چرا رتبه‌بندی شرکت‌ها اهمیت دارد؟ معیاری برای تعیین جایگاه هر شرکت در اقتصاد ایران

سابقه نظام رتبه بندی شرکت ها در کشور هنوز به دو دهه نرسیده اما تاثیر آن بر شفاف سازی فضای کسب و کار سال به سال بیشتر مشخص می شود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، سازمان مدیریت صنعتی از سال 77 با بررسی 33 شاخص و در 31 گروه صنعتی 100 شرکت برتر کشور را رتبه‌بندی کرده و این رقم از سال 94 به 500 شرکت برتر رسیده است.

اما سود این رتبه بندی چیست و چه تاثیری در فضای کسب و کار دارد؟

برای پاسخ به این پرسش بهتر است ابتدا معیارها و ارکان رتبه بندی مذکور را مرور کنیم. رتبه بندی مورد اشاره هم به صورت مجزا در 31 گروه صنعتی انجام می شود و هم به صورت کلی 500 شرکت برتر را معرفی می‌کند. 33 شاخص برای این رتبه بندی مدنظر قرار می گیرند. اما مهم ترین و محوری ترین این شاخص ها، «میزان فروش» است. این شاخص به این دلیل اهمیت بالاتری دارد که میزان تاثیر هر شرکت را بر اقتصاد کشور بیش از سایر شاخص ها نشان می دهد.

شاخص‌های اندازه و رشد شرکت اعم از فروش و اشتغال و... ، شاخص سودآوری و عملکرد، شاخص صادرات، شاخص‌های نقدینگی، شاخص‌های بدهی و شاخص‌های بازار از جمله دیگر شاخص های مهم در رتبه بندی به شمار می روند. به طو مثال، شرکتی که اشتغال آوری بیشتری داشته باشد امتیاز بالاتری از این شاخص دریافت می کند هرچند که ممکن است در دیگر شاخص ها، این موفقیت را تکرار نکند.

پس از بررسی این شاخص ها، به طور کلی سه هدف داده‌های اصلی و شفاف‌سازی در فضای کسب و کار‌، اثر بخشی بنگاه‌ها در اقتصاد کشور و گسترش رقابت بین بنگاه‌های اقتصادی در ارزیابی کلی مد نظر است.

همین سه هدف نشان از اهمیت نتایج این رتبه بندی دارد. در واقع اولین نتیجه ملموس این اقدام، شفاف سازی فضای اقتصادی و کسب و کار کشور است؛ موضوعی که عدم توجه جدی به آن، بی شک زیان هایی را به اقتصاد کشور وارد می کند. این شفاف سازی کمک می کند تا هم سیاستگذاران اقتصادی کلان کشور و هم سرمایه گذاران بتوانند برای آینده کاری خود تصمیم های مناسبی بگیرند.

بدون تردید این موضوع که بدانیم میزان فروش شرکت اول این رتبه بندی مثلا بیش از 20 برابر شرکت صدم بوده، قطعا در تصمیم یک سرمایه گذار و یا همکار اقتصادی تاثیر فراوانی دارد. این موضوع به ویژه وقتی پای یک همکار خارجی به میانی می آید اهمیت بیشتری می یابد. چراکه مهم ترین تضمن ورود سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی خارجی به کشور، شفافیت است و اینکه به طور دقیق عملکرد شرکت ها پیش روی آنها قرار بگیرد.

از طرف دیگر، سیاستگذاران اقتصادی کشور نیز با بررسی این نظام رتبه بندی بهتر می توانند برای آینده تصمیم گیری کنند. دانستن این داده های پردازش شده از قبیل اینکه بیشترین درآمد در کدام بخش صنعتی بوده و یا بیشترین اشتغالزایی به کدام گروه اختصاص دارد خطای تصمیم گیری برای آینده را کاهش می دهد.

در رتبه بندی های سال ها اخیر معمولا یک بانک یا شرکت خودروسازی بیشترین آمار اشتغالزایی را به خود اختصاص داده اما میزان فروش به شرکت های دیگری تعلق گرفته است. در حوزه های دیگر تحلیل جداگانه داده ها نیز اهمیت قابل توجهی دارد. مثلا شرکت ایرانیان اطلس در رتبه بندی کلی سال 95، روی جایگاه 172 ایستاده و همین شرکت رتبه 3 را در گروه ساختمانی کسب کرده. این موضوع در کنار تحلیل نتایج صعود و نزول سایر شرکت ها، جایگاه هر شرکت را در اقتصاد کشور روشن تر می سازد.

اما یکی دیگر از مهم ترین نتایج این رتبه بندی، افزایش رقابت میان شرکت ها در گروه های مختلف است. چنین امری موجب می شود تا تلاش شرکت ها برای کسب رتبه های برتر در جهت کمک به اقتصاد کشور بیشتر شود. بدون شک همکاری شرکت ها در ارائه اطلاعات شفاف و دقیق اهمیت ویژه ای دارد. در این بین، صعود و نزول شرکت ها در رتبه بندی سالانه نیز قابل تجزیه و تحلیل است. شرکتی که بیشترین صعود را در رتبه بندی دارد، شاید از یک نظر، بتوان اهمیت ویژه ای برای آن قائل شد و در سال های آینده روی آن حساب ویژه ای باز کرد.