منتقدان خانه موسیقی، خود را زیر سوال می‌برند

 25 مهرماه بود که انتخاب مجدد حمیدرضا نوربخش به عنوان مدیر‌عامل خانه موسیقی اعلام شد؛ انتخابی که به دلیل امتناع اولیه نوربخش از پذیرش دوباره این سمت، با تاخیری سه ماهه همراه بود. در مدت این سه ماه، چند متقاضی سمت مدیرعاملی، رزومه و برنامه کاری خود را به هیئت مدیره ارائه کردند که هیچ کدام انتخاب نشدند.

پیش از این در گفت‌و‌گو با پیروز ارجمند از منتقدان عملکرد خانه موسیقی، دلایل او برای مخالفت با انتخاب مجدد حمیدرضا نوربخش را شنیدیم و اکنون پای صحبت هنگامه اخوان و داود گنجه‌ای از اعضای فعلی و محمد سریر و داریوش پیرنیاکان از اعضای سابق هیئت مدیره خانه موسیقی نشسته‌ایم تا دلایل‌شان را برای دفاع از انتخاب‌شان بدانیم.

متقاضیان مدیرعاملی از شرکت‌هایی مانند فولاد بودند

هنگامه اخوان از اعضای هیئت‌مدیره خانه موسیقی در مورد انتخاب حمیدرضا نوربخش به عنوان مدیرعامل این نهاد صنفی گفت: «معتقدم هیچ‌کس جز حمیدرضا نوربخش نمی‌تواند خانه موسیقی را اداره کند چون این نهاد صنفی نه از بودجه و نه از موقعیت خاصی برخوردار است که گمان کنید می‌توان از طریق آن به جایی رسید. نوربخش به غیر از داشتن مدرک فوق‌لیسانس حقوق، صدای بسیار خوبی هم دارد و ردیف‌دان متبحری ا‌ست. او بدون‌شک می‌تواند در موقعیت‌های دیگر از بهترین امکانات شغلی و مالی برخوردار باشد اما عشق به موسیقی است که در وضعیت دشوار مدیرعاملی خانه موسیقی نگهش داشته است.»

اخوان که از سال 1370 با سرپرستی گروه موسیقی بهار چندین کنسرت برای بانوان اجرا کرده است در مورد امتناع اولیه نوربخش از پذیرش سمت مدیرعاملی افزود: «حمیدرضا نوربخش به هیچ عنوان نمی‌خواست این سمت را قبول کند اما در نهایت با اصرار اعضای هیئت‌مدیره مجاب شد. او بارها و بارها تاکید کرد که خسته شده است و به همین دلیل ما در گام نخست اجازه دادیم دوستان دیگر رزومه‌هایشان را بیاورند و برنامه‌هایشان را ارئه دهند که هیچ کدام ربطی به موسیقی نداشتند و حوزه فعالیت‌شان کار در ادارات و شرکت‌هایی همچون شرکت فولاد بود.»

او که در چهارمین مجمع عمومی کانون خوانندگان خانه موسیقی به عنوان رئیس این کانون انتخاب شد و از شاگردانش می‌توان به تارا تیبا و پرواز همای سرپرست و خواننده گروه مستان اشاره کرد در مورد تعداد رزومه‌های ارائه شده به هیئت‌مدیره تصریح کرد: «دقیقا نمی‌دانم چه تعداد رزومه ارسال شد. تقی ضرابی و داود گنجه‌ای از اعضای هیئت مدیره، حمیدرضا عاطفی مدیر اجرایی خانه موسیقی و دو نفر دیگر از دوستان برای من توضیح دادند که رزومه‌های داده شده این گونه بوده‌اند.»

