پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : "منوچهر متکی" وزیر اسبق امور خارجه گفت: مگر می شود پذیرفت که آمریکا از کوتا مطلع نبوده است.
به گزارش انتخاب، کودتای نافرجام ترکیه شب گذشته در برنامه گفتگوی ویژه خبری با حضور "منوچهر متکی" وزیر اسبق امور خارجه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
متکی در ابتدا در پاسخ به سوال مجری برنامه پیرامون کودتای شب گذشته ترکیه با اشاره به اینکه ترکیه بیست سال پیش کودتای دیگری را تجربه کرده بود ادامه داد: در سال ۱۹۸۰ رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه کودتای تمام عیاری را به راه انداخت به طوری که آمریکا پشت سر آن کودتا بود.
وی با اشاره به اینکه رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه در آن دوران بی عقلی کرد گفت: در آن زمان نخست وزیر عاقل ترکیه گام های بلندی در جهت توسعه این کشور برداشت.
متکی با بیان اینکه ماهیت کودتای شب گذشته چند ساعته بود خاطر نشان کرد: بنده همه خبرها و تحلیل ها را پیرامون این موضوع تعقیب می کردم به طوری که در نهایت با پیروزی مردم و به دعوت اردوغان این ماجرا نهایی شد.
وزیر اسبق امور خارجه با اشاره به اینکه بخشی از این کودتا قدرت خواهی و بخش دیگری تفکر حاکم بر ارتش ترکیه است تصریح کرد: در سال ۸۰ نوعی اسلام گرایی در حال شکل گیری بود که موجب شد کودتا در این کشور رخ دهد، لذا جامعه ترکیه اولین جامعه ای بود که تحت تاثیر پیام های انقلاب اسلامی قرار گرفت.
وی با اشاره به دوره ۱۶ ساله در ترکیه در سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۶ گفت: این دوره شانزده ساله دوره ایجاد آگاهی در ترکیه بود به گونه ای که نظارت بالایی از سوی هم پیمانان عضو ناتو صورت گرفت.
متکی با اشاره به اینکه ترکیه در سال ۱۹۹۶ با کودتا نتوانست جایگاه خود را بازیابد افزود: محافل خارج از ترکیه از این موضوع مطلع بودند.
متکی ادامه داد: ارتش و کودتاچیان در ارتش مجریان برنامه بودند ضمن این که محافلی در خارج از ترکیه مطلع از این حادثه بودند که در این رابطه می توان آمریکا را مثال زد ولی هنوز نمی شود گفت که آمریکایی ها به عنوان حامی پشت این کودتا بودند و یا این که می خواستند این کودتا به نتیجه برسند.
وی تصریح کرد: اگر آمریکایی ها می خواستند کودتایی تمام عیار در ترکیه کنند ظرفیت هایی داشتند تا به گونه ای عمل کنند که کودتا را به نتیجه برسند.
وزیر اسبق وزارت امور خارجه ایران اظهار داشت: آمریکایی ها تا حوالی چهار صبح به وقت ما هیچ اظهارنظری در مورد نفی یا اثبات کودتا نداشتند اما پس از آن که نشانه های شکست کودتا آشکار شد آن زمان بود که مقامات آمریکایی اظهار نظر می کنند که مردم ترکیه به دموکراسی احترام بگذارند.
متکی همچنین بیان داشت: بازداشت ۳ هزار نفر در رابطه با این کودتای نافرجام معنایش این است که قریب به ۳ هزار نفر در مورد کودتا توجیح بودند و این فکر یک روزه و یک شبه نبوده بلکه ایده ای بوده که شکل گرفته ، سازماندهی شده و یا غیرسازماندهی بوده و بخش مهمی از ارتش در یک سطح قابل توجهی از آن خبر داشتند.
وی با طرح این سوال که مگر می شود که CIA و پنتاگون از وقوع این حادثه خبر نداشته باشند گفت: همه افسران اطلاعاتی آمریکا در قالب ناتو در ترکیه حضور دارند و افرادی که در این رابطه دستگیر شدند نیز فقط مرتبط با یک پایگاه نظامی نبودند بلکه این افراد از پایگاه های نظامی مختلف در آنکارا، استانبول، ازمیر و حتی شهرهای دیگر بودند.
