پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نشریه اکونومیست نوشت: برخي افراد پايان «قيمت هاي ارزان چيني» را پيش بيني مي كنند؛ دستمزد ها
در چين به تندي در حال افزايش هستند و موجي از تقاضاي جديد به ويژه از سوي
خود چين به افزايش قيمت كالاها مي انجامد.
به گزارش انتخاب به نقل از دنیای اقتصاد، توليد كنندگان مي توانند با
انتقال توليد به مناطقي جديد مانند غرب چين، ويتنام، بنگلادش، مالزي، هند و
اندونزي تا حدي از بار مشكلات خود بكاهند؛ اما هيچ كدام از اين مناطق
جديد، تورم را به شيوه اي كه روزگاري جنوب چين مهار مي كرد، به زنجير
نخواهند كشيد. اعتقاد بر اين است كه هيچ چيز نمي تواند جاي معجزه چين را
بگيرد.
برخي افراد پايان «قيمت هاي ارزان چيني» را پيش بيني مي كنند. ديگران نگاهي اميد وارانه تر دارند.
بروس
روكوويتز مي گويد: «دوره كالاهاي ارزان تمام شده است». او مدير ارشد لي
اند فانگ است؛ شركتي كه پوشاك و لوازم خانگي را بيشتر از هر جاي ديگر به
آسيا صادر مي كند.
در حوزه هايي كه نياز به تكنولوژي هاي پيچيده اي
ندارند و لي اند فانگ در آنها تخصص دارد، اين شركت نزديك به 40 در صد از
صادرات چين به آمريكا و همچنين بخش بزرگي از صادرات آن به اروپا را در دست
دارد.
اين بنگاه فعاليت هايي را در چندين كشور آسياي شرقي انجام مي
دهد و در آنها سخت كوشانه به دنبال تامين كنندگاني ارزان و قابل اتكا از
همه چيز، از كيف زنانه گرفته تا ميز هاي عسلي كافي شاپ ها است.
از اين رو
هنگامي كه روكوويتز مي گويد كه دوره توليدات كم هزينه آسيايي به پايان خود
نزديك مي شود، توجه افراد زيادي را به خود جلب مي كند.او بر اين باور است
كه توليد در آسيا چند مرحله را كه هر كدام شان نزديك به 30 سال طول كشيده
اند، پشت سر گذاشته است. در دوره حكومت مائو زدونگ كه چين به كشوري ايزوله و
جدا افتاده بدل شده بود، شركت ها در هنگ كنگ، تايوان و كره جنوبي در ساخت
كالاهاي مختلف تخصص پيدا كردند.
در سال هاي پاياني دهه 1970 و بعد
از مرگ مائو كه چين مرز هايش را به روي دنياي بيرون باز كرد، اين امپراتور
هاي تجربه اندوخته آسيايي به جنوب چين روي آوردند. اين شركت ها در حالي كه
دسترسي تقريبا بي هزينه اي به زمين و نيروي كار داشتند و افزون بر آن از
وجود قطب بندري و لجستيكي كار آمدي به نام هنگ كنگ در نزديكي خود برخوردار
بودند، كالاها را حتي ارزان تر از پيش توليد مي كردند و آنها را به سراسر
دنيا مي فروختند.
طي 30 سال پس از آن، توليد كنندگان در چين به مهار
تورم در سطح دنيا كمك كردند؛ اما به گفته روكوويتز اين دوره اكنون به
پايان خود رسيده است. دستمزد ها در چين به تندي در حال افزايش هستند. موجي
از تقاضاي جديد به ويژه از سوي خود چين به افزايش قيمت كالاها مي انجامد.
توليد كنندگان مي توانند با انتقال توليد به مناطقي جديد مانند غرب چين،
ويتنام، بنگلادش، مالزي، هند و اندونزي تا حدي از بار مشكلات خود بكاهند؛
اما بر پايه پيش بيني او هيچ كدام از اين مناطق جديد تورم را به شيوه اي كه
روزگاري جنوب چين مهار مي كرد، به زنجير نخواهند كشيد.
تمام اين
مناطق بر مجموعه اي از مواد اوليه يكسان كه روز به روز گران تر مي شوند،
تكيه دارند. بسياري از آنها با دستمزد هايي رو به افزايش يا پشتيباني هايي
ضعيف رو به رو مي شوند. هيچ كدام شان نمي توانند ميزاني از كار آيي را كه
در هنگام گرايش توليد كنندگان به جنوب چين به بار نشسته بود، پديد آورند.
هيچ
چيز نمي تواند جاي معجزه چين را بگيرد. روكوويتز مي گويد كه «هيچ معجزه
ديگري وجود ندارد.» قيمت ها با نرخي معادل 5 در صد يا بيشتر در سال در حال
افزايش هستند و هيچ پاياني بر اين روند متصور نيست. اين تصوير حتي مي تواند
خوش بينانه باشد. به باور روكوويتز، تا اين نقطه از سال جاري، لي اند فانگ
در فعاليت هاي تاميني خود با افزايش متوسط 15 در صدي در قيمت ها روبه رو
شده است. ديگر تامين كنندگان اسباب بازي، لباس و لوازم خانگي آسيايي نيز
داستان هاي دهشتزاي مشابهي را بيان مي كنند.
