بسیاری از مناطق ایران طی ۲۰ سال آینده خالی از سکنه می شوند!

کارشناس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه مسئله کم آبی در ایران جدی است، گفت: بحران آب در جامعه ایران به مسئله ای اجتماعی و امنیتی تبدیل شده است و بسیاری از روستاهای کشور به این دلیل خالی از سکنه شده و برخی استان ها نیز همواره درگیری و چالش دارند بنابراین اگر فکری در این زمینه نشود تا ۲۰ سال آینده بسیاری از مناطق ایران خالی از سکنه خواهند شد.

مهندس علی بابازاده در گفت و گو با شفقنا به مهم ترین چالش های محیط زیست کشور اشاره کرد و افزود: در حال حاضر مهم ترین معضل محیط زیستی که جامعه ما بطور کلی فلات کشور با آن مواجه است معضل آب است که این مشکل به دلیل بارگذاری بیش از حد توان اکولوژیک فلات ایران بوجود آمده و جامعه ما به شدت از معضل بی آبی، کمبود آب و افت سفره های زیرزمینی در معرض تهدید  قرار دارد به نوعی این مشکل در بسیاری از مناطق کشور به معضل اجتماعی تبدیل شده و حتی جنبه های امنیتی پیدا کرده است.

ببشترین استان های در معرض بی آبی

وی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر بیش از ۲۰۰ دشت کشور افت شدید آب های زیرزمینی دارند و از بین نیز استان های فارس، قزوین، مرکزی، کرمان، فارس، یزد، مناطقی از استان اصفهان و حتی مناطق جنوبی استان تهران در قسمت هایی مثل شهر ری و ورامین از جمله استان هایی هستند که با بحران شدید آب مواجه شدند.

ایران اولین کشور از نظر نابودی آب های زیرزمینی

بابازاد با تاکید بر اینکه ایران اولین کشور دنیا از نظر نابودی آب های زیرزمینی به شمار می رود، گفت: ایران در بین کشورهای دنیا از نظر نشست زمین که ناشی از نابودی منابع آب های زیرزمینی است رتبه اول را دارد دارد که علت اصلی آن استفاده بی رویه از چاه های عمیق است که برای توسعه کشاورزی آن هم کشاورزی ناپایدار بهره برداری شده است، در واقع در کشاوری ناپایدار بهره برداری از آب های چاه ها  بصورت سنتی انجام می شود که حجم مصرفی آن بسیار بالا است.

غفلت از سیستم نوین آبیاری در کشور

کارشناس دفترآموزش سازمان حفاظت محیط زیست یادآور شد: متاسفانه ما سال های گذشته در بخش کشاورزی از تکنولوژی های نوین آبیاری در کشور غفلت کردیم و مصرف آب بالایی در این بخش صورت گرفته است و دلیل اصلی بالا بودن حجم چاه هایی حفر شده در کشور نیز این موضوع می باشد.

ساخت بی رویه سد

به گفته وی یکی از دلایل دیگر معضل کم آبی در کشور ساخت بسیار زیاد تعداد سدها در کشور است یعنی ما در حوزه سدسازی افراط بزرگی انجام داده ایم که مسئولان این حوزه نیز به این مسئله اعتراف کردند چرا که سد سازی بیش از حد نیاز موجب شده است سطح آب جریان های دایمی رودخانه ها که در کشور ما دایمی هستند،  افت پیدا کنند  و این جریان ها نتوانند آب های زیرزمینی را تغذیه  نمایند.

حفر چاهای زیرزمینی علت اصلی بحران آب

مهندس بابازاده خاطر نشان کرد: علاوه بر موارد فوق، خشکسالی هایی که در سال های اخیر کشور ما با آن مواجه شده است با سایر عوامل فوق موجب شده است که ما با معضل و بحران جدی کم آبی در کشور مواجه شویم اگر چه به نظر من اصلی ترین دلیل این معضل حفر و استفاده بیش از حد از چاه های زیرزمینی به شمار می رود که بدون کارشناسی های لازم حفر شده اند.

