احتمالِ رفتن تهران به زیر زمین!

یک عضو شورای شهر تهران گفت: به نظر می‌رسد که با انتقال برخی از خدمات شهری به فضاهای زیرسطحی می‌توان شاهد کاهش آلودگی هوا بود اما این کار باید قبل از اجرا شدن، پیوست مطالعاتی کامل و جامعی داشته باشد.

«شهرفردا» نوشته است: مدتی می‌شود که برخی از اعضای شورای شهر تهران و معاون پسماند شهرداری، ارائه خدمات زیرزمینی یا همان زیرسطحی را از راهکارهای کاهش ترافیک شهری انسان‌محور اعلام کرده‌اند؛ اقدامی که با آن می‌توان پایتخت را انسان‌محور کرد اما پیامدهایی را هم به دنبال خواهد داشت.

انتقال فضاهای پارکینگی یا مخازن زباله به زیر زمین، اقدام تازه‌ای نیست. سال‌هاست که برخی کشورهای دنیا این تجربه را داشته‌اند. در تبریز هم به صورت آزمایشی سطل‌های زباله را زیر زمین برده‌اند. اما آیا این طرح برای شهری به وسعت تهران با جمعیت شناور بیش از 12 میلیون نفر اجرایی است؟

محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران در پاسخ به این پرسش به «شهرفردا» می‌گوید: اساساً در شهرهای دنیا موضوع بهره‌برداری و استفاده از فضاهای زیرسطحی از اولویت‌های مدیریت شهری محسوب می‌شود که متاسفانه در کشور ما و به‌ویژه تهران مغفول مانده است.

به گفته او کانال‌های تأسیسات شهری از جمله ظرفیت‌های ساختاری هستند که می‌توان از آنها برای ایجاد پارکینگ یا دیگر خدمات استفاده کرد. این در حالی است که مهمترین چالش تهران، فقدان تأسیسات شهری و فرسودگی شبکه‌های مختلف آب، برق، گاز و مخابرات و امسال اینهاست.

سالاری معتقد است که ایجاد فضاهای زیرسطحی برای پارک اتومبیل می‌تواند طرحی خوب و قابل اجرا باشد زیرا شهرها باید انسان‌محور باشند، نه خودرو محور. این طرح در شهرهایی که مشکل وجود آب‌های زیرزمینی را ندارند کاملاً اجرایی است. در این شهرها به جای اینکه پل‌های دو طبقه بسازند آنها را زیرزمین می‌برند و به جای ساخت پارکینگ‌های طبقاتی، پارکینگ‌های زیرسطحی ساخته می‌شود. ضمن اینکه بسیاری از امور خدماتی شهر را هم می‌توان زیر زمین برد و در مقابل فضاهای روسطحی را پیاده‌محور می‌کنند.

رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران تونل‌های مترو را از جمله ظرفیت‌های مذکور می‌داند که البته مدیریت شهری توانسته تا حدودی از آن برای ارائه پاره‌ای از خدمات به شهروندان استفاده کند. بنابراین به نظر می‌رسد که با انتقال برخی از خدمات شهری به فضاهای زیرسطحی می‌توان شاهد کاهش آلودگی هوا بود اما این کار باید قبل از اجرا شدن پیوست مطالعاتی کامل و جامعی داشته باشد.

سالاری می‌گوید: البته انتقال سطل‌های زباله به زیر زمین موضوع دیگری است. براساس مطالعاتی که صورت گرفته، این طرح در شهرهای بسیاری در دنیا و در تبریز هم به صورت آزمایشی اجرایی شده است. بنابراین رویکرد مثبت است، اما سؤال اینجاست که شهرداری تهران زمانی که در گستره وسیعی از شهر سطل‌های زباله قرار داد و هزینه‌های هنگفتی را صرف کرد به فکر انتقال این مخازن نبود؟

این عضو شورای شهر تهران بر این باور است که هر چند انتقال خدمات شهری به فضاهای زیرسطحی می‌تواند رویکرد مثبتی باشد اما در صورتی که همانند طرح‌های گذشته مطالعاتی درباره آنها انجام نشود در مدت زمانی کمتر از 10 سال دوباره شاهد بروز مشکلات جدید در شهر خواهیم بود؛ کما اینکه حفاری‌ها در تهران که آب‌های زیرزمینی هم دارد می‌تواند چالش‌های جدیدی را مقابل مدیریت شهری قرار دهند.