علائم اوتیسم در کودکان و راه درمان آن

اوتیسم در کودکان یک اختلال رشدی است که از حدود نه ماهگی نشانه‌هایش بروز می‌کند اما به سادگی قابل تشخیص نیست. با اینکه غربالگری و تشخیص زودهنگام در کنترل و درمان این بیماری بسیار بااهمیت است. اما در واقع هیچ آزمایشی برای تشخیص آن وجود ندارد. اوتیسم را تنها می‌توان با زیر نظر گرفتن رفتار کودک تشخیص داد و البته این تشخیص در صورتی که توسط متخصص روانشناس یا روانپزشک داده شود قابل اعتماد خواهد بود.

علائم بیماری اوتیسم در کودکان

1- این کودکان اغلب ترجیح می‌دهند تنها باشند و از تماس چشمی اجتناب کنند. هر چه اختلال شدیدتر باشد میزان تماس چشمی پایین‌تر است.

2- سطح طبیعی مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی این بیماران از سطح میانگین بسیار کمتر است.

3- کودک مبتلا به اوتیسم حتی اگر کلام داشته باشد، نمی‌تواند درست ارتباط برقرار کند و گفتارش جهت دار نیست و ارتباطشان غیر موثر و یکطرفه است.

4- ممکن است محتوای کلام با سنش متناسب نباشد یا بدون توجه به صحبت‌های دیگران فقط در مورد علایق خود صحبت کند.

5- کودک مبتلا به اوتیسم نمی‌تواند تبادل اطلاعات کند.

6- این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی ندارند، نمی‌توانند نوبت را رعایت کنند و از گروه همسالان خود دوری می‌کنند. آنها علاقه‌ای به برقراری تماس فیزیکی حتی با خواهر و برادر خود نشان نمی‌دهند.

7- کودکان مبتلا به اوتیسم یا کلام ندارند یا در مقایسه با سنشان دچار تاخیر کلامی‌اند یا کلام دارند اما معنی‌دار نیست و کلام دیگران را تکرار می‌کنند. گاهی تکرار طوطی وار جملات بلند مانع می‌شود والدین تاخیر در تکلم را بپذیرند.

8- این کودکان برای اشاره به چیزی که نیاز دارند از دستشان کمک می‌گیرند.

9- کودک مبتلا به اوتیسم ضمایر را به صورت نابه‌جا استفاده می‌کند؛ شناختی از «من» ندارد و خود را با نام صدا می‌زند.

10- یکی دیگر از علائم بیماری اوتیسم در کودکان واژه‌سازی است. ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود اما جایگزین کردن همیشگی واژه ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است.


11- کودک مبتلا به اوتیسم می‌تواند مادرش را بغل کند و ببوسد یا دلیل گریه‌اش را جویا شود اما در سنین بالاتر که انتظارها از او بیشتر می‌شود، ممکن است در این زمینه دچار مشکل شود.

12- کودک مبتلا به اوتیسم توانایی ذهن خوانی ندارد؛ نمی‌تواند به محیط توجه کند یا خود را جای دیگران بگذارد و احساسات دیگران را درک کند.

13- کودک طبیعی چون محرک‌های مختلف را آزمایش می‌کند، مدت توجه کوتاهی دارد اما کودک مبتلا به اوتیسم ساعت‌ها یک بازی تکراری انجام می‌دهد.

14- این کودکان به چرخیدن یا به وسایلی که می‌چرخد مثل پنکه و لباسشویی علاقمند هستند و ممکن است ساعت‌ها خود را با تماشای آنها سرگرم کنند.

15- این کودکان بازی‌های تخیلی ندارند. کودکان از 1.5 تا 2 سالگی وارد بازی های نمادین می‌شوند؛ مثلا ممکن است از یک تکه پازل به عنوان لیوان چای استفاده کنند یا عروسک شان را روی پا بگذارند و تکان دهند. این بازی‌ها به رشد طبیعی کودک کمک می‌کند اما مبتلایان به اوتیسم این توانایی را ندارند.

16- متاسفانه دو سوم کودکان مبتلا کم توان ذهنی هستند و یک سوم آنها هوش معمولی دارند. برخی از این کودکان در برخی مسایل نبوغ خاصی دارند. مثلا ممکن است علاقه خاصی به سیاره‌ها و یا توانایی زیادی در حل مسایل ریاضی داشته باشند.

17- تفکر انتزاعی تفکر پیچیده‌ای است که با رسیدن به نوجوانی کامل می‌شود. یک فرد عادی در نوجوانی می‌تواند متوجه ضرب‌المثل‌ها و کنایه‌ها شود اما این کودکان چنین درکی ندارند که باعث می‌شود آنها نتوانند از مسایل نتیجه بگیرند و همین موضوع ارتباطشان را مختل می‌کند.