اخوان که از جمله تصانیفش می‌توان به «موسم گل»، «عاشقی محنت بسیار کشید»، «باز آمدم» و «فروردین» اشاره کرد، در مورد برنامه‌های نوربخش برای دور جدید مدیرعاملی توضیح داد: «حمیدرضا نوربخش نیمی از برنامه‌هایش را در روز انتخاب شدنش به عنوان مدیرعامل، در تاریخ 25 مهر ارائه داد و قرار شد ادامه آن به جلسات بعدی موکول شود. از نظر من و سایر اعضای هیئت‌مدیره شروع کار او خوب بود. ما معتقدیم نوربخش گزینه بسیار مناسبی است و از پس انجام دادن هر کاری برمی‌آید. او می‌تواند به راحتی با مسئولین رده بالا صحبت و برای حرکت در مسیر تحقق خواسته‌های خانه موسیقی مجابشان کند. از صمیم قلب امیدوارم حمیدرضا نوربخش در کارش موفق و خدا پشت و پناهش باشد.»

نبود نوربخش و گنجه‌ای خانه موسیقی را از نظر مالی زمینگیر می‌کند

 داریوش پیرنیاکان عضو سابق هیئت مدیره خانه موسیقی که در انتخابات هیئت مدیره جدید در تاریخ 13 تیر ماه سال جاری خودخواسته کنار کشید، در مورد انتخاب حمیدرضا نوربخش به عنوان مدیرعامل گفت: «با توجه به این که من اکنون عضو هیئت مدیره خانه موسیقی نیستم شاید گزینه مناسبی برای پاسخ دادن به این موضوع نباشم. تا جایی که من مطلع هستم حمیدرضا نوربخش به هیچ وجه تمایلی به پذیرش این سمت نداشت. ظاهرا رزومه‌های دیگری هم از سوی متقاضیان برای اعضای هیئت‌مدیره ارسال شده بود که هیچ کدام مورد قبول قرار نگرفت و در نهایت نوربخش به اصرار اطرافیان مدیرعاملی را پذیرفت.»

پیرنیاکان که مفتخر به دریافت نشان درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم شده است در ارتباط با عملکرد حمیدرضا نوربخش افزود: «حتما پیش از این نظر مرا در مورد موضوعات دیگر شنیده‌اید و می‌دانید همواره جانب صداقت را رعایت می‌کنم. جدا از آشنایی و دوستی‌ام با حمیدرضا نوربخش باید اذعان کنم سال‌های مدیریت او در خانه موسیقی از بهترین دوره‌های این نهاد صنفی بود. همه ما می‌دانیم خانه موسیقی در سال‌های اولیه افتتاحش تا این حد درگیر حواشی نبود و در نتیجه مدیران پیشین با تراکم کار نوربخش مواجه نبودند اما او طی چند سالی که این سمت را بر عهده داشت نشان داد از توانایی مدیریتی بالایی برخوردار است. من به او تبریک می‌گویم و معتقدم باید قدر این گونه مدیران را دانست.»

پیرنیاکان که عضویت در هیئت علمی دانشگاه تهران، عضویت در شورای تخصصی و مشاور موزه موسیقی، داوری در جشنواره‌های مختلف فجر و موسیقی نواحی ایران و دبیری ششمین جشنواره موسیقی جوان را در کارنامه هنری خود دارد تصریح کرد: «نمی‌دانم چرا همواره به دنبال این هستیم کسی را که تجربیاتی در حوزه‌ای به دست می‌آورد، کنار بگذاریم و فرد جدیدی را جایگزین کنیم. زمانی که مدیری به درستی عمل می‌کند چرا نباید مجددا در همان سمت بماند؟ از نظر من کارهایی را که حمیدرضا نوربخش برای خانه موسیقی کرد هیچ کدام از مدیران قبلی نکردند.»

این هنرمند که تاکنون بیش از 16 آلبوم موسیقی و چهار مجموعه تصویری ارائه کرده و هفت آلبوم با آواز محمدرضا شجریان  داشته است، در مورد وضعیت مالی خانه موسیقی توضیح داد: «اداره خانه موسیقی از لحاظ مالی کاری بسیار دشوار است چون هیچ نهادی به ما کمک نمی‌کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبلغی را معین کرده است که به صورت سالانه پرداخت می‌شود اما همین مبلغ گاهی اوقات داده می‌شود و گاهی نه. این تعامل مدیر‌عامل با نهادهای مختلف است که مبلغی را به خانه موسیقی می‌آورد. به جرات می‌گویم اگر حمیدرضا نوربخش و داود گنجه‌ای نبودند، خانه موسیقی از لحاظ مالی زمینگیر می‌شد. این دو تمام تلاش‌شان را برای روشن نگه داشتن چراغ این خانه انجام داده و می‌دهند.»

