پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : در چندین ساعت گذشته ترکیه درگیر تنشی سیاسی، نظامی و امنیتی بود که هر لحظه‌اش برای همه سنگین و توام با ده‌ها تحلیل و تفسیر است.
به گزارش انتخاب، اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با بهره گیری از پتانسیل‌های خود توانست طرح کودتا را یا به زعم عده‌ای نمایش خیابانی را با شکست روبه‌رو سازد.
«وسلی کلارک» فرمانده عالیرتبه سابق ناتو درخصوص دلایل شکست کودتا در ترکیه به سی ان ان می‌گوید: 3 دلیل باعث شکست کودتا در ترکیه شد، این سه دلیل عبارتند از 1- عدم دستگیری رئیس جمهور 2- عدم قطع شبکه‌های اینترنتی و به خصوص شبکه‌های اجتماعی و 3- نبود سربازان کافی برای پایان دادن به راهپیمایی‌ها. وی ادامه می‌دهد: از همان لحظات اولیه ثابت شد کودتا موفق نخواهد شد چرا که کنترل مراکز قدرت در آنکارا برای کودتاچیان عملی نشد و طبیعی بود کنترل مناطقی در استانبول که حزب اردوغان در آن مناطق بیشترین طرفدار را دارد امکان پذیر نخواهد شد. بدین ترتیت و بنا به دلایل متعدد دیگری کودتا شکست خورد که طرفداران اردوغان دلیل آن را به محیط دموکراتیک ترکیه نسبت می‌دهند که اجازه نداده و نمی‌دهد حاکمیت این گونه در ترکیه تغییر یابد، همانگونه که «عبدالله گل» رئیس جمهور سابق ترکیه در گفتگو با شبکه سی ان ان ترک تنها حامی رسانه‌ای اردوغان به هنگام کودتا اعلام کرد: ترکیه بسان کشورهای آفریقایی نیست که در یک شب حاکمیت آن تغییر پیدا کند. به هر روی چه به دلایل ضعف کودتاچیان و چه به دلایلی چون سناریو بودن کودتا این طرح شکست خورد اما حال سوال این است: آینده سیاسی ترکیه به کجا کشیده خواهد شد؟ یا دستکم روند تحولات بعدی در ترکیه چگونه خواهد بود؟
منتقدین اردوغان بر این اعتقاد هستند که :
1- در سریعترین زمان ممکن دولت خواهد کوشید عوامل کودتا را در ارتش ترکیه ریشه کن کند. در طول سالیان اخیر اگرچه اردوغان موفق شده بود تغییرات بنیادی در بدنه ارتش ترکیه ایجاد کند اما باز این تغییرات کافی نبود. مقاومت شدید پلیس و سازمان اطلاعات و امنیت "میت" در مقابل کودتاچیان نشان داد که هنوز ارتش به اندازه پلیس و سازمان میت از اردوغان دستور نمی‌گیرد، از این رو می‌شود انتظار داشت ریشه کن سازی رگ و ریشه‌های کودتا در زمره خبرهای داغ رسانه‌های ترکیه خواهد بود و می‌شود این را از سخنان اولیه اردوغان و نخست وزیر در برخورد با کودتاچیان فهمید. منتقدین می‌گویند بدنه ارتش ترکیه یک بدنه لائیک بوده است اما سوال این است توقع اردوغان از بدنه جدید ارتش ترکیه چه خواهد بود؟ آیا یک تفکر اسلامی میانه رو بر ارتش حاکمیت خواهد کرد یا تفکر نزدیک به جریانهای تندرو و تکفیری در بدنه ارتش جاری و ساری خواهد شد؟ منتقدین خود چنین پاسخ می‌دهند: چون اردوغان در سالهای گذشته با رفتارهای خود درخصوص سوریه نشان داده است آنقدر که به گروههای تندرو نزدیک است به گروههای میانه رو اسلامی نزدیک نیست. از سوی دیگر عملیات هوایی ارتش ترکیه در سپیده دم صبح روز کودتا در اقلیم کردستان عراق در بمباران مواضع پ.ک.ک نشان می‌دهد که کودتا زمینه اجرای طرح تغییر بدنه ارتش را رقم زده است وگرنه می‌شود در یک ارتش کودتا شود و صبح همان روز ارتش دست به عملیات هوایی بزند؟ بدین ترتیب باید اذعان داشت با ارتش جدیدی با تفکری تندرو روبه‌رو خواهیم شد که عضو ناتو است.
2- از سوی دیگر اردوغان زمینه‌هایی به دست خواهد آورد تا طرح تغییر قانون اساسی را جدی تر به اجراء بگذارد، چون به افکار عمومی ترکیه قبولانده است اردوغان سمبل دموکراسی در این کشور است حتی اگر از نوع بدش باشد و از این رو باید به اصول دموکراتیک و مردمسالاری در ترکیه احترام گذاشت و اردوغان را کمک کرد تا دست کودتاچیان را از سر مردم ترکیه کوتاه کند.
3- فضای روانی جامعه ترکیه کاملا در اختیار اردوغان قرار گرفته است و برای سرکوبها در مناطق کردنشین ترکیه و مخالفان متهمی پیدا شده است که باید اردوغان با آن برخورد کند و آن هم کودتاگران داخل ارتش می‌باشند.
این احتمالات از آنجا قوت می‌گیرد که تجربه سالیان گذشته اردوغان چیزی جز این نبوده است.
در طرف مقابل منتقدین میانه‌روها در ترکیه که از همان لحظات اولیه نگران حاکمیت قانون در ترکیه بودند و از وی در مقابل کودتاچیان حمایت کردند، آن هم نه بخاطر شخص اردوغان بلکه بخاطر تقویت پایه‌های دموکراسی در این کشور امیدوار هستند اردوغان نیز به همان میزان نگران دموکراسی در این کشور باشد و برای یکبار هم شده تحلیل‌های بالا غلط از آب دربیاید. آنها امیدوارند همانطور که اردوغان از شبکه‌های اینترنت برای کشاندن مردم به خیابان بهره گرفت وی نیز به همان میزان به آزادیهای عمومی در این کشور بهاء بدهد. در هر صورت هر دو احتمال وارد است. اینکه یا سرکوبها تشدید خواهد شد یا اردوغان زمینه‌های بیشتر دموکراسی را برای تقویت جامعه مدنی در مقابل نظامیان فراهم خواهد کرد و آنجاست که می‌شود با قطع یقین گفت کودتا آیا یک نمایش خیابانی بود یا یک کودتای واقعی برای به شکست کشاندن دموکراسی در ترکیه؟
