«جیب اردوغان پر از عقرب است و باید منتظر نیش آنها باشد»؛ تحلیل عبدالباری عطوان از ترور سفیر روسیه

«شاید این مسئله قابل درک باشد که افراط گرایان سوری در اعتراض به عدم پایبندی اردوغان به وعده های خود، در خاک ترکیه دست به انفجار و ترور بزنند اما این که یک نیروی امنیتی این کشور سفیر روسیه را ترور کند مسئله نگران کننده ای برای آنکارا به شمار می آید؛ این ترور به عقب نشینی رئیس جمهوری ترکیه از همگرایی با روسیه منجر نمی شود بلکه احتمال دارد گرایش بیشتری به مسکو پیدا کند و برای رویارویی با تروریسم نیز به ارتباط و هماهنگی با دولت سوریه روی بیاورد؛ پیشتر اسد گفته بود هر کسی عقرب در جیب می گذارد باید انتظار داشته باشد روزی وی را نیش بزند، این روزها جیب اردوغان پر از عقرب و مار و عنکبوت سمی است و به همین دلیل نیز نیش های بیشتری به وی وارد می شود.»

عبدالباری عطوان، روزنامه نگار و تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه رای الیوم در تحلیلی که تحت عنوان «ترور سفیر روسیه در مرکز آنکارا آخرین چیزی بود که اردوغان بدان نیاز داشت؛ اهمیت این حادثه در این است که عامل آن یک نیروی امنیتی ترکیه بود؛ با این کار می خواست چه پیامی را برساند؟ چگونه می توان محتوای آن را تحلیل و تجزیه کرد؟» در این روزنامه اینترنتی منتشر شده، به بررسی حادثه ترور سفیر روسیه در ترکیه و پیامدهای احتمالی آن پرداخته و نوشته است:

«حادثه و شیوه ترور آندره کارلوف، سفیر روسیه در آنکارا به ضرب هشت گلوله یک نیروی امنیتی ترکیه که با شلیک هر گلوله از سلاح خود، با صدای بلند حلب، انتقام، خونخواهی و الله اکبر را فریاد می زد، مصیبت ترکیه و همه منطقه و آن چه احتمال دارد طی ماه ها و سال های آینده با آن روبرو شود را به صورت خلاصه نشان می دهد.

این گلوله ها که باعث مرگ سفیر روسیه شدند، پیام اعتراض بخش نامشخصی از جامعه ترکیه علیه همگرایی رو به افزایش میان دو کشور به شمار می آید که به بروز تغییر تقریبا ریشه ای در موضع آنکارا در قبال بحران سوریه منجر شد، تغییری که در عدم دخالت نظامی برای پشتیبانی از اپوزیسیون مسلح در بخش شرقی حلب و همچنین مشارکت بیشتر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و دولت و نهادهای امنیتی این کشور در جنگ علیه گروه های اسلام گرای افراطی در سوریه و عراق تجلی یافت.

کارلوف یک سفیر معمولی نبود بلکه طی ماه های گذشته نقش زیادی در همگرایی ترکیه و روسیه ایفا کرد، «معمار» توافق منجر به خروج مخالفان مسلح از شرق حلب و افسر ارتباطات میان مسکو و آنکارا توصیف می شد و همچنین دارای بیش از ۳۰ سال تجربه دیپلماتیک بود، بنا بر این ترور وی به ویژه در شرایط کنونی، ضایعه بزرگی برای ترکیه به شمار می آید.

این که یک نیروی امنیتی ۲۲ ساله ترکیه دست به چنین عملیات تروری بزند و گرایش های «جهادی» و افراط گرایی اسلامی خود را آشکار سازد، ثابت می کند که گروه های افراط گرا به صورت گسترده در سازمان های نظامی و امنیتی این کشور رخنه کرده و احتمال دارد هسته های خفته و آماده برای اجرای عملیات انفجار و ترور دیگر نیز در این سازمان ها وجود داشته باشند، مسئله ای که باعث نگرانی شدید دولت ترکیه خواهد شد آن هم در شرایطی که با انفجارهای تروریستی چند جانبه از سوی اسلام گرایان افراطی و کردهای داخل و خارج کشور دست و پنجه نرم می کند.

بدون شک گلوله هایی که سفیر روسیه را ترور کردند، تاثیر منفی محدودی روی روابط میان روسیه و ترکیه خواهد گذاشت و در همین حال بعید نیست افزایش میزان همگرایی دو کشور به ویژه در رابطه با پرونده سوریه را نیز به دنبال داشته باشد.

شاید این مسئله قابل درک باشد که افراط گرایان سوری در اعتراض به پایبند نبودن رئیس جمهوری ترکیه به وعده های خود و عدم جانبداری از مخالفان مسلح تحت محاصره در شرق حلب، در خاک این کشور به عملیات انفجار و ترور روی بیاورند، اما این که یک نیروی امنیتی ترکیه دست به چنین عملیات تروری بزند یک پدیده نگران کننده برای دولت آنکارا به شمار می آید به ویژه آن که مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه این کشور شامگاه دوشنبه راهی مسکو شده تا در نشست سه جانبه با همتایان روس و ایرانی خود با هدف تدوین طرح هایی برای نابودی گروه های به اصطلاح جهادی در سوریه و همچنین سازماندهی مذاکرات میان دولت این کشور و اپوزیسیون میانه رو تحت نظارت سه کشور مذکور جهت دستیابی به راه حل سیاسی منجر به تشکیل دولت وحدت ملی و توافق سیاسی پایدار به دور از دخالت آمریکا، اروپا و اعراب، شرکت کند.

اهمیت و خطر این عملیات ترور که در مرکز آنکارا روی داده و سفیر یک ابرقدرت را هدف گرفته در این است که ضربه شدیدی به چهره و اعتبار امنیتی ترکیه وارد می کند که آن هم به نوبه خود روی اقتصاد این کشور تاثیر منفی می گذارد، اقتصادی که از کاهش میزان تولید ملی به پایین ترین حد ۲۰ سال اخیر، افزایش نرخ بیکاری و همچنین کاهش ۵۰ درصدی و شاید هم بیشتر ارزش واحد پول ملی رنج می برد.

گمان نمی کنیم که این عملیات ترور به عقب نشینی رئیس جمهوری ترکیه از همگرایی خود با روسیه منجر شود بلکه احتمال دارد آن چه روی می دهد کاملا برعکس باشد، بدین معنی که بیشتر به سوی مسکو گرایش پیدا کند و به ارتباط و شاید هم هماهنگی با دولت سوریه برای رویارویی با تروریسم که به صورت تدریجی به دشمن مشترک دو کشور تبدیل شده، روی بیاورد.

سه سال پیش بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در مصاحبه با یک روزنامه غربی گفت که هر کسی عقرب را در جیب خود می گذارد باید انتظار این را نیز داشته باشد که روزی وی را نیش بزند، این چنین به نظر می رسد و بسیاری از کارشناسان منطقه نیز بر این باورند که جیب اردوغان این روزها پر از عقرب و مار و عنکبوت سمی است و به همین دلیل نیز شمار نیش ها افزایش یافته و منابع آنها نیز زیاد شده است.»

منبع: شفقنا