آیا عراقی ها می توانند ایران و عربستان را آشتی دهند؟

سرویس بین الملل «انتخاب»؛ المانیتور نوشت: در 14 ژانویه رسانه های عراقی و ایرانی از پیشنهاد میانجی گری وزیر خارجه عراق ابراهیم الجعفری برای میانجی گری میان تهران و ریاض برای حل و فصل روابط دو جانبه دو کشور که بعد از حمله برخی عوامل به سرکنسولگری و سفارت این کشور در ایران قطع شده است خبر دادند. این حمله بعد از یک سری تنش های دیپلماتیک بین دو کشور نظیر کشته شدن 450 حاجی ایرانی در جریان حج آن سال و اعدام شیخ نمر روحانی شیعه عربستانی اتفاق افتاد که در نهایت به قطع روابط دو طرف انجامید.

به گزارش «انتخاب»؛ جعفری این خبر را تایید کرده و گفته او از سال گذشته در حال میانجی گر است. او گفته من درواقع در پیام هایی که بین مقامات دو کشور مبادله شده است این کار را انجام داده ام. جعفری همچنین افزود که هر بحرانی در روابط بین ایران و سعودی بر عراق نیز تاثیر خواهد گذاشت برعکس.

میانجی گری جعفری در پی تلاش های رسمی کشورهای شورای همکاری خلیج برای گره زدن مجدد روابط تهران و ریاض و بازگشایی کانال برفراری دیالوگ بین دو کشور آغاز شده است.

خالد الجرلاح معاون وزیر خارجه کویت گفته کشورهای شورای همکاری در تلاش اند که از دو کشور دعوت کنند که در نشست هایی شرکت کنند .

در 17 ژانویه حسن روحانی اعلام کرد که تعداد زیادی از کشورها به ویژه عراق و کویت پیشنهاد میانجی گری بین ایران و عربستان را داده اند و ایران به این تلاش ها احترام گذاشته و امیدوار است که برای همه پیامد خوبی داشته باشد به ویژه برای کشورهای خلیح فارس و عربستان. بیانیه روحانی توسط شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و جواد ظریف وزیر خارجه اینم کشور قرایت شده بود و عر دو نیز ابزار امیدواری کردند که روابط با عربستان از سر گرفته شود.

عراق در ماه ژانویه 2016 پیشنهاد میانجی گری را مطرح کرد و این درست بعد از بالا گرفتن تنش های بین دو کشور در پی حمله به حمله به سقارت عربستان در ایران بود. در آن زمان جعفری گفته بودکه اختلافات اخیر بین ایران و عربیستان عراق را بر آن داشته که فورا برای میانجی گری اقدام کند. او همچنین افزود که کابینه دولت عراق تصمیم گرفته که فورا برای کاهش تنش های بین دو کشور اقدام کند اما هیچ فایده ای نداشته. آلمان نیز در ماه فوریه تلاش هایی را برای میانجی گری بین دو کشور آغاز کرد که این تلاش ها نیز به دلیل فقدان پاسخگویی از هر دو طرف بی نتیجه ماند.

سوال اینجاست که اگر زمان میانجی گری بین دو کشور فرا رسیده باشد آیا عراق میتواند نفوذ کافی در کشور را برای دستیابی به هدفش داشته باشد؟

پاسخ این سوال به علاقه دو طرف برای آشتی بستگی دارد. در واقع هر دو طرف نیاز به حل و فصل اختلافات در شرایط کنونی دارند. این واقعیت در توافق مشترک دو کشور برای کاهش سطح تولید نفت در دیدار اخیر اوپک در الجزیره مشخص شد. این توافق در منجر به این شد که تولید بسیاری از کشورهای اتولیدد کننده عمده نفت کاهش شدیدی داشته باشد در عوض قیمت نفت افزایش یابد. منافع اقتصادی دو رقیب منطقه ای را پای میز مذاکره کشاند.

رییس سازمان حج ایران سید علی قاضی عسگر در دهم ژانویه خبر داد که دعوتنامه ای از سوی عربستان برای دعوت به حج سال جاری در نیویورک به ایران داده شده است که باید در مورد برنامه حج سال 2017 بحث کرد. حاجیان ایرانی تقریبا 60 هزار نفر در سال 2015 بودند که یکی از بزرگترین جمعیت حاجیان در سراسر کشورها را به خود اختصاص داده اند . برای عربستان این به معنای درآمد اقتصادی عظیمی است که به تنهایی ثابت میکند عربستان نمیخواهد این ایران را از شرکت در مراسم حج محروم کند. از این گذشته ایران نمی خواهد شهروندانش را از شرکت در مراسم حج که یکی واجبات دینی اسلام است محروم کند و به دنبال راهی برای کنترل هزینه های دولتی این کار است.

در مورد اختلافات منطقه ای نیز تحولات اخیز دو کشور رقیب را برای ایجاد یک آشتی به هم نزدیک تر کرده است. اول اینکه لبنان بعد از مدتها فقدان رییس جهور در حال شکل دادن به کابینه اش است. جنبش آینده که به عربستان نزدیک است و از سعد حریری حمایت میکند به اجماعی با حزب الله دست پیدا کرده است. دستیابی به یک تعامل در یمن و سوریه نیز بعید به نظر نمی رسد.

علی رغم تغییرات قطعی در سیاست های عمومی ایران و عربستان در مورد روابط دو جانبه همچنان برخی مخالفت ها بین دو کشور به گوش می رسد. 

تنوع دینی و سیاسی عراق دارایی ارزشمندی است که این کشور را برای دستیابی به موفقیت در میانجی گری بین ایران وعراق موفقتر خواهد ساخت. در عوض کردستان و احزاب اهل تسنن که روابط خوبی با عربستان دارند, احزاب شیعه روابط خوبی با ایران دارند و به این واسطه دیپلمات های عراقی می توانند تعامل مجدد بین این دو کشور را به ارمغان بیاورند.