او در مورد شیوه اتخاذ شده برای انتخاب مدیرعامل و درخواست رزومه از متقاضیان این سمت توضیح داد: «قطعا کسانی هستند که در حوزه موسیقی استاد و بسیار توانا اما در حوزه مدیریت بی‌تجربه‌اند. نوربخش از سال‌های جوانی در این حوزه فعالیت کرده است. به خاطر دارم زمانی که به تازگی با او آشنا شده بودم در حالی که در مقطع فوق‌لیسانس حقوق تحصیل می‌کرد مدیریت جهاد دانشگاهی را هم بر عهده داشت. پس از آن یک دوره کامل مدیر هنرستان موسیقی بود. دوره‌ای که از جمله بهترین زمان‌های این هنرستان بوده است. من این نکته را از زبان کسانی هم‌چون تقی ضرابی نقل می‌کنم که اکنون عضو هیئت‌مدیره خانه موسیقی است و آن زمان در هنرستان کار می‌کرد.»

پیرنیاکان ادامه داد: «این که از اساتید موسیقی متقاضی مدیر عاملی درخواست رزومه شود ابدا اتفاق عجیب یا ناخوشایندی نیست. من نوعی زمانی که می‌خواهم پستی مدیریتی را بر عهده بگیرم باید رزومه‌ام را ارائه دهم و نمی‌توانم بگویم چون پیرنیاکان هستم رزومه نمی‌دهم. اگر کسی از لحاظ کار هنری و موسیقی از من رزومه بخواهد از این که با وجود 40 سال سابقه کاری چنین درخواستی شده است تعجب می‌کنم اما این جا مسئله متفاوت است. بحث ما این جا کار اجرایی و نه کار هنری است.»

این نوازنده تار، سه‌تار و ردیف‌دان که همکاری مشترک خود را با محمدرضا شجریان از سال 58 آغاز کرد و حاصل آن آلبوم‌های «یاد ایام»، «پیام نسیم»، «سرو چمان»، «رسوای دل»، «آسمان عشق»، «جان عشاق» و «آرام جان» بود در مورد دلیل کاندید نشدن خود برای هیئت‌مدیره افزود: «همان‌طور که می‌دانید من جزو هیئت‌موسس خانه موسیقی بوده‌ام و از ابتدای شکل‌گیری این نهاد صنفی حضور داشته‌ام. واقعیت این است که در طول این 16، 17 سال از بسیاری برنامه‌های هنری‌ام عقب افتادم هر چند به هیچ عنوان از این اتفاق ناراحت نیستم و تاثیرات به جا مانده از شکل‌گیری خانه موسیقی برایم رضایت‌بخش است اما ترجیح‌ام این است که اکنون اندکی بر کارهای اجرایی خود تمرکز کنم.»  

مقصر ما هستیم که مدیرعاملی را گردن نوربخش گذاشتیم

داود گنجه‌ای دیگر عضو هیئت‌مدیره خانه موسیقی در مورد امتناع اولیه حمیدرضا نوربخش از پذیرش سمت مدیرعاملی گفت: «دلیل امتناع او جفایی بود که در حقش شد. نوربخش با وجود همه زحماتی که کشید نه تنها مورد تقدیر قرار نگرفت که چیزهایی سراسر کذب هم شنید. من به عنوان کسی که 16، 17 سال است در سمت قائم‌مقام خانه موسیقی فعالیت می‌کنم به جرات می‌گویم نوربخش هر چه در توان داشت انجام داد.»