وزیر اسبق وزارت امور خارجه ایران با تاکید بر این که سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه یکی از فعال ترین و قوی ترین سازمان های اطلاعاتی منطقه است گفت: سازمان دیانت نخست وزیر و مردم ترکیه مجموع عواملی بودند که در یک ارتباط تنگاتنگ حرکتی به نام کودتا در ترکیه را دوره کردند و موفق هم شدند.
متکی با بیان این که بنده معتقدم در ترکیه کسانی غیر از کودتاگران و در خارج از ترکیه نیز افرادی از این اتفاق مطلع بودند گفت: دو روز قبل از حادثه فرانسه دفاتر خود را در ترکیه می بندد و دلایل آن را دلایل امنیتی ذکر می کند در حالی که اتفاق تروریستی که اخیراً در ترکیه حادث شده بود مربوط مدتی قبل از آن بوده است لذا فاکتوری را باید مد نظر داشته باشیم و آن فاکتور اطلاع آمریکا از این اتفاق است.
مجید اخوان خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما مستقر در آنکارا نیز در ارتباط تلفنی با برنامه اظهار داشت: هم اکنون ۲۴ ساعت از کودتای نافرجام ۲۵ تیرماه در ترکیه می گذرد که در آینده این اتفاق تحولات بسیار زیادی را رقم خواهد زد.
وی یادآور شد: پس از آن که اردوغان در یک ارتباط تلویزیونی از طرفداران و مردم می خواهد که به سطح خیابان ها بیایند و با این اقدام کودتاگران مبارزه کنند ساعت به ساعت به تعداد این افراد در خیابان ها اضافه می شد.
خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در خصوص آخرین وضعیت خیابان های شهر آنکارا در ترکیه نیز اظهار داشت: هم اکنون خیابان ها خلوت است اما مکان هایی که احتمال داده می شود مورد سوء استفاده کودتاگران قرار گیرد مورد توجه نیروهای امنیتی و مردم است.
اخوان با بیان این که از امروز صبح مقامات فرودگاه استانبول اعلام کردند که فرودگاه به حالت قبل از حادثه برگشته و فعالیت خود را ادامه می دهد گفت: این اتفاق هنوز در مورد فرودگاه آنکارا نیفتاده است.
وی همچنین اظهار داشت: طبق آخرین آمار مقامات ایرانی هیچ شهروند ایرانی در این حادثه کشته یا زخمی نشده اند .
در بخش دیگری از این بحث متکی همچنین اظهار داشت: در مورد علت کودتا هنوز شواهدی وجود ندارد که جریان فتح الله گولن عامل این کودتا بوده البته ممکن است بهره بردار از نتایج احتمالی کودتا بوده باشد.
وزیر اسبق وزارت امور خارجه ایران تصریح کرد: اگر جریان گولن می خواست وارد میدان شود باید همه ظرفیت هایشان را در ترکیه به کار می گرفتند که اذعان فتح الله گولن و عدم حمایت از کودتا و محکوم کردن آن توسط این جریان در دو سه ساعت اول حادثه گویای این موضوع بوده که شواهدی مبنی بر دست داشتن گولن در این اتفاق وجود نداشته است.
متکی با بیان این که در ده سال گذشته جا به جایی هایی در ارتش ترکیه صورت گرفته بود گفت: یکی از دلایل عدم توفیق ارتش در کودتا این بود که همه رده های بالای ارتش با کودتا همراهی نداشتند و ارتش آن انسجام لازم را نداشت.
وی یکی دیگر از دلایل شکست کودتا را توانمندی اردوغان دانست و گفت: اردوغان توانسته مشکلات را مرتفع و پیوندهای منطقه ای با همسایگان خود داشته باشد.
وزیر اسبق وزارت امور خارجه ایران خاطر نشان ساخت: پایان این کودتا یا حرکتی که به هر انگیزه ای شکل گرفته راه اردوغان را در آینده بسیار سخت تر خواهد کرد.
متکی در خصوص تبعات سیاسی این کودتا نیز اظهار داشت: در ۵ سال اخیر ترکیه نشان داد که در جهات مختلف قابل پیش بینی نیست و این مسئله جایگاه ترکیه را تضعیف کرده است.
وی در پایان تاکید کرد: شکست این کودتا نشان می دهد که در جایی که مردم در صحنه حضور داشته باشند جایی برای کودتا و انقلاب های رنگین باقی نمی ماند
