منظور قالیباف از سهم زنان در مدیریت شهری، انتصاب همسرش در شهرداری بود؟

روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: بر‌اساس آمارهای رسمی در ایران، نرخ مشارکت زنان در مدیریت شهری همچنان به شکل قابل‌توجهی اندک است. بارها تأکید شده که حتی در شهرداری تهران که حدود 17 درصد از کارمندانش را زنان تشکیل می‌دهند، توزیع پست‌های مدیریتی مغایر با اصل عدالت جنسیتی است.
 
بااين‌حال، محمدباقر قاليباف در دومين مناظره انتخاباتي‌اش مدعي شد که زنان 13 درصد از سهم مديريت شهري را در شهرداري تهران در اختيار دارند. محمدباقر قاليباف در بخشي از مناظره دوم انتخابات رياست‌جمهوري دوازدهم گفت: امروز در شهرداري تهران تعداد زيادي از اقوام، اديان و مذاهب مختلف هستند، بيش از 13 درصد مديران شهرداري را زنان و جوانان تشکيل مي‌دهند. اين درحالي است که دقايقي پس از اتمام مناظره، اين گفته شهردار تهران با موجي از انتقادها و واکنش‌ها مواجه شد. محمد حقاني، يکي از اعضاي شوراي شهر تهران در اولين واکنش رسانه‌اي از سهم يک درصدي زنان در پست‌هاي ارشد مديريتي در شهرداري تهران خبر داد و اعلام کرد: از مجموع 120 مدير ارشد شهرداري تهران، فقط يکي از شهرداران مناطق که چند ماه قبل منصوب شد، از بين زنان انتخاب شده است. اين درحالي است که پست مشاور امور زنان شهرداري نيز تنها در انحصار زهرا مشير (همسر شهردار تهران) بوده است و پس از او هيچ به غیر شهرداری یک زن در یک منطقه ، زن ديگري نتوانسته به اين سطح مديريتي در شهرداري تهران دست يابد.
 
فقط يک درصد، آن‌هم نمايشي!
دومين مناظره کانديداهاي انتخابات رياست‌جمهوري روز جمعه، 15 ارديبهشت درحالي برگزار شد که نامزدها به ارائه ديدگاه‌هايشان درباره چگونگي برخورد با مسائل سياسي و فرهنگي پرداختند. در بخش‌هايي از اين مناظره، محمدباقر قاليباف به سهم 13 درصدي زنان از مديريت شهري اشاره کرد. پس از اين اظهارات بود که محمد حقاني، عضو شواري شهر تهران در گفت‌وگو با رسانه‌ها، ادعاي شهردار تهران را رد کرده و حضور يک زن در بين مديران ارشد شهرداري تهران که تنها چند ماه از حکم انتصاب او مي‌گذرد را اقدامي نمادين و نمايشي براي فرار از اين واقعيت دانست که مبادا گفته شود سهم زنان از مسئوليت‌هاي رده‌بالاي شهرداري تهران صفر درصد است. اين درحالي است که به گفته اين عضو شوراي شهر، بيش از 17 درصد کارکنان شهرداري را زنان تشکيل مي‌دهند اما تنها يک درصد زنان در پست‌هاي ارشد مديريتي اين مجموعه جاي گرفته‌اند. آن‌چنان که حقاني توضيح داده است، زنان شاغل در مديريت شهري، عموما زنان تحصيلکرده و توانمندي هستند که به‌عنوان کارمند ساده در بخش‌هاي مختلف اين مجموعه بزرگ، مشغول به کار هستند. وي تأکيد کرده است: درحال‌حاضر شهرداري تهران متشکل از 120 مدير ارشد است که نيمي از آنها را معاونان و مشاوران شهردار و شهرداران مناطق و نيمي از آنها را نيز مديران عامل سازمان‌ها و شرکت‌ها، مؤسسات و ستادهاي زيرمجموعه شهرداري تهران تشکيل مي‌دهند؛ بااين‌حال، فقط يک پست از اين 120 پست به زنان اختصاص يافته است. ازجمله پست‌هايي که در طی اين دوره زنان موفق به تصدي آنها در شهرداري تهران شده‌اند، مي‌توان مشاور امور زنان شهردار، مديرکل امور زنان شهرداري و مسئول ستاد توانمند‌سازي زنان خودسرپرست به زنان اشاره کرد. بااين‌حال، محمد حقاني با اشاره به اين پست‌هاي مديريتي مي‌گويد، آقايان چاره‌اي جز سپردن اين مشاغل به گفته او زنانه! به زنان را نداشته‌اند. به باور اين عضو شوراي شهر، اختصاص سهم يک درصدي به زنان در مشاغل رده‌بالاي مديريتي شهرداري تهران، نشان‌دهنده نوع نگاهي است که آقايان نسبت به زنان و جايگاه آنها دارند. اين درحالي است که با انتصاب زهرا مشير، همسر محمدباقر قاليباف به‌عنوان مشاور امور زنان شهردار تهران نيز عملا يک تقسيم کار خانوادگي صورت گرفت که پس از آن، ديگر نصيب هيچ‌يک از کارکنان زن شهرداري تهران نشد.
 