18- از دیگر نشانه‌های اوتیسم در کودکان باید به حساسیت بیشتر یا کمتر از حد نرمال در اندام‌های حسی این کودکان اشاره کرد. آنان یکپارچگی حسی ندارند؛ یعنی در برخی از آنها آستانه درد بسیار بالا و در برخی پایین است.

19- وجود الگوهای حرکتی ناهنجار مانند حرکات تکراری، چرخاندن سر، کوبیدن سر، مرتب کردن اشیا، پیچ و تاب خوردن، دست زدن و غیره در برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم از دیگر علائم بیماری اوتیسم می‌باشد.

20- خیلی از کودکانی که اوتیسم خفیف دارند، می‌توانند به مدارس عادی راه پیدا ‌کنند.

درمان اوتیسم در کودکان

سن طلایی درمان اوتیسم تا قبل از 5 سالگی است اما تاکنون هیچ روش قطعی‌ای برای درمان مبتلایان به اوتیسم یافته نشده‌است. وقتی به مرحله درمان بیماری اوتیسم می‌رسید، با انواع روش‌ها و راه‌های درمانی گوناگون و احتمالا گیج کننده رو به رو می‌شوید. برخی از درمان‌ها تمرکزشان بر کاهش دادن رفتارهای مخرب و آموزش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی است. برخی دیگر با مسایل تلفیقی حسی، مهارت‌های حرکتی، موارد عاطفی و حساسیت‌های غذایی کار می‌کنند. روش‌های درمانی رایج دربرگیرنده رفتار درمانی، گفتار درمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، بازی درمانی و تغذیه درمانی هستند.

چند توصیه برای والدین دارای کودکان اوتیستیک

    برای نگهداری از یک کودک مبتلا به اوتیسم مراقبت از خود (والدین) کاری خودخواهانه نیست بلکه کاملا ضروری می‌باشد.
    اگر اخیرا فهمیده‌اید که کودکتان به درجه‌ای از اوتیسم مبتلا شده است، حتما نیاز به کسب اطلاعات و راهنمایی از مراجع معتبر دارید تا بدانید چه اتفاقاتی قرار است رخ بدهند.
    با یک برنامه درمانی درست و عشق به کار و حمایت والدین، کودک اوتیسمی هم می‌تواند بیاموزد، رشد کند و موفق باشد.
    شروع سریع درمان اوتیسم در کودکان بهترین کاری است که والدین کودک اوتیستیک یا کودکی که به تاخیر تکاملی مبتلا است می‌توانند انجام دهند.
    به محض اینکه حدس زدید اوضاع خوب پیش نمی‌رود کمک بخواهید. منتظر نشانه‌ها و علائم بیشتر نباشید و درمان را به تاخیر نیندازید یا منتظر از بین رفتن بیماری ننشینید. هر چه زودتر اقدام کنید، احتمال پیروزی درمان بالاتر خواهد رفت.
    در مراقبت از فرزند خود مهارت کسب کنید. بدانید چه چیزهایی برای کودتان بد است و چه چیزهایی خوب است و او از چه چیزهایی استقبال می‌کند. عوامل ایجاد استرس را بشناسید؟ یاد بگیرید چگونه او را شاد کنید.
    کودکتان را همان گونه که هست بپذیرید. هیچگاه او را با بچه‌های مردم مقایسه نکنید! او را صرفا بپذیرید. به نداشته‌های کودک خود فکر نکنید. موفقیت‌های او را ارج بنهید.
    خسته نشوید. زود نتیجه گیری نکنید و پشتکار داشته باشید. پیش‌بینی‌های دوره درمانی اوتیسم در کودکان ۱۰۰% نیستند و هیچکس نمی‌داند چه خواهد شد. فرزند شما هم خواهد توانست رشد کند، زندگی کند و توانایی‌هایش را کامل کند.
    ارتباط برقرار کردن با کودک مبتلا به اوتیسم سخت است. اما برای نزدیک شدن به کودک نیاز به صحبت کردن نیست. می‌توانید با نگاه کردن با او ارتباط برقرار کنید. نحوه لمس کردن کودک، تن صدای شما و زبان بدنتان با او ارتباط برقرار می‌نماید.
    یک راه مشخص برای همه کودکان اوتیستیک وجود ندارد. با استفاده از راهنمایی‌های پزشکان و دیگر والدین یک طرح درمانی مناسب کودک خود برگزینید که متناسب با خلق و خوی کودک شما باشد. یک طرح درمانی مناسب برای بیماری اوتیسم باید دارای شرایط زیر باشد:

    بر اساس علاقه‌های کودک تهیه شود.
    یک برنامه قابل پیش بینی را ارایه دهد.
    وظایف هر کسی را به صورت ساده و گام به گام، آموزش دهد.
    فعالانه توجه کودک شما را به سوی فعالیت‌های منظم و سازمان یافته جلب نماید.
    به طور منظم سبب تقویت رفتاری شود.
    والدین را نیز در گیر کند.