نگرانی‌ از افزایش رانت در معاملات پتروشیمی

روزنامه جهان صنعت نوشت:
به گفته برخی خریداران در خصوص حذف محدودیت ثبت سفارش خرید در محصولات پتروشیمی از سوی هر کارگزاری با این اقدام مجددا زمینه ورود دلالان و حذف خریداران واقعی از بازار پتروشیمی فراهم می‌شود.  روز سه‌شنبه محدودیت ثبت سفارش خرید هر کارگزاری برای محصولات پتروشیمی در بورس کالا حذف شد، این در حالی است که از ابتدای سال‌جاری به دلیل ورود خریداران و تولیدکنندگان واقعی به بورس کالا برای خرید محصولات پتروشیمی محدودیت ثبت سفارش خرید یکصد تن توسط هر کارگزاری در نظر گرفته شده بود.

پای دلالان به بورس کالا باز شد

یک تولیدکننده و خریدار محصولات پتروشیمی در این‌باره به فارس گفت: با اعمال محدودیت ثبت سفارش دست دلالان از بورس کوتاه شده و رانتی که پیش از این به دلیل اختلاف قیمت بورس و بازار آزاد به‌وجود آمده بود نیز از بین رفته بود. این تولید‌کننده محصولات پلاستیکی که بخشی از مواد اولیه خود را از بورس کالا تهیه می‌کند، افزود: از روز گذشته محدودیت ثبت سفارش کارگزاران حذف و مجددا پای دلالان به بورس کالا باز شد. وی توضیح داد: به دلیل تقاضای بالای خرید، حجم عرضه‌ها بین متقاضیان تقسیم به نسبت می‌شود، قبل از شروع عرضه خریداران 10 درصد به عنوان پیش پرداخت در حساب واریز می‌کنند بنابراین هر کسی که تقاضای بیشتری برای خرید دارد پول پیشتری نیز به عنوان پیش پرداخت واریز می‌کند.

زیان خریداران واقعی

این تولیدکننده و خریدار محصولات پتروشیمی گفت: به عنوان تولید‌کننده واقعی هزینه مشخصی برای خرید در نظر می‌گیریم که مبلغ آن بالا نیست بنابراین وقتی محدودیت ثبت سفارش وجود داشت می‌توانستیم به راحتی از بورس کالا خرید کنیم. این خریدار محصولات پتروشیمی از بورس کالا افزود: در حال حاضر که شرایط خرید یکصد تن از سوی هر کارگزاری حذف شده دلالان به دلیل اینکه همه دارایی خود را وارد این بازار کرده‌اند با پرداخت پول بیشتری همه سفارش‌های خرید محصولات پتروشیمی در بورس کالا را تصاحب می‌کنند. وی با بیان اینکه ما به عنوان تولید‌کننده واقعی همه سرمایه خود را برای راه‌اندازی یک کارخانه و ادامه تولیدات آن هزینه کرده‌ایم، تصریح کرد: دلالان نه صنعتی دارند و نه تولیدی، تنها با داشتن چند خط تلفن و پول وارد بازار شده و از این شرایط بهترین استفاده را می‌کنند.

فروش محصولات پتروشیمی
 در بازار آزاد

به گفته وی، در شرایط فعلی که کارگزاران برای هر میزانی که بخواهند، می‌توانند سفارش خرید را ثبت کنند، موقعیت خوبی برای ورود دلالان فراهم شده است.  در حال حاضر کارگزاری وجود دارد که سرمایه خود را وارد این بازار کرده و محصول پتروشیمی خریداری شده را در بازار آزاد می‌فروشد حتی به من تولید‌کننده نیز در قبال تحویل محموله، تقاضای پرداخت مابه‌التفاوت 50 یا 100 تومانی در هر کیلو را می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه اتخاذ چنین رویه‌ای از سوی کارگزاری‌ها که وظیفه‌شان خریداری مواد پتروشیمی است، صحیح نیست و در برخی موارد نیز کارگزار 20 تا 30 میلیارد تومان پول را برای خرید واریز می‌کند (پیش‌پرداخت) و به تولید‌کننده می‌گوید مابه‌التفاوت نرخ آزاد و بورس را بپردازند تا محموله را تحویل دهد.

این خریدار محصولات پتروشیمی تاکید کرد: برای اینکه بتوانم 40 تن مواد از بورس خریداری کنم باید 15 میلیارد تومان به عنوان پیش پرداخت واریز کنم و دو تا سه ماه زمان لازم است تا پول آن برگردد. زمانی که محدودیت ثبت سفارش خرید وجود داشت مشکلی نبود و سه نفر برای خرید یکصد تن مواد از یک کارگزاری سفارش خرید می‌دادیم و مشکلی نیز نبود. این تولید‌کننده محصولات پلاستیکی اعلام کرد: وقتی به کارگزار می‌گوییم فلان کالا را خریداری کند، می‌گوید به دلیل اینکه افراد دیگری پول بیشتری پرداخت کرده‌اند و در زمان تقسیم به نسبت شدن کالا نیز به این افراد کالا فروخته می‌شود به امثال شما که مبلغ کمتری واریز کرده‌اید، چیزی نمی‌رسد. بنابراین هرکس پول بیشتر و سفارش خرید بیشتری را ثبت کند، معامله را برنده شده است و ما نیز به عنوان تولید‌کننده واقعی که پول کمتری برای خرید داریم و باید چرخه تولید خود را با این شرایط بچرخانیم چیزی نصیبمان نمی‌شود.

اختلاف 200 تا 300 تومانی محصولات در بازار آزاد

این خریدار ادامه داد: با خرید همه محصولات بورس کالا از سوی دلالان تولید‌کننده باید با اختلاف 200 تا 300 تومانی در هر کیلو محصول را خریداری کند بنابراین با در نظر گرفتن هزینه‌های تولید یک کالا، مصرف‌کننده نهایی با اختلاف قیمت 500 تا 600 تومانی محصول را دریافت می‌کند.

بقای تولید کنندگان در خطر

 براساس اظهارات این تولید‌کننده، از ابتدای سال‌جاری تاکنون در یکی از شهرک‌های صنعتی حدود 70 شرکت تعطیل شده است بنابراین با شرایط فعلی چگونه می‌توان توقع بقا برای تولیدکنندگان را داشت. وی در پاسخ به این سوال که میزان نیاز و تولید روزانه شما چقدر است، گفت: برای خرید محصولات از بورس کالا حداکثر 500 میلیون تومان می‌توانیم واریز کنیم.  در شرایط فعلی میزان تولید خود را از روزانه 20 تن به 10 تن کاهش دادیم. بنابراین ماهانه 300 تن تولید داریم و حداکثر هفته‌ای 20 تن از بورس محصول خریداری می‌کنیم. این تولید‌کننده در پایان تاکید کرد: سقف یک‌هزار تن سفارش خرید از سوی هر کارگزاری مناسب بوده و دست دلالان را بسته بود ولی با حذف آن وضعیت تغییر کرده است. دلالان مجددا وارد بازار شده و من تولید‌کننده فعلا کناره‌گیری کرده‌ام تا ببینم چه اتفاقی رخ می‌دهد.