 بعد از 12 سال، فقط يک زن شهردار

معاون رئيس‌جمهوري در امور زنان نيز در پاسخ به حرف‌هاي قاليباف در توئيترش نوشت: يک شهردار زن پس از 12 سال، تنها سهم زنان از مديريت شهري تهران است. اشاره او به نرگس معدني‌پور، شهردار منطقه 13 تهران است که قبلا مديرکل امور بانوان شهرداري تهران بوده است. مولاوردي تأکيد کرده است که در دولت يازدهم توجه به جايگاه زنان به گونه‌اي بود که اکنون سه معاون رياست‌جمهوري در سازمان محيط‌زيست، معاونت امور زنان و خانواده رياست‌جمهوري و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري از زنان توانمند کشور مشغول فعاليت هستند. او از دستاوردهاي دولت يازدهم در حوزه زنان دفاع کرده و گفته است که براساس آمار، نيمي از جمعيت 80 ميليوني کشور را زنان تشکيل مي‌دهند که با فعاليت دولت يازدهم، اکنون ١٠ درصد کابينه دولت زنان هستند. فعاليت 40 درصد مديران نشريات توسط زنان، وجود 25 نشريه ويژه زنان، مشغول بودن ٢٢ درصد زنان ايراني در بخش کشاورزي، 52 درصد در بخش خدمات، وجود ٩ هزار زن تسهيلگر در کشور، فعاليت ٢٥ درصد زنان در بخش صنعتي نساجي، پوشاک و صنايع دستي، فعاليت‌داشتن زنان در 11 درصد از ‌صد هزار تعاوني فعال از ديگر اقداماتي است که در طی اين دوره انجام شده است.

 

همچنين طبق آمارها، در بخش استخدام دولتي، زنان سهم 2,27 درصد را از آن خود کرده‌اند اما در بخش خصوصي، حضور زنان به ٧٢ درصد رسيده است. تعداد مديران زن در شرکت‌هاي دانش‌بنيان نيز ٣٢٠ نفر، فعاليت زنان در ١٧ تشکل سياسي و حزب با دبيرکلي زنان، سهم 47 درصدي زنان از کل دانشجويان نيز از ديگر آمارهاي فعاليت‌هاي زنان به شمار مي‌رود. براساس آمارها نزديک به سه هزار نفر از زنان عضو اصلي و مابقي عضو علي‌البدل شوراهاي اسلامي شهر و روستا، هزار و 544 زن به‌عنوان دهيار، در 31 استان مديرکل امور زنان و مشاور استاندار فعاليت دارند و 817 زن نيز مشاور امور بانوان دستگاه‌هاي اجرايي هستند. دو زن نيز به‌عنوان معاون استاندار و 50 زن به‌عنوان مديران کل استانداري‌ها انتخاب شده‌اند و اين درحالي است که در کل دستگاه‌هاي اجرايي، 49 مديرکل زن داريم. معاونان زن مديرکل در استانداري‌ها 40 نفر، معاونان مديران کل در دستگاه‌هاي اجرايي 215 نفر، علاوه بر آن چهار فرماندار و هفت معاون فرماندار زن، 220 زن نيز به‌عنوان مشاور امور بانوان در فرمانداري‌ها و 19 زن نيز به‌عنوان بخشدار فعاليت دارند.

 
ايجاد شهبانوها، حاصل مديريت مردانه

با اين توضيحات و درحالي‌که بيش از يک دهه از مديريت محمدباقر قاليباف در شهرداري تهران مي‌گذرد، فعالان حوزه زنان معتقدند (به‌جز اقوام سببي مانند همسر محمدباقر قاليباف که به سطوح کلان مديريتي دسترسي داشته) در اين سال‌ها کمترين درصد مشارکت در مديريت کلان شهري نصيب زنان توانمند شده است.

 

به باور آنها با اينکه در ساختار نيروي انساني شهرداري تهران زنان بي‌شماري فعاليت دارند اما عملا در بيش از 10 ساله اخير سهمي از مديريت کلان شهري نصيب آنها نشده است. معاونت مالي و اقتصاد شهري، معاونت فني و عمراني، معاونت شهرسازي و عمراني، معاونت برنامه‌ريزي توسعه شهري و شورا، معاون شهردار و رئيس سازمان حمل‌و‌نقل ترافيک، معاونت خدمات شهري و محيط‌زيست، معاونت امور اجتماعي و فرهنگي، معاونت هماهنگي و امور مناطق، معاونت توسعه منابع انساني ازجمله مناصبي هستند که بنابر گزارش‌ها، در ۱۲ سال گذشته در شهرداري تهران تنها به مردان سپرده شده است. در اين ميان سهمي از معاونت‌هاي اصلي شهرداري تهران نيز نصيب زنان نشده است.

 

واکنش‌هاي فعالان حوزه زنان به راه‌اندازي پارک‌ها، شهردخت‌ها و شهبانوهاي ويژه زنان باعث شد عملا نقشه شهردار تهران براي اعمال تفکيک جنسيتي در پوشش توجه به وضعيت اجتماعي زنان بر آب شود.