تحلیل جلایی‌پور از آرایش انتخابات و انصراف قالیباف

روزنامه اعتماد در گفت و گو با حمیدرضا جلایی پور نوشت:
 
حمیدرضا جلایی‌پور علت کناره‌گیری محمدباقر قالیباف از انتخابات را ریزش آرای قالیباف طی یک هفته گذشته می‌داند.  
 
با کناره‌گیری قالیباف آیا سبد رای او تماما به سبد رای آقای رییسی اضافه خواهد شد یا به سبد رای آقای روحانی خواهد افزود؟
 
در هفته گذشته آرای آقای قالیباف به طرف سبد رای آقای روحانی سرازیر شده بود. 20 درصد از کسانی که می‌خواستند رای دهند در نظرسنجی‌ها گفته بودند که به آقای قالیباف رای می‌دهند و روز یکشنبه نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که این آرا به 12 درصد رسیده است. 8 درصد از آرای او کم و اتفاقا به آرای آقای روحانی اضافه شده بود. لذا می‌توان در پاسخ به این سوال گفت که شکست قالیباف قبل از کناره‌گیری در نظرسنجی‌ها نمایان شده بود.
 
چه مقدار از پایگاه رای قالیباف ممکن است تبدیل به آرای باطله شود؟
 
بخشی از رایی که آقای قالیباف داشت به گمانم بیشتر از دیگران بود به سبد رای آقای روحانی می‌رود. بخشی هم به سبد رای آقای رییسی می‌رود. مقداری هم ممکن است در انتخابات شرکت نکنند و عده کمی آرای باطله باشد.
 
به نظر شما چرا قالیباف کناره‌گیری کرد؟ آیا کاهش آرای او در نظرسنجی دلیلی بر این امر بود؟
 
علت روشن کناره‌گیری آقای قالیباف شکستش از اقبال مردم به روحانی بود. این شکست به دو صورت می‌توانست بشود. یکی در پایان روز رای‌گیری مشخص می‌شود و یکی هم قبل از آن از طریق نظرسنجی‌ها. حمله مستمری که به آقای روحانی کرد، این پیش‌فرض را داشت که می‌توان مردم ایران را تحریک و جذب کرد. آیا می‌توان رای مردم را با یارانه یا کارانه خرید؟ لذا این‌طور وارد عرصه شد. بخش قدرتمند کشور نیز برای او و حرف‌هایش کف می‌زدند؛ چون داشت آقای روحانی را تخریب می‌کرد؛ این‌طور شروع کرد.
 
اما در برابر او آقایان روحانی و جهانگیری کاملا استوار و قانع‌کننده‌تر ظاهر شدند. هم از کارنامه 4 ساله‌شان دفاع کردند و هم افق 4 سال بعد را روشن کردند و هم خیلی خوب پنبه «پوپولیسم افسار گسیخته» را در بین افکار عمومی زدند. لذا این امر باعث شد آرای آقای روحانی بالا برود و آرای آقای قالیباف پایین بیاید. یک دلیل دیگر نیز این است که آن جناح رادیکال و تندرو بوی شکست را استشمام کرده ولی می‌خواهد آبرومند کنار برود. رای‌شان خیلی پایین نباشد و رای بیشتری داشته باشد تا شکستی آبرومند باشد. یک علت دیگر هم این است که آقای قالیباف گرد و خاک، هزینه و شلوغکاری کرد اما بالاخره عقلی هم دارد. آقای قالیباف از طریق نظرسنجی‌ها دیده که برای سومین بار باید شکست را دریافت کند. در این صورت به ته چاه عرصه سیاست می‌رفت. لذا پیش دستی کرده و نمی‌خواهد به ته چاه برود و روغن ریخته را نیز خرج امامزاده کند که بعد از انتخابات شاید بتواند موقعیتی داشته باشد. سرجمع می‌توان گفت که مردم و افکار عمومی آنها را ناکام گذاشته‌اند.
 
