صف متقاضیان سفر به اروپا جلوی ساختمان سفارتخانه های اروپایی در تهران، طی سه سال گذشته و تحت تأثیر مناسبات جدید ایران و آشتی با کشورهای بزرگ جهان بلند تر شده است. آلمان یکی از کشورهایی است که حضور پرشمار متقاضیان دریافت ویزا برای سفر به این کشور افزایش غیر قابل انتظاری داشته است.

به گزارش ایران، اتفاقی که وزیر مختار جمهوری فدرال آلمان بارها در خلال گفت وگو با «ایران» به آن اشاره داشت و آن را نقطه عطفی در روابط تهران و برلین بعد از دستیابی به توافق هسته‌ای دانست.  بهانه گفت‌وگو با «ماریان شوگراف» که تا زمان تعیین سفیر جدید آلمان، مسئولیت سفارتخانه کشورش را در تهران عهده‌دار است به مشکل روند طولانی مدت صدور ویزا برای شهروندان ایرانی بازمی‌گردد.

 شوگراف از این فرصت بهره برد و ضمن تشریح چرایی مشکلات پیش پای مسافران آلمان، از اهداف کشورش برای بازسازی روابط با ایران در حوزه های سیاسی ،اقتصادی و فرهنگی درپسابرجام سخن گفت. او البته وعده داد که بزودی با راه اندازی بخش جدید سفارت آلمان در تهران، دیگر کسی در صف بلند تقاضای ویزا به انتظار نمی‌نشیند. مشروح گفت وگو با این مقام دیپلماتیک آلمان از نظر می گذرد:

ایران و آلمان سالیان زیادی است که روابط خوبی  در زمینه‌های گوناگون سیاسی و تجاری دارند و هر دو کشور تلاش کرده‌اند این روابط را هر چه بهتر کنند. از این‌رو مسافرانی با اهداف مختلف علمی، تجاری، تفریحی و... از ایران درخواست سفر به آلمان  دارند. با توجه به تحولاتی که در روابط خارجی ایران اتفاق افتاده است، این روند تقاضا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما می‌خواهیم روابط ایران و آلمان را در تمامی حوزه‌ها بازسازی کنیم. نه تنها در حوزه سیاسی و اقتصادی، بلکه همچنین در حوزه فرهنگی و اجتماعی. از این‌رو از رشد علاقه‌مندی بسیاری از ایرانیان نسبت به آلمان خرسندیم، امری که می‌توانیم آن را از افزایش تعداد درخواست‌های روادید نیز متوجه شویم.

 در سال 2015 حدود 52000 درخواست ویزا را بررسی کرده و حدود 47000 ویزا صادر کرده‌ایم. در سال‌جاری، افزایش قابل توجه این ارقام را پیش‌بینی می‌کنیم. البته می‌خواهیم همه این تقاضاها را اجابت کنیم وهمه کسانی که می‌خواهند به آلمان بروند را در این راه حمایت کنیم. بسیار خوشحال‌کننده است که این علاقه‌مندی متقابل است و مجدداً آلمانی‌های بیشتری علاقه‌مند هستند که به ایران سفر کنند، بویژه گردشگرانی که می‌خواهند درسفرهای فرهنگی و آموزشی شرکت کنند.

روند افزایش متقاضیان ایرانی و آلمانی برای سفر تا چه اندازه تحت تأثیر تغییر رویکرد ایران در روابط خارجی و دستیابی به توافق هسته‌ای بوده است؟

پس از به نتیجه رسیدن برجام (JCPoA) تعداد درخواست‌ها به طور چشمگیری افزایش یافته است. مطبوعات آلمان مکرراً از رشد علاقه‌مندی مسافران آلمانی سفر به ایران خبر می‌دهند.

آیا شما با توجه به این افزایش سفرها تدابیر ویژه‌ای برای متقاضیان ایرانی در نظر گرفته‌اید؟

ما می‌خواهیم روابط ایران و آلمان را در تمامی حوزه‌ها بازسازی کنیم. نه تنها در حوزه سیاسی و اقتصادی، بلکه همچنین در حوزه فرهنگی و اجتماعی. از این‌رو از رشد علاقه‌مندی بسیاری از ایرانیان نسبت به آلمان خرسندیم، امری که می‌توانیم آن را از افزایش تعداد درخواست‌های روادید نیز متوجه شویم. در سال 2015 حدود 52000 درخواست ویزا را بررسی کرده و حدود 47000 ویزا صادر کرده‌ایم. در سال‌جاری، افزایش قابل توجه این ارقام را پیش‌بینی می‌کنیم. البته می‌خواهیم همه این تقاضاها را اجابت کنیم وهمه کسانی که می‌خواهند به آلمان بروند را در این راه حمایت کنیم. بسیار خوشحال‌کننده است که این علاقه‌مندی متقابل است و مجدداً آلمانی‌های بیشتری علاقه‌مند هستند که به ایران سفر کنند، بویژه گردشگرانی که می‌خواهند درسفرهای فرهنگی و آموزشی شرکت کنند.