با اين همه، توليد
كنندگان در برخي حوزه هاي ديگر نگاهي متفاوت به اوضاع دارند. در روز 31 ماه
مه، همان روزي كه روكوويتز در هنگ كنگ صحبت مي كرد، نمايشگاه سالانه
كامپيوتكس چند صد كيلو متر آن طرف تر در تايپه (پايتخت تايوان) آغاز شد.
هتل ها حتي با اين قيمت هاي بالاپر شدند.
شركت هاي بزرگ فناوري
دنيا مانند اپل و حتي اچ تي سي تايوان در اين نمايشگاه غايب بودند؛ اما
نزديك به 2 هزار فروشنده در آن حاضر شدند و ابزار هايي ارزان قيمت و نو
آورانه را فروختند.
شمار فراواني از بنگاه هاي چيني در اين نمايشگاه
حاضر شدند. بيش از 500 تا از آنها غرفه هايي را اجاره كردند و اين در حالي
بود كه تعداد بنگاه هاي چيني حاضر در اين نمايشگاه در سال گذشته 200 بنگاه
بود. بسياري از آنها از همان مناطقي از چين مي آيند كه روز گاري به خاطر
منسوجات و اسباب بازي هاي ارزان شناخته مي شدند. با تشويق دولت، كمر بندي
كه از شنژن تا گوانگ ژو كشيده مي شود، به توليد كالاهايي پيچيده تر مانند
قطعات الكترونيكي روي آورده است.
برخي از كالاهاي شگفت آور تري كه
در اين نمايشگاه ديده مي شدند، گونه هاي بسيار ارزان از نمونه هاي موفق
جهاني بودند. شركتي به نام BananaU تبلت هايي با سيستم عامل آندرويد گوگل
را به قيمت 100 دلار تبليغ مي كرد. يكي ديگر از آنها كامپيوتر هاي باريكي
را كه بر پايه ويندوز كار مي كردند و بسيار به MacBook ها شبيه بودند، با
قيمتي كمتر از 250 دلار عرضه مي كرد. اي ريدر ها (E-Reader) همه جا ديده مي
شدند و با بهايي بسيار اندك به فروش مي رفتند.
معلوم نيست که اين
کالاها بتوانند در بازار هاي توسعه يافته توليد شوند يا به فروش رسند. ممکن
است هزينه مالکيت معنوي که در رابطه با برخي ابزار ها مطرح است، پرداخت
نشده باشد. با اين همه غرفه هاي نمايشگاه پر شده بود. خريداران غرفه هاي
مادربورد ها، تراشه هاي حافظه، هارد ديسك هاي حالت جامد (SSD)، سرورها،
کارت هاي گرافيکي، کانکتور ها، مانيتور ها و ... را بسيار شلوغ كرده بودند.
در
سال 2009 خريداران از بحران مالي خارج شدند و به سفارش تجهيزات بيشتر به
توليد کنندگاني روي آوردند که از ظرفيت خود كاسته بودند و به اين ترتيب،
قيمت اين کالاهاي الکترونيکي يکباره بالارفت؛ اما داده هاي گرد آوري شده در
تايوان نشان از آن دارد که قيمت ها اكنون دوباره به سرعت در حال كاهش
هستند (بنگريد به نمودار). اگر قرار بود كه فروشندگان در کامپيوتکس شعاري
مشترك داشته باشند، اين بود: «بيشتر براي كمتر».
محصولاتي
كه مصرف انرژي را پايين مي آورند، از جمله پر سر و صدا ترين محصولات بودند.
اين كالاها شامل مبدل هاي جريان برق مستقيم و متناوب و حسگر هايي بودند كه
مي توانستند مصرف برق را در لامپ هاي خياباني، يخچال ها و سيستم هاي تهويه
كمتر كنند. اين ابزار ها نخست به خاطر پتانسيل شان در ساز گاري با محيط
زيست به بازار عرضه شدند؛ اما آنچه به دل خريداران نشست، توانايي آنها در
افزايش بهره وري بود. بنگاه هاي ژاپني كه بعد از زلزله مجبور بوده اند كار
خود را با مصرف برق كمتر انجام دهند، علاقه ويژه اي به اين ابزار ها پيدا
كرده اند.
بنگاه هاي چيني درباره هر محصولي كه هزينه ها را كاهش مي
دهد يا خود كار سازي (اتوماسيون) را راحت تر مي كند، كنجكاو بودند. زماني
كه كار گر ارزان بود، بنگاه هاي چيني به گونه اي نا كار آمد از آن استفاده
مي كردند.
اكنون آنها ياد مي گيرند كه چگونه بايد با استفاده از
كار گراني كمتر به توليدي بيشتر دست يابند. شايد لي اند فانگ زنگ پايان
دوره اي از توليد را به صدا در آورده باشد، اما نمايشگاه كامپيوتر تايپه
حكايت از آن مي كند كه دوره اي ديگر در حال ظهور است.