چرا ضعف آواربرداری در عملیات پلاسکو مشهود بود؟

یک عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی گفت: در بحث مدیریت بحران با چالشی به عنوان نبود تخصص‌های متعدد دست به گریبان هستیم که آواربرداری از ساختمان پلاسکو تحت تاثیر همین نقطه ضعف با مشکلاتی همراه بود.
 
به گزارش انتخاب، بیژن خطیبی اظهار کرد: در همه جای دنیا در بحث آواربرداری از روز اول که حوادث اتفاق می‌افتد متخصصان هر بخش وارد می‌شوند. در ایران هم شرکت‌هایی هستند که کارشان تخریب ساختمان و آواربرداری است اما حجمی که ساختمان پلاسکو ایجاد کرد از توان این شرکت‌ها خارج بود. به همین دلیل مجموعه دستگاه‌های مختلف این مسوولیت را بر عهده داشتند.
 
عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران ادامه داد: از همان روز اول همه ارگانها به کمک آمدند ولی یک روز بعد از وقوع حادثه هماهنگی شکل بهتری گرفت و تجهیزات خود از جمله بالابرها، دستگاه‌ها و قیچی‌های مکانیکی را در اختیار قرار دادند که سرعت آواربرداری بالا رفت و می‌توان گفت تلاش و همیت ملی در این زمینه صورت گرفت. بغیر از کندی در تصمیم‌گیری و هماهنگی که باید بین سازمان‌ها ایجاد می‌شد بقیه موارد به جد و به نحو احسن انجام گرفت.
 
این عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی با بیان این‌که لازم است آواربرداری به عنوان یک علم و تخصص انجام شود گفت: در زمان‌های قبل شاهد بودیم که یک مهندس عمران در همه زمینه‌ها از جمله ساخمان، راه، سد و غیره کار می‌کرد اما هم‌اکنون گرایش‌ها متعدد شده است. بنابراین بحث آواربرداری نیز باید به عنوان یک گرایش لحاظ شود؛ چرا که در این بخش با وجود حساسیت بالای آن در مدیریت بحران، با ضعف مواجهیم.
 
خطیبی تصریح کرد: من یک هفته کامل در محل حادثه پلاسکو حضور داشتم و می‌دیدم با وجودی که شهرداری و سایر دستگاه‌ها و ارگان‌ها تلاش زیادی طی مدت بعد از حادثه پلاسکو انجام دادند فقر دانشی و اطلاعاتی در زمینه‌ی آواربرداری، کاملا مشهود بود. بدیهی‌ترین چیز که نقشه ساختمان بود در اختیار امدادگران نبود که بعد از دو روز از وقوع حادثه نقشه به دست نیروهای امدادی رسید.
 
وی، اتکا به حدس و گمان در روزهای حادثه را ناشی از نبود سیستم یکپارچه مدیریت حوادث دانست و گفت: شاهد بودیم که بعضا یک نفر می‌گفت از داخل موتورخانه پیامک ارسال شده است، ولی هیچ‌کس نمی‌دانست از کدام نقطه باید به موتورخانه برسیم. به همین دلیل لازم است یک سرور آنلاین وجود داشته باشد تا نقشه‌های ساختمانی کل تهران و نقشه‌های کلان‌شهرها در آن ثبت شود و این امر امکان‌پذیر است؛ زیرا نقشه ساختمان‌هایی که احداث می شود در اختیار شهرداری قرار دارد و می‌تواند در مواقعی همچون حادثه پلاسکو آن را در اختیار آتش‌نشانان قرار دهد.
 
عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با اشاره به قدمت بیش از ۵۰ ساله ساختمان پلاسکو گفت: مدیریت بحران فقط نباید بعد از بحران باشد بلکه باید از قبل به مسائل فکر کند. ما بر اساس در مقررات ملی ساختمان هرکس درخواست پروانه می‌دهد و شهرداری امضا می‌گیرد باید مقررات ملی را رعایت کند. یکی از مباحث مقررات ملی مبحث ۲۲ است که مربوط به تعمیر و نگهداری می‌شود. در این مبحث آمده هر ساختمانی که به اتمام رسید، روز اول بعد از اسکان نیاز به نگهداری دائم دارد.
 
خطیبی درباره ساز و کار پایش مستمر ساختمان‌ها گفت: بازدیدهای ادواری از لحاظ سازه، معماری، برق و مکانیک باید توسط مهندسانی انجام شود که از سازمان نظام مهندسی تاییدیه می‌گیرند. ولی مالکان و بهره برداران ساختمانها به این وظیفه ای که بر عهده آنها گذاشته شده توجه نمی کنند که در چندین مرحله از جمله مرحله‌ی خرید و فروش، اخذ عوارض، مفاسا حساب، پایان کار و غیره می‌توان بهره‌برداران را مجبور کرد تا نسبت به مرمت و نگهداری ساختمان اقدام کنند.
 
وی مشکل دیگر را ایجاد ساختمان‌ها توسط افراد فاقد صلاحیت دانست و گفت: مبحث ۲ مقررات ملی می‌گوید ساختمان باید توسط مجری ذی صلاح یعنی کسانی که وزارت راه و شهرسازی به آنها پروانه می‌دهد ساخته شود. اما هم‌اکنون هرکس به خودش اجازه می‌دهد اقدام به ساخت و ساز کند. بنابراین شهرداری نباید اجازه دهد عوامل غیرذی‌صلاح در امر ساخت و ساز شرکت کنند.
 
عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی تهران ادامه داد:‌ هم‌چنین هرکدام از بخش‌های عمران، معماری، برق و مکانیک ساختمان باید توسط متخصصان مربوطه نظارت شود اما در حال حاضر یک نفر مسوولیت تمام این بخش‌ها را در ساختمان های زیر ١٥٠٠ متر مربع برعهده می گیرد که مساله‌ای غیرعلمی است.
 
خطیبی معضل دیگر را نبود مطالعات ترافیکی در صدور مجوزهای ساختمانی دانست و گفت: در تهران ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی، تجاری، اداری و "مال"های بسیاری احداث شده یا در حال احداث است اما در هیچ کدام از پروژه‌های بزرگ شهر تهران مطالعات ترافیکی لحاظ نمی‌شود مبحثی از سوی شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشور به وزارت راه و شهرسازی به عنوان مبحث ۲۳ ارایه شده که شهرداری ‌ها مجبور شوند از مطالعات ترافیکی تمکین کنند اما باید جدی گرفته شود.