ما فوراً واکنش نشان دادیم و تعداد همکاران بخش ویزا را افزایش دادیم. از آنجایی که با کمبود جا مواجه هستیم، بخش ویزا را به مکانی دیگر منتقل خواهیم کرد، تا زمان انتظار را باز هم کوتاه‌تر کنیم. مثالی دیگر: هرگاه این امکان وجود داشته باشد و از نظر قانونی میسر باشد، ویزاهای چندساله نیز صادر می‌کنیم، امری که عدم نیاز به درخواست مجدد توسط متقاضیان را به همراه دارد و باعث می‌شود ظرفیت کاری ما نیز آزاد بماند.

با وجود تلاشی که شما اشاره داشتید سفارت آلمان متناسب با افزایش تعداد متقاضیان سفر به آلمان صورت داده است، گزارش‌ها حاکی از آن است که روند وقت گرفتن از سفارت برای انجام مصاحبه و امور مربوط به سفر طولانی است که از حالت معمول خارج  و متأسفانه با روش‌های غیرشفاف همراه شده است و تاکنون توضیحی هم درباره آن از سوی مسئولان سفارت ارائه نشده است... چرا؟

به هر حال وجود یک سیستم ارائه وقت ضروری است، هم برای اینکه متقاضیان ویزا بتوانند مراجعه به بخش ویزا را برنامه‌ریزی کنند و هم برای اینکه یک فرآیند منظم بررسی و صدور ویزا امکانپذیر باشد.

روش رایگان الکترونیکی وقت‌دهی ما، ارائه مستمر بیشترین وقت‌های ممکن و استفاده حداکثری از ظرفیت موجود را میسر می‌سازد. در حال حاضر سفارت آلمان در تهران حدود 1500 وقت ویزا در هفته ارائه می‌دهد. ما به طور مرتب وقت‌های کنسل شده را نیز مجدداً به متقاضیان جدید ارائه می‌دهیم. افزایش تعداد پرسنل پس از جابه‌جایی بخش ویزا نیز ادامه خواهد یافت.
سیستم آنلاین وقت دهی ما به صورت مستمر از نظر امنیت و نیز کیفیت توسط متخصصان کنترل و بهینه می‌گردد.

ما هیچ گونه همکاری با آژانس‌هایی که به سفارش متقاضیان و در برابر دریافت پول اقدام به گرفتن وقت می‌کنند، نداریم. ما به متقاضیان اعلام می‌کنیم که گرفتن وقت رایگان است و نیازی به استفاده از خدمات اشخاص ثالث وجود ندارد.

خب افراد مرتبط با آژانس‌ها چگونه می‌توانند براحتی با مراجعه به سایت سفارت این وقت‌ها را بلوکه و اقدام به فروش آن کنند؟ این شیوه کار، این شائبه را تقویت می‌کند که برخی از این واسطه‌ها که وقت‌هایی را به صورت بی‌نام از سفارت آلمان دریافت می‌کنند، همکاری‌هایی را از سوی برخی کارمندان سفارت دریافت می‌کنند.

واگذاری گرفتن وقت به اشخاص ثالث غیر قانونی نیست. برای بسیاری از درخواست‌کنندگان، حتی بسیار مهم است که می‌توانند از فرد دیگری درخواست کمک کنند. زیرا به عنوان مثال اینترنت ندارند یا چون اقوام و دوستان آنها در آلمان هستند می‌خواهند این کار را انجام دهند.

اما وقت‌های گرفته شده قابل انتقال به اشخاص دیگر نیستند. فردی که هنگام رزرو وقت، اطلاعات نادرست داده باشد، درخواست‌اش پذیرفته نمی‌شود.

مشخص است که به همراه مرکزمان در برلین، هرگونه شبهه مطرح شده در خصوص عمل خلاف و ناهنجار را پیگیری می‌کنیم. ما ارزش زیادی برای فرایندهای شفاف و کنترل قائل هستیم، تا انجام امور و فرایندها مطابق مقررات تضمین گردند.

طبق فرم‌های موجود در وب‌سایت سفارت، برای گرفتن وقت، هر کاربر موظف است اطلاعات دقیق خود شامل نام و نام خانوادگی و همچنین شماره گذرنامه‌اش را در زمان گرفتن وقت بنویسد.