گنجه‌ای که نواختن کمانچه را نزد استاد زنده‌یاد علی‌اصغر بهاری پی گرفت و البته با نواختن ویلن هم به خوبی آشناست و خود را از شاگردان مکتب ابوالحسن صبا در ویلن‌نوازی می‌داند، در مورد انتخابات هیئت‌مدیره در تاریخ 13 تیرماه سال جاری توضیح داد: «با توجه به این که منتقدین معتقد بودند اگر هیئت‌مدیره این نهاد صنفی تغییر کند اتفاقات بهتری رخ خواهد داد من نیز قصد داشتم از کاندیداتوری انصراف دهیم اما با اصرار دوستان و رای آن‌ها در هیئت‌مدیره ماندم. همه دوستان و حتی محمدرضا نوربخش پیشنهاد دادند من مدیرعاملی را بپذیرم اما به دلایل مختلف از جمله این که توانش را نداشتم، کارهایی را که باید می‌کردم کرده بودم و هیچ‌گونه انگیزه‌ای برای پذیرش این سمت در خود احساس نمی‌کردم، نپذیرفتم. انگیزه من از ابتدای حضور در خانه موسیقی خدمت بوده است و همچنان همان است.»

او که سال‌ها در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی صدا و سیما مدرس کمانچه و محقق موسیقی ردیفی بوده و از سال 1357 سمت‌هایی ‌را در مراکز موسیقی کشور، چه در صدا و سیما و چه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  عهده دار بوده است، در مورد تاخیر در معرفی مدیرعامل تصریح کرد: «این تاخیر به دلیل صرف زمان برای دریافت رزومه متقاضیان این پست مدیریتی بود. ما از همه کسانی که مایل به پذیرش مدیرعاملی بودند درخواست رزومه کردیم اما آن‌چه به دستمان رسید قابل قبول نبود. بنابراین از نوربخش خواهش کردیم این مسئولیت را بپذیرد. اگر تقصیری هم هست به گردن ماست که با اجبار این وظیفه بر گردن او گذاشتیم. صادقانه می‌گویم او انسانی توانا، مدیری لایق و دارای ارتباطات گسترده با هنرمندان و مسئولین است.»

او در مورد آن‌چه منتقدین انتخاب مجدد حمیدرضا نوربخش می‌گویند ادامه داد: «کار ما هنرمندان جفا کردن به خودمان و مردم نیست. خانه موسیقی خانه عشق است و منتقدین هر چه پیش‌تر می‌روند بیش از پیش خود را زیر سوال می‌برند. بی‌انصافی است که عملکرد کسانی را که ریالی از جایی پول نمی‌گیرند این گونه زیر سوال ببریم. نوربخش هر جای دیگری که مدیر باشد به علت توانایی‌هایش وضعش به مراتب بهتر خواهد بود. نمی‌دانم این ایجاد دلسردی‌ها به چه دلیل صورت می‌گیرد؟»

کسانی که نسبت به هر مسئله‌ای شبه‌ای دارند باید دلجویی شوند

محمد سریر عضو سابق هیئت‌مدیره خانه موسیقی در مورد انتخاب حمیدرضا نوربخش گفت: «همان‌طور که می‌دانید من در دور جدید انتخاب هیئت‌مدیره کاندید نشدم. پس از اختلاف نظرهایی بر سر طول دوره حضور افراد در هیئت‌مدیره، انتخابات جدیدی در تاریخ 13 تیرماه با حضور ناظری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. هر چند حضور ناظر در این انتخابات امری نامعمول بود ولی برای از بردن هر گونه شک و تردید این تصمیم گرفته شد.»

او که علاوه بر دارا بودن مدرک کارشناسی اقتصاد و کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی از دانشگاه تهران و دکترای اقتصاد از دانشگاه وین، لیسانس و فوق‌لیسانس آهنگسازی را از آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای وین به ‌ترتیب در سال‌های 1357 و 1364 دریافت کرده است، ادامه داد: «بخش عمده‌ای از هیئت‌مدیره خانه موسیقی در انتخابات جدید تغییر کرد. آن‌چه مسلم است این است که ما اصولا تجربه فعالیت در نهادهای صنفی و مدنی را از دیرباز نداشته‌ایم و گاهی علایق و سلایق شخصی‌مان را در این گونه نهادها دخیل کرده و فراموش می‌کنیم اساس این گونه فعالیت‌‌ها بر نظر اکثریت استوار است.»

