیست که چه تعداد از این جمعیت میلیونی را جوانان زیر ۳۰ سال تشکیل می دهند، اما می توان برآورد کرد دستکم نیمی از آنها را جوانانی تشکیل خواهد داد که دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.
بیکاری جوانان بسیار جدی است
حمید حاج اسماعیلی در گفتگو با مهر با بیان اینکه بحران بیکاری جوانان باید از سوی سیاست گذاران و دولت ها جدی گرفته شود گفت: در گزارشی اعلام شده بیشتر زندانیان کشور را جوانان ۱۵ تا ۳۴ ساله تشکیل می دهد که این مسئله می تواند با بیکاری آنها ارتباط مستقیمی داشته باشد.
این کارشناس بازار کار اظهارداشت: به هر حال وقتی افراد بیکار می مانند به دنبال کسب درآمد خواهند رفت که می تواند درآمدهای غیرمشروع از طریق دلالی، واسطه گری، سوداگری، قاچاق و مانند آن هم باشد. وقتی چنین می شود هزینه های بسیار بالایی از آسیب های اجتماعی متوجه کشور خواهد شد.
حاج اسماعیلی ادامه داد: هرچند دولت معتقد است که نرخ بیکاری جوانان بیش از ۲۰ درصد و دو برابر نرخ عمومی است اما باید بیکاری جوانان را بسیار بیشتر و اوضاع اشتغال آنها را وخیم تر بدانیم چون در ایران طی سال های اخیر بخش خصوصی واقعی چندانی شکل نگرفته و به نوعی فعالیت شرکت های خصوصی موجود نیز تحلیل رفته است.
وی افزود: اشتغال در بخش دولتی نیز که مسیرهای خاص خودش را دارد و نمی توان با چند هزار شغل و یا استخدام تعدادی از کارجویان، تاثیری در کاهش نرخ بیکاری ایجاد کرد.