بنابراین با این الزام، چگونه برخی می‌توانند چندین وقت را همزمان بگیرند؟

در سیستم جدید، هرکسی می‌تواند اطلاعات خود را در سیستم ثبت کند و از سفارت درخواست یک وقت پیشنهادی مناسب داشته باشد. هر ثبت‌نامی بررسی شده، برای هر شماره گذرنامه‌ای یک وقت در نظر گرفته می‌شود. در صورتیکه فرد نتواند در زمانی که برای وی در نظر گرفته شده حاضر شود، وقت سوخت خواهد شد. انتقال وقت گرفته شده به نام فرد دیگر نیز مانند گذشته امکانپذیر نیست.

ما هیچ گونه همکاری با آژانس‌هایی که به سفارش متقاضیان و در برابر دریافت پول اقدام به گرفتن وقت می‌کنند، نداریم. ما به متقاضیان اعلام می‌کنیم که گرفتن وقت رایگان است و نیازی به استفاده از خدمات اشخاص ثالث وجود ندارد.

آیا تاکنون کسی به این دلیل شناسایی شده است؟

ارائه خدمات وقت سفارت ممنوع نیست، اما نیازی هم به آن نیست. به یمن سیستم جدید، هر متقاضی می‌تواند هر روز و هر ساعت از بیست و چهار ساعت شبانه روز اقدام به ثبت‌نام در سایت اینترنتی کند و از بخش ویزا درخواست یک وقت مناسب داشته باشد. به این منظور در آینده نیز هیچ کس نیاز به کمک دیگران ندارد. سیستم جدید بسیار ساده است و سایت اینترنتی سفارت را می‌توان در هر زمانی فراخواند.

 به محض ثبت‌نام، بخش ویزا از طریق ایمیل، انجام ثبت‌نام را تأیید می‌کند. چندی بعد، بخش ویزا ایمیل دیگری را ارسال می‌کند که طی آن، وقتی برای ارائه درخواست اعلام می‌شود. زمان انتظار برای وقت مصاحبه متفاوت است و در حال حاضر ممکن است تا هفت هفته به طول بینجامد. نخستین تجربه‌ها و بازخوردها بسیار مثبت هستند. ضمن اینکه درصدد هستیم بخش ویزا را به مکان دیگری منتقل کنیم و ظرفیت پرسنل را به دو برابر افزایش دهیم، تا زمان انتظار را باز هم کاهش دهیم.

این بخش جدید صدور ویزا چه زمانی راه‌اندازی می‌شود؟

امیدواریم در بهار 2017 آماده شود.

بنابراین در سیستم جدید دیگر واسطه‌ها امکان خرید و فروش وقت به متقاضیان را ندارند؟

هیچگاه امکان خرید و فروش وقت وجود نداشته است. ارائه وقت همواره رایگان بوده است. مشکل این بود که وقت‌ها خیلی زود رزرو و پر می‌شدند. در سیستم جدید، نیازی به مراجعه متعدد متقاضیان به سایت اینترنتی وجود ندارد. هرکسی می‌تواند در هر زمان خودش ثبت‌نام کند و درخواست وقت داشته باشد. مراجعه به آژانس لزومی ندارد.

 افراد مسن‌تر که شاید در استفاده از اینترنت مشکل داشته باشند، می‌توانند از فرزندان و دوستان خود کمک بگیرند. در زمان ثبت‌نام باید همچنان اطلاعاتی مانند نام، شماره گذرنامه و دلیل سفر ارائه شود. سپس سفارت وقت‌ها را معمولاً به ترتیب ثبت‌نام، یعنی بر اساس اصل[ «first ,come first serve»] حق تقدم با نفر اول است به متقاضیان ارائه می‌دهد.

افرادی که نیاز به سفر در کوتاه مدت دارند و نمی‌توانند این مدت صبر کنند چه باید بکنند؟

ما به همه توصیه می‌کنیم مدتی طولانی پیش از زمان سفر برنامه‌ریزی شده، درخواست را ارائه دهند و خود را با یک زمان انتظار تنظیم کنند. در ضمن زمان انتظار، تنها در بخش ویزای ما نیست بلکه در بخش ویزای سایر کشورهای عضو حوزه قرارداد شنگن هم وجود دارد. به عنوان مثال افرادی که قصد حضور در یک کنفرانس بین‌المللی را دارند و باید در کوتاه مدت و بسیار زود سفر کنند، می‌توانند این مسأله را در زمان ثبت‌نام اعلام کنند. بخش ویزا سعی خواهد کرد زمان مناسبی را برای آنها در نظر بگیرد.

