پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : محبوبه بوري: گرچه بيماريهاي مشترک انسان و حيوان از ابتداي زندگي بشر بر کره خاکي وجود داشته اند، اما در سال هاي اخير بروز آنها تا آنجا از اهميت بسزايي برخوردار شده است که هم اکنون نه تنها از ديدگاه بهداشت و سلامت، بلکه از نظر اقتصادي و روابط بين المللي نيز جايگاه خاصي دارد.از آنجا که پيشگيري مهم ترين گام در مهار اين گونه بيماريها به شمار مي آيد با متخصصان عفوني گفتگويي انجام داده ايم تا با راههاي جلوگيري از اين بيماريها بيشتر آشنا شويم.
دکتر مختاري مي گويد: بيماري تب خونريزي دهنده کريمه- کنگو که در انسان کشنده و بسيار مسري است، در صورت بروز در حيوانات علايم خاصي ندارد. وي سپس به بيماري تب مالت اشاره مي کند و مي افزايد: بيماري بروسلوز که هم اکنون در کشور شيوع پيشرونده اي دارد و سبب بروز دردهاي طاقت فرساي استخواني در انسان مي شود، بيشتر با لبنيات غير پاستوريزه منتقل مي شود. به گفته وي، مصرف بستني هايي که از شير غيرپاستوريزه يا شيري که به اندازه کافي جوشانده نشده باشد، تهيه شود نيز سبب انتقال اين بيماري مي شود.
از سياه زخم تا کيست هيداتيک
دکتر مختاري در مورد بيماري سياه زخم، «شاربن» که براي حيوانات بسيار کشنده است و عامل مسبب بروز آن مدتها در خاک زنده مي ماند، مي گويد: اين بيماري سبب بروز زخم هاي عميق و آزاردهنده در بدن مي شود.
وي همچنين مي افزايد: مصرف سبزيجات آلوده به مدفوع سگ سبب بروز بيماري کيست هيداتيک در انسان مي شود.
دکتر مختاري از بيماري «توکسو پلاسموز» نام مي برد که يک بيماري انگلي است که به وسيله مدفوع گربه به انسان انتقال مي يابد؛ اين بيماري قادر است سبب ناباروري و يا سقط جنين در زنان، همچنين بروز اختلالات مغزي و رشدي در جنين شود. از ديدگاه او شايد بيماري سارس نيز در دوران اپيدمي خود ما با گربه به انسان سرايت کرده باشد.
اين استاد دانشگاه در ادامه توضيح مي دهد: آنفلوانزاي پرندگان نيز که از طيور به انسان سرايت و در انسان و خوک تغيير ماهيت داده و سبب وقوع همه گيريهاي جهاني شده است، يکي ديگر از بيماريهاي مشترک انسان و حيوان است.
وي سپس به نتايج يک تحقيق اشاره مي کند و مي گويد: گربه نيز مي تواند عامل انتقال دهنده آنفلوانزاي پرندگان به انسان باشد. از نظر او بيماري جنون گاوي هم که در دهه 1980 در دام ها مشاهده شد و اکنون تصور مي شود عامل نو پديدي از يک بيماري مرگبار در انسان باشد از مصرف گوشت گاو آلوده به انسان منتقل مي شود.
دکتر مختاري در ادامه با تأکيد بر اعلام نظر متخصصان مرکز پيشگيري و کنترل بيماريها مي گويد: در مواردي در آمريکا تماس کودکان با لاک پشت ها سبب آلوده شدن آنها با ميکروب سالمونلا شده است. به گفته او اين اختلال سبب بروز علايم گوارشي نظير تهوع و اسهال در کودکان مي شود.
اين پزشک متخصص معتقد است، بيشتر لاک پشت ها حامل باکتريهاي خطرناک هستند که انتقال آن به انسان از راه تماس با مدفوع حيوان صورت مي گيرد.
وي مي افزايد: آکواريوم ها يا آبي که حيوان در آن قرار دارد نيز به باکتري آلوده مي شود.
دکتر بلندنظر با اشاره به اين که حيوانات خانگي مورد علاقه بسياري از افراد در سراسر دنيا هستند، مي گويد: گر چه در بيشتر موارد سگ و گربه را عامل انتقال بيماريهاي خطرناک به انسان مي دانند، اما بايد توجه داشت حيواناتي نظير طوطي نيز مي توانند عامل انتقال يک گونه بيماري تنفسي به انسان باشند.
وي از تب طوطي يا «پستياکوزيس» نام مي برد و مي گويد: اگر اين بيماري با واسطه پرندگان خارج از خانواده طوطي مانند مرغ و خروس يا کبوتر به انسان منتقل شود، «اربنتوزيس» نام دارد.