آقای روحانی در یک هفته اخیر چقدر در بسیج رای خاکستری به نفع خودش موفق بوده است و دقیقا چه رفتار و کنشی از سمت روحانی تاثیرگذار بود؟
 
خط مشی روحانی برای جذب مردم مبتنی بر مردم فریبی اقتصادی نبود. جامعه ایران را متکثر در نظر گرفت و همه بخش‌های جامعه را مورد خطاب قرار دارد و جامعه را به ۹۶ درصد و 4 در صد تقسیم نکرد. روحانی در تحت تاثیرقرار دادن آرای خاکستری و مرددین موثر عمل کرد. نظرسنجی‌ها این امر را نشان می‌دهد. در دو هفته گذشته از 37 درصد به 52 درصد رسیده است و این خیلی عالی است. او خیلی خوب استوار و دلنشین در افکار عمومی ظاهر شده است. هنوز آثار بعد از مناظره سوم و حضورش در اصفهان، ورزشگاه آزادی تهران، تبریز و لرستان را در نظرسنجی‌ها نداریم. اگر اینها را جمع کنیم، آقای روحانی خیلی موفق بوده است. امیدواریم که این امر تا روز رای‌گیری ادامه پیدا کند. ما نباید تا روز آخر آرام بنشینیم. هر چه پیروزی آقای روحانی «قاطع‌تر» باشد، او برای پیگیری مطالبات مردم با قدرت بیشتری می‌تواند کار کند.
 
به نظر شما انتخابات چند مرحله‌ای می‌شود؟
 
آنچه بر اساس روندها در نظرسنجی‌های انجام شده می‌توانیم ببینیم این است که انتخابات در مرحله اول به پایان می‌رسد. اما مساله مهم این است که این پیروزی باید قاطع باشد. نباید در حد 52درصد آرا باشد. ما امیدوار هستیم که به 60 درصد برسد. آن وقت این پیروزی قاطع خواهد بود. در این صورت آقای روحانی وقتی روی کار بیاید بهتر می‌تواند وعده‌هایی را که به مردم داده پیگیری کند.
 
شورای عالی لیست شورای شهر را ارایه کرد. با وجود انتقاداتی که به این لیست وارد شده اصلاح‌طلبان از این پس برای ورود نامزدهای‌شان چه کاری باید انجام دهند؟
 
برای نخستین بار بوده که در برابر جبهه اصلاحات و تشکل‌های سیاسی اصلاحات که در زیر چتر شورای عالی سیاستگذاری جمع شده‌اند، شرایطی پیش آمد تا از بین 150 نفر 21 نفر را باید انتخاب می‌کردند. لذا فرآیند دموکراتیک این انتخاب و معیارها و ضوابط و محصول کار بسیار مهم بود تا افکار عمومی نیز بپذیرد. خوشبختانه بر سر ضوابط خیلی خوب کار شد. پاکدستی، پیرزدایی و 30 درصد سهم زنان و تخصص‌های گوناگون لحاظ شده است. اینها شاخص‌های خیلی خوبی بود. اما بر سر فرآیند تدوین و تعیین مصداق چه بسا بهتر می‌شد عمل کرد. لیکن مساله این است که این یک کار جمعی است و ممکن است همه احزاب و تشکل‌های اصلاح‌طلب هم انتظار ایده‌آل‌شان تامین نشده باشد. لیکن ما الان در انتخابات شوراها یک لیست داریم که برآیند کار جمعی شورای عالی اصلاح‌طلبان است. خوشبختانه این برآیند فراهم شده و همه از این لیست حمایت می‌کنند. لذا این هم نکته‌ای مهم است. برخی در انصراف تاخیر کرده بودند اما خوشبختانه انصراف خود را اعلام کردند. نقش آقای محسن هاشمی هم بسیار مهم بود. چون برخی از کسانی که در جبهه اصلاحات رای نیاورده بودند با او عکس گرفته بودند و یک لیست داده بودند. محسن هاشمی با موضعی که گرفت به این موضوع خاتمه داد. او این پیام را انتقال داد که از سوی جبهه اصلاح‌طلبان فقط یک لیست وجود دارد که آقای خاتمی و اصلاحات پشتوانه آن است. لذا وقت کمی داریم اما در این سه روز هم اگر همه فعالیت کنند، می‌توانیم نه فقط یک رییس‌جمهور خوب برای کشور داشته باشیم، بلکه به یک شهردار خوب پس از 12 سال شهرفروشی و تراکم‌فروشی برسیم.