آیا خود فرایند طولانی‌تر شدن وقت گرفتن از سفارت، ایجاد مشکل نمی‌کند؟

ما به همه توصیه می‌کنیم مدتی طولانی پیش از زمان سفر برنامه‌ریزی شده، درخواست را ارائه دهند و خود را با یک زمان انتظار تنظیم کنند. در ضمن زمان انتظار، تنها در بخش ویزای ما نیست بلکه در بخش ویزای سایر کشورهای عضو حوزه قرارداد شنگن هم وجود دارد. به عنوان مثال افرادی که قصد حضور در یک کنفرانس بین‌المللی را دارند و باید در کوتاه مدت و بسیار زود سفر کنند، می‌توانند این مسأله را در زمان ثبت‌نام اعلام کنند. بخش ویزا سعی خواهد کرد زمان مناسبی را برای آنها در نظر بگیرد.

هدف ما این است که زمان انتظار را کاهش دهیم تا همه بتوانند بموقع وقت بگیرند. سیستم جدید بیش از پیش به ما در استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود کمک می‌کند و انعطاف‌پذیری لازم را دارد. من شخصاً تلاش خواهم کرد که بتوانیم برای تمام کسانی که قصد سفر به آلمان دارند، حتی در شرایط سخت، بهترین امکان را برای ارائه درخواست مهیا کنیم.

گفته شده  که «بیشترین تعداد مراجعه‌کننده در فصل تابستان است و در این فصل روزانه ٢٨٠ نفر به این سفارتخانه مراجعه می‌کنند» خب چرا برای این فصل که افزایش متقاضیان قابل پیش‌بینی است تصمیم خاصی گرفته نشده است؟

هر ساله در تابستان، ما شاهد افزایش تعداد متقاضیان هستیم. در این مدت بخش ویزا با ظرفیت تقویت شده و زمان بیشتری کار می‌کند. همکاران ما نمی‌توانند از مرخصی استفاده کنند و چندین نفر هم به صورت کمکی و به عنوان نیروی فصلی به پرسنل این بخش اضافه می‌کنیم. از زمان برجام، تعداد متقاضیان هم صرفنظر از فصل سال، افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. پیش‌بینی می‌کنیم که سال به سال به صورت چشمگیری به تعداد متقاضیان افزوده شود، تخمین دقیق تری در حال حاضر امکانپذیر نیست.

این سیستم جدید چند وقت است که راه‌اندازی شده است؟

سیستم جدید ثبت‌نام از پانزدهم ماه اوت راه‌اندازی شده و متقاضیان از آن زمان بخوبی از آن استفاده می‌کنند.

علاوه بر مشکلات صدور ویزا اخباری هم مبنی بر برخوردهای توهین‌آمیز برخی مأموران کنسولی سفارت با متقاضیان گزارش شده است آیا این خبر را تأیید می‌کنید؟

ما برای ادب اهمیت بسیار زیادی قایل هستیم و تلاش می‌کنیم در حد امکان فضایی خوشایند فراهم آوریم. اما گفت‌و‌گوها در باجه باید به تناسب، کوتاه باشند تا حداکثر تعداد درخواست‌کنندگان به نوبت خود برسند. افزون بر این ما تنها می‌توانیم مدارک کامل را بپذیریم. نقص در مدارک را نمی‌توان با صحبت جایگزین کرد.

آیا مسئولان وزارت خارجه ایران در این زمینه با شما رایزنی داشته‌اند؟

ما با مقامات وزارت خارجه ایران به طور دائم در ارتباط هستیم و به طور مرتب در مورد موضوعات مختلفی گفت‌و‌گو می‌کنیم، از جمله در مورد موضوع ویزا که در همین اواخر در چارچوب رایزنی‌های صورت گرفته در خصوص امور کنسولی و حقوقی مطرح شده بود.

به عنوان سؤال آخر بفرمایید با توجه به مشکلاتی که تاکنون برای شهروندان ایرانی وجود داشته است آیا در سیستم جدید میزان رضایت متقاضیان به طور دقیق تری رصد می‌شود؟

ما فکر می‌کنیم که برای درخواست‌کنندگان، بهبودی‌های سریع و ملموسی ایجاد خواهد شد. وقت دهی خدمات محور برای ما بسیار مهم است. ما خوشبین هستیم و فکر می‌کنیم که فرایند به روز شده با استقبال مواجه شود. اما ما زمانی واقعاً راضی خواهیم بود که بخش ویزا بتواند به محل کار جدید منتقل شود. در این صورت فضای کاری بیشتری در اختیار خواهیم داشت و می‌توانیم تعداد همکاران را افزایش دهیم.