به گفته وي، افرادي که با طوطي تماس نزديک دارند مانند کارکنان مغازه هاي پرنده فروشي يا صاحبان پرندگان ممکن است دچار آلودگي شوند که در اين صورت عوارض شديد تنفسي در فرد مبتلا بروز مي کند.
زوئونوز و علائم باليني
دکتر بلندنظر با اشاره به اين که علايم باليني که در هنگام بروز بيماريهاي مشترک انسان و حيوان در انسان بروز مي کند، بسيار متفاوت است، توضيح مي دهد: برخي از علايم عمومي مانند تب، سردرد، درد عضلاني،بثورات پوستي، ورم مفاصل، تنگي نفس، سرفه، درد شکمي، اسهال، استفراغ، زردي و اختلالات عصبي در بسياري از اين بيماريها مشاهده مي شود.
گرچه از ديدگاه وي، بسياري از اين بيماريها با مصرف آنتي بيوتيک، قابل درمان هستند، اما حتي در مواردي با وجود درمان مناسب، اين بيماريها سبب مرگ انسان مي شود.
به اعتقاد دکتر بلندنظر با وجودي که در برخي از بيماريهاي ويروسي مشترک انسان و حيوان درمان مؤثري وجود ندارد، اما در هنگام بروز برخي ديگر از اين بيماريها مانند هاري با انجام واکسيناسيون و استفاده از ايمنومگوبولين مي توان جان بيمار را نجات داد.
او در ادامه خاطرنشان مي کند: پيشگيري دارويي در مالاريا براي مسافران مناطق آلوده به اين بيماري توصيه مي شود؛ همچنين براي پيشگيري از بروز بيماريهاي منتقله از راه آب و غذا رعايت مسايل بهداشتي مانند شستن دست و مصرف آب تصفيه شده يا جوشانده شده و استفاده از غذاي سالم بويژه در مسافرت به مناطق آلوده بسيار مهم است.
اپيدمي بيماريهاي مشترک انسان و دام
دکتر بلندنظر يکي از مهم ترين علل گسترش بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان را ناآگاهي جامعه و بي توجهي به آموزش آنها مي داند.
به نظر وي، فرهنگ نامناسب جامعه در خصوص ذبح دام، مصرف فرآورده هاي لبني و دامي غيربهداشتي و نگهداري غيراصولي و نامناسب حيوانات از ديگر عواملي هستند که موجب گسترش زوئونوزها مي شوند.
وي افزايش مسافرتهاي بين المللي و نيز کمبود امکانات تشخيصي، درماني در کشورهاي در حال توسعه، همچنين نبود آموزش کافي براي کارکنان پزشکي و دامپزشکي در بسياري از مناطق دنيا را از عواملي مي شمارد که سبب افزايش بروز بيماريهاي مشترک انسان و دام شده است.
دکتر بلندنظر در ادامه مي گويد: هم اکنون برخي از اين بيماريها، که به گمان بشر کنترل شده بود، رو به گسترش و تهديد سلامت جوامع بشري است.
زوئونوزها و پيشگيري از آنها
دکتر مختاري مي گويد: حفاظت از محيط زيست، مصرف گوشت، دام هاي ذبح شده داراي مهر بهداشتي، مصرف نکردن جگر، گوشت خام و يا نيم پز، شير و فرآورده هاي لبني غيرپاستوريزه، استفاده از دستکش در هنگام تماس با گوشت و جگر، نگهداري و عرضه گوشت در فروشگاهها جدا از ساير مواد خوراکي، استفاده نکردن از تخم مرغ خام يا نيم پز، جوشاندن آب چشمه ها و رودخانه ها در هنگام مصرف، استفاده از وسايل حفاظتي مانند دستکش، پيش بند پلاستيکي، چکمه، ماسک و عينک در هنگام ذبح دام، نگهداري لاشه دست کم 24 ساعت در يخچال پيش از مصرف، گندزدايي خون ريخته شده دام روي زمين پس از ذبح آن با محلول وايتکس، پرهيز از شنا کردن يا راه رفتن داخل برکه ها يا نهرهاي آلوده، خودداري از قرار دادن امعا و احشاي آلوده دام در اختيار گربه و سگ، جمع آوري صحيح زباله، مبارزه با موش و ساير جوندگان، استفاده از توري و پشه بند بهداشتي، و پرهيز از همزيستي با دام ها از زمره اقداماتي است که رعايت آنها مي تواند از بروز زوئونوزها در انسان پيشگيري کند.
وي در پايان هشدار مي دهد، در هنگام خرد کردن گوشت بايد از دستکش استفاده شود.
