پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : فرهنگستان زبان و ادب فارسی دربارۀ «نوتلابار» و عنوان «نان داغ، شکلات داغ» که به عنوان جایگزین آن پیشنهاد کرده بود، توضیحی را منتشر کرد.
به گزارش انتخاب، فرهنگستان در این‌باره نوشته است: فرهنگستان زبان و ادب فارسی طی نامهای از فرمانده نیروی انتظامی درخواست کرد که نام مغازه‌هایی با عنوان نوتلابار را تغییر دهند. در ضمنِ این درخواست پیشنهادی نیز مطرح کرد مبنی بر اینکه صاحبان این اماکن در صورت تمایل می‌توانند از نام «نان داغ، شکلات داغ» یا هر نام مشابه و مرتبط با فعالیتشان استفاده کنند. متأسفانه این پیشنهاد، مصوّبِ فرهنگستان تلقی شد. فرهنگستان هرگز برای نام اماکن مختلف واژه‌ای را تصویب نمی‌کند و این تنها تذکری به‌منظور اجرای قانونی بوده که بیست سال از تصویب آن می‌گذرد.
نوتلا نام تجاری نوعی شکلات و نمانامی (برند) ایتالیایی برای این نوع شکلات است که شخصی به نام فرّرو (Ferrero) در سال ۱۹۶۴ آن را ابداع کرده است. بی‌گمان برای نمانام یک فراوردۀ خارجی در هیچ زبانی معادل‌گزینی نمی‌شود. گویا اول بار نیز نوتلابار در نیویورک دایر شده است. پرسش اینجاست که آیا باید از نمانام یک محصول خارجی برای عرضۀ محصولات استفاده شود تا بتوان سود بیشتر کسب کرد؟ و چنانچه نامی ایرانی باشد موفقیتی در کار نیست؟
از آن گذشته، برخی الفاظ از زبان‌های بیگانه وارد زبان‌های دیگر و از جمله زبان فارسی می‌شوند و پیش از آنکه معادلی برای آن‌ها برگزیده شود جای خود را در زبان باز می‌کنند و با عناصر زبان ترکیب می‌شوند و به قولی شناسنامۀ فارسی می‌گیرند، از آن جمله شکلات است، همانند رادیو و تلویزیون و سینما و بسیاری واژه‌های دیگر. شکلات را فارسی‌شده تلقی می‌کنیم و بنا نداریم برای آن معادل‌گزینی کنیم، ولی نوتلا از این دست نیست و در اینجا با بار (bar) تلفیق شده است که آن نیز واژه‌ای بیگانه است.
در نام‌گزینی اساساً وجه غالب موضوع مورد نظر (مکان یا محصول یا جز آن‌ها) را درنظر می‌گیرند و بر آن اساس نامی انتخاب می‌کنند. در مورد نوتلابار نیز وجه غالب، نان یا فراورده‌هایی همچون بیسکویت و شیرینی است که با شکلات آمیخته می‌شود، هرچند بستنی و میوه و جز آن‌ها نیز در تهیۀ آن به کار می‌رود. پس از اعلام پیشنهاد فرهنگستان، زبان‌دوستان پیشنهادهای دیگری مانند نان‌شکلات، شکلات‌خانه، نوکلات (ادغام نون و شکلات) عرضه کردند. علاقه‌مندان می‌توانند با پیشنهادهای خود به این اماکن در جهت نام‌گذاری به زبان فارسی و متناسب با فرهنگ کشور خود یاری رسانند.
استدلال دیگری که ممکن است برای به‌کارگیری این نام صورت گیرد این است که در کشورهای دیگر عنوان این نوع اماکن نوتلابار است. برابر با قانون، شرکت یا محل کسب یا تولید فقط درصورتی‌که نمایندگی رسمی شرکت یا مؤسسه با نام تجاری خاصی را داشته باشد می‌تواند با همان نام فعالیت کند و همۀ ما می‌دانیم که متأسفانه در ایران بدون اخذ نمایندگی رسمی از نامهای دیگران استفاده می‌شود. به‌هرحال، این فرهنگستان همواره پذیرای پیشنهادهای سازنده است و امیدوار است عموم مردم و تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان محصولات، زبان فارسی را که هویت ملی همۀ ایرانیان است در نام‌گذاری اماکن و محصولات خود به کارگیرند.
فرهنگستان در خبری که چند روز پیش با عنوان «تصویبِ «نان داغ، شکلات داغ» به‌جای «نوتِلابار»» منتشر کرد، نوشت: فرهنگستان زبان و ادب فارسی طیّ نامهای به نیروی انتظامی اعلام کرد به کار بردن نام «نوتِلابار» برای مغازه‌هایی که اخیراً در سطح شهر دایر شده‌اند، خلاف قانون «ممنوعیّت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» است و مطابق قانون با آن‌ها رفتار خواهد شد.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی نام «نان داغ، شکلات داغ» را برای این اماکن پیشنهاد و توصیه می‌کند که صاحبانِ این مغازه‌ها از آن استفاده کنند.
متن نامۀ دکتر غلامعلی حدّاد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به سردار سرتیپ پاسدار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، بدین شرح است:
بسمه‌تعالی
سردار سرتیپ پاسدار حسین اشتری
فرمانده محترم نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
با سلام،
متأسفانه اخیراً اماکنی با عنوان Nutellabar در سطح شهر تهران گسترش یافته است. در این مغازه‌ها شکلات را همراه با نان خاصّی (کرپ) عرضه می‌کنند و علاوه بر آن ممکن است بستنی و از این قبیل مواد خوراکی نیز عرضه شود. این نام را از نام تجاری محصولی با عنوان Nutella گرفته‌اند. پیشنهاد فرهنگستان برای این مغازه‌ها «نان داغ، شکلات داغ» است، که چنانچه صاحبان آن‌ها موافق باشند می‌تواند به‌جای نوتلابار به کار رود.
به‌هرحال، نام‌گذاری این مغازه‌ها مغایر با قانون ممنوعیّت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه است و لازم است تغییر یابد. تقاضا دارد دستور فرمایید رسیدگی شود.
غلامعلی حدّاد عادل
