چرا هیچ وقت دختران اسیدپاشی نکرده اند؟

سعيده ساجدي نيا: اين روزها خبرهاي متعدد درباره پديده شوم «اسيدپاشي» احساسات عمومي مردم را جريحه دار و اشك اندوه را از چشمان جامعه سرازير كرده است. همين چند روز پيش و در حالي كه هنوز حادثه دردناك اسيدپاشي روي صورت «آمنه» فراموش نشده بود، خبر رسيد كه زني براي انتقام، تشتي از اسيد را روي صورت زني ديگر به همراه دخترش پاشيده است.

به گزارش سرویس احتماعی "انتخاب"؛ انتشار عكسهاي چهره اين زن بي گناه كه قرباني هوسراني همسرش و يك زن شيطان صفت شده بود، قلب هر بيننده اي را تا عمق جان جريحه دار كرد. اين در حالي است كه روز گذشته خبر گذشت «آمنه» و صرف نظر از قصاص «كوشا» كه باعث نابينايي چشمان او و از دست رفتن زيبايي اش شده بود تعجب و البته تحسين مردم را برانگيخت.

 اگرچه عده بسيار زيادي هم معتقد بودند كه قصاص «كوشا» مي توانست عبرتي باشد براي همه كساني كه هنگام غلبه «خشم» و «انتقام» ممكن است به ضدانساني ترين كارها يعني «اسيدپاشي» دست بزنند.

مهمترين شاخص براي ادامه حيات اجتماعي
شواهد و نتايج بررسي پرونده هاي مجرمان در سال هاي اخير بيانگر اين ادعاست كه افراد داراي شخصيت اجتماعي، همواره تلاش مي كنند، در رفتار و كردارشان اين شخصيت را حفظ كنند و به همين دليل حاضر نيستند خود را رودرروي اتهام قرار دهند كه مبادا شأن و منزلت اجتماعي شان به خطر بيفتد.

به باور روان شناسان، تا زماني كه جامعه براي فرد ارزش قائل است، او تمامي تلاش خود را مي كند كه همچنان فضاي ارزشمندي را براي خود و خانواده اش حفظ كند، اما به محض اينكه فرد اين احساس ارزشمندي را از دست بدهد و به نوعي شخصيت اجتماعي اش دچار خدشه شود، از اينكه به هر كاري دست بزند، ديگر ابايي ندارد و به قول معروف مي گويد: بالا تر از سياهي كه رنگي نيست!

اهميت آموزش
در اين ميان، آنچه به عنوان راهكار اصلي بايد مورد توجه قرار گيرد، آموزش در خانواده و جامعه است كه در نتيجه فراگيري برخي مهارت ها، فرد بتواند، در شرايط گوناگون بويژه مواقع حساس و بحراني كه زمينه بروز آسيب بيشتر است، با منطق و شعور و درك لازم از موقعيت، تصميم مقتضي را بگيرد و به هيچ وجه به خود اجازه استفاده از ابزار زور، تهديد و اجبار براي رسيدن به خواسته اش را ندهد.

مدل شخصيتي استفاده كنندگان از اسيد
در آسيب شناسي پديده اسيدپاشي، اشاره به مدل شخصيتي استفاده كنندگان از اسيد نكات مهمي را روشن مي كند.

به گفته «دكتر امان ا... قرايي مقدم»، اين افراد شخصيت هاي ضعيفي دارند، متكي به خود نيستند و اعتماد به نفس ندارند و به همين دليل فكر مي كنند با از دست دادن معشوقشان و يا هدفي كه دنبالش بوده اند، همه زندگي شان را از دست داده اند.

اين جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ما مي گويد: پديده اسيدپاشي، به جنون آني در انسان معروف است؛ به اين صورت كه عقل اين افراد بنا به زمينه هاي قبلي زايل مي شود و در بيشتر موارد، هر دو طرف ماجرا، پيش از اين سابقه مجرميت هم نداشته اند! وي مي افزايد: در بيشتر موارد اسيدپاشي، موضوع، يك رابطه عشقي يكطرفه بوده و به اين ترتيب دختري كه قصد داشته بنا به ميل خود، همسر آينده اش را انتخاب كند، مورد غضب و انتقامجويي ناجوانمردانه طرف مقابل قرار مي گيرد.

