سل را بهتر بشناسیم

 
24 مارس ، برابر با چهارم فروردین ماه ، به علت كشف ميكروب سل توسط رابرت كخ پزشک آلمانی ، "روزجهاني مبارزه با سل" نامیده شده است. متاسفانه هر ساله حدد 9 میلیون نفر به سل فعال مبتلا شده و حدود 5/1 میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند .

 

بیماری سل یک بیماری عفونی واگیردار است که عامل ایجاد کننده آن میکروبی است که از طریق تنفس از فرد مبتلا به سل به فرد سالمی که در تماس با او قرار گرفته منتقل می شود . البته تمام افرادی که میکروب وارد بدنشان شده ، بیمار نمی شوند و میکروب ممکن است در بدن آنها بدون آنکه بیماری ایجاد کند توسط سیستم دفاعی زندانی و مهار شود . اما چنانچه سیستم دفاعی بدن افراد در آن زمان و یا بعدها به هر علتی ضعیف شود میکروبی که در هفته ها ، ماهها و یا طی سالها قبل در بدن زندانی بوده آزاد می شود و فرد را به بیماری مبتلا می کند .

اما علایم انواع سل چیست؟ شایعترین علامت ابتلاء به بیماری سل ریوی ، سرفه پایدار به مدت دو هفته یا بیشتر است که معمولاً همراه با خلط می باشد و ممکن است با سایر علائم تنفسی ( نظیر تنگی نفس ، درد قفسه سینه و خلط خونی ) و یا علائم عمومی مشترک که عبارتند از : تب ، کاهش اشتها ، کاهش وزن ، بی حالی ، تعریق شبانه ، خستگی زودرس و ضعف عمومی همراه باشد.
تشخیص بیماری سل به چه صورت است؟ تشخیص بیماری سل ریوی در قدم اول در افراد مشکوک ( بیش از دو هفته سرفه داشته و یا خلط خونی دارند ) سه نوبت آزمایش خلط می باشد، انواع دیگر سل را می توان با آزمایش ادرار، آب جمع شده در ریه ها و شکم و نمونه برداری از غدد لنفاوی و دیگر ضایعات شناسایی کرد .
باید بدانیم این بیماری قادر است تمام اعضای بدن را مبتلا کند . بیشترین عضوی که در بدن مبتلا می شود ریه ها ( شش ها ) می باشند .لذا سل ریوی شایعترین نوع سل است . در صورتی که سل اعضای دیگر بدن را به جز ریه ها درگیر کند به آن سل خارج ریوی می گویند که تحت عنوان همان عضو دیگر نامیده می شود. نظیر سل غدد لنفاوی ، سل استخوان ، سل ادراری ، سل مغز ( مننژیت سلی ) و... .

آیا تمام انواع سل مسری بوده و به اطرافیان منتقل می شود ؟

توجه به این نکته ضروری است که تمام انواع سل مسری نیستند و تنها بیمار مبتلا به سل ریوی و خلط مثبت می تواند میکروب را در هوا پخش کرده و بیماری را به اطرافیان منتقل نماید. لذا در اکثر موارد خلط منفی و انوع سل خارج ریوی مسری نبوده و به اطرافیان منتقل نمی شود .
خوشبختانه امروزه با داروهای موجود ، نزدیک به 100% بیماران بهبودی کامل پیدا می نمایند . اکثر داروهای ضد سل خوراکی بوده و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. همچنین کلیه خدمات مبارزه با سل اعم از تشخیص ، آزمایش خلط ، رادیوگرافی ، ویزیت پزشک، دارو و کنترل اطرافیان بیمار از طریق مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت به طور رایگان ارائه می شود .