پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : اميرحسين کريمان: نبرد سلولي براي درمان بيماري ها وارد مرحله تازه اي شد.
پيش از اين در همين صفحه از ابداع روش تازه اي براي درمان «ايدز» خبر داده شد که در آن ويروس ها به جنگ ويروس ها رفته و سلول هاي آلوده به ويروس «اچ آي وي» را بمباران و تخريب مي کنند.
اينک در گامي تازه و البته چشمگير، پژوهشگران دانشگاه پنسيلوانيا از سلول هاي خوني بيماران مبتلا به «لوکمي» براي رهگيري و نابودي سلول هاي سرطاني استفاده کرده اند.
دانشمندان سال ها در تلاش بوده اند راهي براي تقويت سيستم ايمني بيابند تا بدن مبتلايان به سرطان، توانايي مبارزه با اين بيماري را به دست آورده و به جنگ سلول هاي سرطاني برود. دانشمندان مرکز سرطان آبرامسون و دانشکده پزشکي پرلمان در دانشگاه پنسيلوانيا با به کارگيري اين روش توانسته اند بهبودي پايا و ماندگاري را به گروه کوچکي از مبتلايان به سرطان پيشرفته خون هديه کنند. با آنکه اين روش درماني تنها بر روي سه بيمار سرطاني انجام شده اما نتايج آن شگفت انگيز بوده است.
فرايند درماني اين بيماران با استفاده از سلول هاي موسوم به لنفوسيت هاي T که در ايمني بدن نقش دارند، انجام شده است. پس از نمونه برداري از سلول هاي T بيماران به کمک مهندسي ژنتيک، تغييراتي در آنها ايجاد شده و سلول هاي تغيير يافته همزمان با شيمي درماني بار ديگر به بدن افراد تحت درمان تزريق مي شود.
روش ابتکاري پژوهشگران دانشگاه پنسيلوانيا را در واقع بايد يک نقشه راه براي حمله به تومورها و سلول هاي سرطاني به شمار آورد که در درمان ديگر گونه هاي سرطان که اعضايي مانند ريه، تخمدان ها، مغز استخوان و پوست را تحت تأثير قرار مي دهند، کاربرد دارد.
اين نخستين بار است که از ژن درماني براي توليد نوعي از سلول هاي T استفاده مي شود که همانند يک «قاتل زنجيره اي» کمر به نابودي تومورهاي سرطاني مي بندند.
به گفته دکتر کارل جون، مدير اين پژوهش بازفرست سلولي و استاد آسيب شناسي و پزشکي آزمايشگاهي در مرکز سرطان آبرامسون، پس از شروع درمان تنها سه هفته طول کشيد تا تومورها از هم پاشيدند و اين روند از آنچه تاکنون انتظار مي رفت، شديدتر و بهتر بود.
شيوه ابداعي جديد با رويه هاي کنوني درمان سرطان خون کاملاً متفاوت است. بيماراني که در اين آزمون پزشکي شرکت کردند گزينه هاي درماني اندکي پيش رو داشتند که در ميان آنها پيوند مغز استخوان کارآمدتر از بقيه به نظر مي رسيد. فرايند پيوند مغز استخوان با بستري طولاني مدت در بيمارستان همراه بوده و دست کم 20 درصد احتمال دارد بيماران جان خود را از دست بدهند و گذشته از همه اين مخاطرات در بهترين شرايط شانس درمان پس از عمل پيوند تنها 50 درصد است.
دکتر ديويد پورتر، استاد پزشکي و رييس مرکز خون و پيوند مغز استخوان در دانشگاه پنسيلوانيا در اين زمينه تأکيد مي کند، شيوه بسيار مخاطره آميز پيوند مغز استخوان را بيشتر براي بيماراني به کار مي گيرد که هيچ گزينه درماني ديگر ندارند؛ اما شيوه ابتکاري همکارانش - با آنکه باز هم درباره بيماراني انجام مي شود که تقريباً قطع اميد کرده اند و هيچ راه درماني ديگري پيش رو ندارند - ايمن تر به نظر مي رسد.
هم اکنون حدود يک سال از آشکار شدن آثار بهبود در سه بيماري مي گذرد که به اين روش تحت درمان قرار گرفته اند و دانشمندان همچنان در پي اطمينان از ماندگاري اثرات آن هستند.
دکتر «کارل جون» بر اين باور است چند عامل پنهان سبب شده تا نتايج اندک و دلسرکننده روش هاي پيشين با پيامدهاي چشمگير ناشي از به کارگيري سلول هاي اصلاح شده T در آزمايش هاي کنوني متفاوت باشد.
گروه تحت سرپرستي او، سلول هاي T را از نمونه هاي خوني بيماران استخراج کرده و با دستکاري ژنتيکي، آنها را براي حمله به تومورها برنامه ريزي کردند. بدين ترتيب ميليون ها سلول T به دست آمد که در سه مرحله به بدن بيماران تزريق شدند.
بر پايه مشاهدات پژوهشگران از وضعيت يک بيمار 64 ساله که به اين شيوه تحت درمان قرار گرفته است دو هفته پس از تزريق سلول هاي T دستکاري شده، تغيير خاصي در او ديده نشد اما از اين هنگام به بعد علايمي مانند لرز، تهوع و تب پديدار گرديد. هر سه بيمار در وضعيتي قرار گرفتند که معمولاً در پي مرگ گسترده و همزمان سلول هاي سرطاني بروز مي کند. همه اين اتفاقات از کارساز بودن ژن درماني حکايت داشت.
يکي از متخصصان سرطان خون با تأکيد بر اينکه معمولاً درباره چنين گزارش هايي با احتياط اظهار نظر مي کند، دستاوردهاي اين آزمايش پزشکي را بسيار شگفت انگيز ارزيابي کرد.
يکي از بيماران شرکت کننده در اين آزمايش که خواست ناشناس بماند با انتشار گزارشي از وضعيت سلامتي اش، خود را «بسيار خوش شانس» خوانده است. او که 50 سال داشته و 15 سال پيش تشخيص داده شد به سرطان مبتلاست، در اين سالها تحت شيمي درماني بوده است تا اينکه درمان با داروهاي استاندارد ديگر کارايي نداشت.
اکنون که حدود يک سال از پيوستن او به اين طرح مطالعاتي گذشته است، مي گويد: من سالم هستم و هنوز مراحل بهبودي را پشت سر مي گذارم. مي دانم که اين شرايط شايد پايدار نباشد اما تصميم گرفتم اعلام پيروزي کرده و چنين فرض کنم که بر اين بيماري غلبه کرده ام.