اين آسيب مربوط به «امروز» نيست

دكتر اقليما، استاد دانشگاه و رييس انجمن مددكاران اجتماعي ايران نيز به خبرنگار ما مي گويد: وقتي فردي اقدام به اسيدپاشي مي كند، بايد دانست كه اين پديده، معلولي از علتهاي جامعه است و به همين دليل در گام نخست بايد زندگي و شرايط اجتماعي فرد از دوران كودكي بررسي شود، زيرا بروز اين آسيب مربوط به «امروز» او نيست.

دختر ها و اسيدپاشي!؟
«اقليما» با تأكيد بر اينكه «اصول تربيتي و پرورشي ما بايد بصورت زيربنايي در خانواده، مدرسه و جامعه مورد توجه خاص قرار گيرد»، تصريح مي كند: متأسفانه از  همان ابتدا در خانواده هاي ايراني، بين دختر و پسر فرق و تبعيض گذاشته مي شود. براي نمونه در فرهنگ ما به پسر ها ياد مي دهيم زورگو و قلدر باشند و با اين ابزار هر چيز را كه مي خواهند بدست آورند اما همواره از  همان كودكي به دختر ها مي گوييم: «گذشت كن، آرام باش و...» و به همين دليل هيچگاه نشنيده ايم كه دختري اسيدپاشي كرده باشد! چون نظام حاكم بر خانواده، از  همان ابتدا پسر ها را آزاد گذاشته كه هر كار خواستند بكنند.

وي درباره شخصيت افرادي كه اقدام به اسيدپاشي مي كنند، مي گويد: اعتماد به نفس در اين افراد، پايين بوده و اين باز هم به برخوردهاي خانواده و جامعه با او بازمي گردد كه همواره به او تلقين كرده اند كه «تو هيچ ارزشي نداري».

اين استاد دانشگاه تصريح مي كند: اين افراد از نظر روان شناسي انسان هاي سالمي نيستند، زيرا تعادل رواني ندارند و پيامد كاري كه مي كنند برايشان اهميتي ندارد.

گسترش احساس ناامني در جامعه
اثرات سوء اسيدپاشي در جامعه نيز غيرقابل انكار است.

«قرايي مقدم»، جامعه شناس در اين باره مي گويد: اثرات منفي اين پديده شوم، تنها به فرد محدود نمي شود و جامعه را در برمي گيرد و بدنبال انتشار اخبار مربوط به اين اقدامات، تأثير سوء و احساس نگراني و دلواپسي براي ساير دختران جامعه و خانواده هايشان بوجود مي آيد و بدنبال آن احساس ناامني در جامعه گسترش مي يابد.

وي مي افزايد: به قول «دوركيم» جامعه شناس معروف، اين اقدامات زشت، روح جمعي را آزرده مي كند و اين آزردگي را نمي توان تا سال ها از بين برد، زيرا در ديدگاه و نگرش مردم نسبت به مسائلي كه در جامعه وجود دارد، تأثير عميقي مي گذارد و ابعاد سياسي، اجتماعي، فرهنگي و رواني ايجاد مي كند.

در اين ميان نكته مهمي كه دكتر اقليما، رييس انجمن مددكاران اجتماعي ايران درباره دلايل گسترش اين آسيب ها در كشور اشاره دارد، اين است كه قوانين سختي براي برخورد با اقدام كنندگان در نظر گرفته نشده و به همين دليل اين فرد با خودش فكر مي كند كه با انجام اين اقدام شوم به خواسته اش مي رسد و از آنطرف هم تنها چند سالي در زندان حبس مي كشد.

موضوع ديگر اينكه وقتي قوانين به خوبي و به هنگام اجرا نشوند، خود فرد يا همان مجرم، قانونگذار و مجري قانون مي شود!

اگر اسيدپاشي ادامه يابد، تثبيت مي شود!
اما دكتر «قرايي مقدم» با هشدار درباره ادامه اين پديده شوم مي گويد: اگر پديده اسيدپاشي به اين صورت ادامه و گسترش يابد، در جامعه تثبيت مي شود و به اين ترتيب هركس كه به هر دليل به خواسته خود نرسد، به اسيدپاشي دست مي زند.

وي بروز چنين شرايطي را در كشور به اين دليل مي داند كه اخلاقيات جامعه، هنجار ها و باورهاي ديني مردم ضعيف شده و در نتيجه به اين صورت خشن و ناجوانمردانه خودنمايي مي كند و هنگامي كه جوانان قدرت تفكر منطقي خود را از دست مي دهند، بروز اين رخدادها دور از انتظار نيست!