مدرس دانشکده صدا و سیما از سال 83 تاکنون افزود: «هیئت‌مدیره جدید خانه موسیقی نیز در راستای نظر منتقدان مبنی بر ایجاد تغییر، کار انتخاب مدیر‌عامل را آغاز کرد. با توجه به این که فعالیت در نهادهای صنفی و مدنی از نظر عدم درآمد‌زایی و انتظارات اعضای صنف و مسئولین کاری دشوار است و هر کسی حاضر به پذیرش آن نیست و در پی امتناع حمیدرضا نوربخش از پذیرش مجدد این سمت به علت دیدن بی‌مهری، هیئت‌مدیره کوشید از طریق بررسی رزومه متقاضیان به نتیجه برسد.»

محمد سریر که آهنگسازی هفت آلبوم موسیقی و ساخت تصنیف بیش از 100 اثر آوازی و موسیقی متن فیلم و سریال‌های تلویزیونی را برعهده داشته ‌است تصریح کرد: «پس از به نتیجه نرسیدن بررسی رزومه‌ها، اعضای هیئت‌مدیره به این نتیجه رسیدند که ناچارند این سمت را به نوربخش تحمیل کنند. حمیدرضا نوربخش نه تنها در خانه موسیقی که در حوزه فعالیت‌های صنفی و مدنی هم از تجربه خوبی برخوردار است و توانایی برقراری دیالوگ با اعضای صنف و مسئولین را دارد. آرزوی من این است که این نهاد جوان بتواند با کسب تجربیات بیشتر به راه‌حل‌های بهتری برای تقابلات موجود برسد. فعالیت‌های خانه موسیقی باید ادامه پیدا کند و نمی‌تواند به حالت نیمه‌تعطیل یا معلق درآید و خوشحالم که خوشبختانه نوربخش ادامه فعالیت در این پست را پذیرفت. قطعا باید از آن بخش از اعضای صنف که نسبت به هر مسئله‌ای شک و شبه‌ای دارند دلجویی شود و بیشتر در جریان امور قرار بگیرند.»

او که آهنگسازی آلبوم‌هایی هم‌چون «دلاویزترین»، «جاودانه با عشق»، «رویای دیگر» و «چراغی در افق» را در کارنامه هنری خود دارد ادامه داد: «نوربخش چه در حوزه مدیریت و چه در حوزه هنر انسانی شاخص است و افرادی که از این دو فاکتور به صورت هم‌زمان برخوردار باشند تعدادشان زیاد نیست. با توجه به این که خود تجربیات بسیاری در عرصه فعالیت مدیریتی داشته و دارم می‌دانم کنار ایستادن بسیار امن‌تر و به خصوص برای هنرمندان راحت‌تر است که پست مدیریتی نداشته باشند زیرا مورد انتقادات گوناگون قرار می‌گیرند و از فعالیت هنری خود بازمی‌مانند اما همین که نوربخش مدیرعاملی را پذیرفت جای تقدیر دارد.»

محمد سریر در مورد دلیل کناره‌گیری خود از کاندیدا شدن برای انتخابات هیئت‌مدیره توضیح داد: «با توجه به این که مشغله‌های دیگری هم در شورای عالی خانه هنرمندان ایران دارم و از سوی دیگر از ابتدای امر و نگارش اساسنامه خانه موسیقی حضور فعال داشته‌ام با خود اندیشیدم باید کمی هم راه را برای دیگران باز کنم. به نظرم باید به جوان‌تر‌ها هم اجازه دهیم این آزمون و خطا را انجام دهند. ما همواره نخواهیم بود و چه بهتر که در زمان حضور خودمان جوان‌ها با دیدن عملکردمان تجربیاتمان را سرمشق راه خود قرار دهند و تعلل‌های‌مان را تکرار نکنند. ما می‌توانیم به عنوان مشاور در کنار آن‌ها قرار بگیریم و کار را به دست نسل آینده بسپاریم.»