کارشناس دفترآموزش سازمان حفاظت محیط زیست  ادامه داد: موضوعی که سازمان حفاظت محیط زیست با آن درگیر شده این است چون حاکمیت کلی محیط زیست کشور با این سازمان است افت آب های سفره های زیرزمینی به شدت زندگی انسانی، حیات وحش، کشاورزی و برخی موارد دیگر را تحت تاثیر قرار داده است و ما به نوعی به عنوان یک سازمان حاکمیتی و فرابخشی هشدارهای خود را به سازمان هایی که مسئولیت مستقیم در این چالش و بحران دارند، اعلام می کنیم.

آینده ایران در صورت ادامه روندی بی آبی

مهندس بابازاده در پاسخ به این سئوال که در صورت ادامه روند بحران آن در جامعه آینده را چگونه پیش بینی می کنید گفت: بر اساس اظهارنظرهای کارشناسان و افرادی که به نوعی در عرصه مدیریت آب در کشور فعالیت می کنند در صورت ادامه روند کم آبی طی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده حجم گسترده تری از مناطق مرکز ایران غیرقابل سکونت خواهند شد و حدود از سال ۲۰۳۰ میلادی به بعد این معضل خود را نشان می دهد.

وی ادامه داد: بحران کم آبی پیامدهای خود را از هم اکنون در مناطق مختلف کشور خود را نشان داده است بطوریکه برخی از روستاهای استان اصفهان یعنی انتهای اطراف تالاب گاو خونی به دلیل این معضل خالی از سکنه شدند و موضوع خالی از سکنه روستاهای کشور به دلیل این معضل از هم اکنون شروع شده است و حتی دعواها و اختلاف های زیادی بین استان ها به دلیل سرچشمه های کارون (استان های اصفهان، خوزستان، لرستان و کهکیلویه) وجود دارد و جنبه اجتماعی و امنیتی پیدا کردن آب در کشور به وضوح مشخص است.

اقدامات پیشگیرانه کم آبی

کارشناس دفترآموزش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: مهم ترین اقدامات پیشگیرانه برای رفع بحران آب در حال حاضر شروع شده است مثلا این اقدامات در دریاچه ارومیه اصلاح الگوی کشت است و با ایده کار مشارکتی، آموزش مستقیم مردم و درگیر کردن مردم جوامع محلی توانسته اند موفقیت های نسبی را در زمینه دریاچه ارومیه بدست بیاورند و در این زمینه وزارت جهاد کشاورزی نیز توسعه سیستم های نوین آبیاری را آغاز شده است.

مهندس بابازاده همچنین خاطرنشان کرد: متاسفانه مسئولان وزارت نیرو هنوز به  این باور نرسیده اند که سدسازی آخرین راه حل مدیریت آب در کشور نیست، سوال این است که آیا ما به جز سد سازی نمی توانیم راهکار دیگری برای رفع معضل بی آبی انجام دهیم. بنابراین لازم است در این زمینه تامل جدی داشته باشیم.

مبارزه با بی آبی در کشورهای دنیا

وی در ادامه به راهکارهای سایر کشورهای دنیا برای رفع معضل بی آبی اشاره کرد و گفت: در اکثر کشورهای دنیا بازیافت و استفاده مجدد از آب ها در مناطق شهری به شدت برای  جبران بی آبی مورد تاکید و استفاده قرار گرفته است یعنی مثلا ما در مناطق سیستم هایی تعبیه کنیم که از آب مصرف شده بتواند در جریان مجددی استفاده کنیم اما  در ایران این روش مورد غفلت واقع شده است.

معضلات سدسازی بیش از نیاز

کارشناس دفترآموزش سازمان حفاظت محیط زیست در پایان تاکید کرد: این مسئله در دنیا ثابت شده است که بحث سد سازی به دلیل اینکه مسدود کردن جریان دایمی آب، اکوسیستم هر منطقه را به خطر می اندازد، اگر چه بطور کلی نمی توان سدسازی را ترک کنیم اما معضل کشور ما این است که سدسازی بیش از ظرفیت ذخیره سازی آب در کشور اتفاق افتاده است یعنی ما بیشتر از آنچه که آب برای ذخیره سازی داشته باشیم اقدام به ساخت سد کردیم و مسئله دیگر این است که در مکان یابی سدها نیز خوب عمل نکردیم بطوریکه بسیاری از سدهای ما در جاهایی ساخته شده است که مسیر آب یک رودخانه را قطع کرده است.