سالمندی; مشکلات مفصلی و درد پا

 اگر توجه کرده باشید اغلب سالمندانی که می‌شناسید از پا درد و مشکلات مفصلی، اسکلتی و عضلانی در ناحیه پاهایشان گلایه می‌کنند‌. در واقع یکی از اصلی‌ترین عواملی که به ایجاد محدودیت و وابستگی سالمندان در انجام امور شخصی‌شان منجر می‌شود، پا درد است.

جدای از آن که سالمندی فرآیندی است که طی آن مفاصل فرسوده و عضلات ضعیف می‌شوند و در نتیجه آن بسیاری از درد‌ها سراغ اندام مختلف از جمله پا می‌آید، باید توجه داشته باشید که بسیاری از موارد درد پا حاصل استفاده نامناسب از این اندام در طول زندگی است.

دکتر مجتبی کامیاب، دکترای تخصصی رشته ارتوز و پروتز درباره عواملی که طی زمان بر عملکرد طبیعی پاها تاثیر می‌گذارد، می‌گوید: عضوی در بدن است که برای عملکرد طبیعی خود، یعنی راه رفتن، تنها نیست و همواره با پای افزاری مثل کفش، صندل و... پوشانده می‌شود. مناسب یا نامناسب بودن این پای افزار بر ساختار پا اثر می‌گذارد و از آنجا که این تاثیر تدریجی است، طبیعی است که درد پا به عنوان پیامد سال‌ها استفاده از کفش نامناسب سالمندان را تهدید کند. از طرف دیگر، عضوی که بیشتر از هر قسمت دیگر بدن، وزن اضافه را تحمل می‌کند پاست و طبیعی است که چاقی می‌تواند اثرات مخربی روی پا داشته باشد که در سالمندی بروز می‌کند.

درد پا نشانه‌ای از سالمندی

دکتر کامیاب با بیان این که خلقت حیرت‌انگیز بدن انسان به نحوی است که تمامی اجزای آن در بیشتر افراد با سرعت نسبتا برابر به سمت کهنسالی می‌رود، توضیح می‌دهد: این که موردی مثل درد پا در سالمندی بسیار دیده می‌شود شاید علامت آن باشد که ما از این عضو به نحو مناسب استفاده نکرده‌ایم. در واقع، نپرداختن به مواردی از جمله تقویت عضلات پا تا انتخاب کفش نامناسب که به ظاهر آن بیشتر از خصوصیات طبی توجه شده از موارد این کم‌توجهی به سلامت پاست.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا علت بروز این نوع درد‌ها به شیوع پوکی استخوان، درد‌های آرتروزی یا مشکلات مفصلی ناشی از ساییدگی‌های احتمالی استخوانی در دوران سالمندی بازمی‌گردد، می‌گوید: استخوان‌های قرار گرفته در مجموعه پا از نظر ساختاری، دیرتر از استخوان‌های دیگر نقاط بدن مانند ستون فقرات دچار پوکی می‌شوند، اما مشکلاتی همچون آرتریت یا فرسودگی مفاصل به طور طبیعی با ماهیت سالمندی همخوانی دارند که در این دوره از عمر می‌توانند بروز کنند.

همه سالمندان پا درد ندارند

اما چرا در معدودی از افراد سالمند، مشکلات و دردهای استخوانی در ناحیه پا دیده نمی‌شود؟

دکتر کامیاب در پاسخ می‌گوید: اصولا در پزشکی اصلی وجود دارد مبنی بر این که بروز همه مشکلات برای همه افراد مطرح نیست، اما مشکلی که بیشتر افراد را در یک دوره تهدید می‌کند، نیازمند توجه است. بی‌شک در مورد افرادی که تناسب اندام داشته و عضلات خود را در وضعی مناسب حفظ کرده‌اند، مشکلات مربوط به پا در سنین سالمندی کمتر اتفاق می‌افتد. همچنین افرادی که از کفش مناسب استفاده می‌کنند دیرتر دچار سالمندی پا می‌شوند.

سالمندی بدون درد پا

دکتر کامیاب درباره شیوه‌های پیشگیری از بروز درد پا در سالمندان توضیح می‌دهد: از یک سو انجام برخی ورزش‌ها در ناحیه انگشتان پا می‌تواند به پیشگیری از درد پاها در سالمندان کمک کند. از سوی دیگر، انتخاب کفش خوب نیز می‌تواند از بروز این دردها جلوگیری کند.

این متخصص اورتز و پروتز می‌افزاید: کفش سالمندی باید سبک بوده و پاشته پهنی به ارتفاع حداکثر دو سانتی‌متر داشته باشد. همچنین باید بدون بند باشد تا به سهولت پوشیده شود و همین طور در جلوی پا فضای کافی داشته باشد تا باعث فشرده شدن انگشتان به هم نشود.

ضرورت استفاده از کفی‌های طبی

کفی مناسب رایج‌ترین روش و نقطه شروع درمان درد پا در سالمندان است.

البته دکتر کامیاب در این باره تاکید می‌کند: از آنجا که کفی‌ها انواع بسیار متنوعی دارند، انتخاب نوع مناسب باید حتما از سوی کارشـــناس مجرب ارتوز و پروتز صورت پذیرد. چرا که استفاده از کفی نامناسب به نوبه خود می‌تواند ضرر هم داشته باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا استفاده از ابزار کمک حرکتی مثل عصا در سالمندانی که درد پا دارند ضروری است، می‌گوید: استفاده از عصا، حتی با وجود درد پا ضروری نیست بلکه مستقل بودن سالمند درجه اول اهمیت را داراست.

مگر آن که به دلیل مشکلی دیگر، فراهم آمدن ثبات، نیازمند استفاده از عصا باشد.

این متخصص درباره استفاده از مکمل‌های کلسیمی و ویتامین D برای کاهش درد پاها می‌گوید: به‌طور کلی استفاده از مکمل‌ها در دوران سالمندی برای حفظ سلامت استخوان‌ها و مفاصل لازم است، اما باید با نظر پزشک متخصص در این زمینه صورت پذیرد.

منبع: جام جم