سرانجام بعد از چند هفته خبرسازی و تبلیغات رسانه‌ای، طرح تحریم علیه روسیه، ایران و کره‌شمالی در کنگره آمریکا (مجلس و سنا) به تصویب رسید. از نگاه ناظران سیاسی مفاد طرح تحریم ایران و کره‌شمالی، به‌جز در چند مورد تکرار گذشته است، اما درباره روسیه در حالی‌که موارد جدیدی را دارد، در عمل دست ترامپ را در مذاکره با پوتین، به‌ویژه لغو هرگونه از موارد تحریم بسته و آن را منوط به پذیرش کنگره دانسته است. همین مصوبه پرسش بسیاری را در واشنگتن ایجاد کرده است که آیا ترامپ به‌جای امضا، طرح را به کنگره پس خواهد فرستاد یا آن را وتو خواهد کرد؟ پاسخ این پرسش تا یکی دو روز دیگر داده خواهد شد، به‌‌ویژه که برخی از مسئولان کاخ سفید گفته‌اند رئیس جمهوری آمریکا در حالی‌که از تصویب چنین طرحی در کنگره خرسند نیست، ولی آن را برای اجرا امضاء خواهد کرد. برخی دیگر پیش‌بینی وتو آن از سوی ترامپ را کرده‌اند.

واکنش اغلب دولت‌ها در اروپا و همچنین در کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین و کانادا نسبت به این طرح بسیار منفی بوده است و آن را رد کرده‌اند. در اروپا وزارت خارجه فرانسه، به‌صورت رسمی بیانیه‌ای در رد طرح تحریم‌کنگره آمریکا داده و آن را مانع مذاکره سیاسی برای حل اختلاف‌ها و مسیر تشدید آن در راستای اشاعه جنگ و تروریسم دانسته است. دولت آلمان به‌طور رسمی مخالفت خود با این طرح به‌ویژه تحریم‌ها علیه روسیه را اعلام کرده است. دولت آلمان معتقد است این طرح مانعی برای اجرای خط گاز روسیه به آلمان می‌شود و به حل و فصل مناقشه «اوکراین» خدشه وارد می‌سازد.

دولت چین با رد تصویب طرح تحریم کنگره، آن را گامی جدید برای تشدید بحران‌های منطقه‌ای دانسته است که در عمل به انزوای دولت ترامپ در صحنه بین‌المللی می‌انجامد. اغلب دولت‌های آمریکای لاتین، همچنین دولت کانادا تصویب طرح تحریم‌ از سوی کنگره آمریکا را اشتباه بزرگ نامیده‌اند که فضای آشفته بین‌المللی را آشفته‌تر خواهد کرد. پوتین در نخستین واکنش به تصویب طرح تحریم، آن را توهین به ملت روسیه دانست و گفت: «تحریم‌های آمریکا کاملاً غیرقانونی هستند و گستاخی به کشورمان را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم.» در ایران پاسخ دکتر لاریجانی رئیس مجلس از سر تدبیر بود که گفت: هیاهوی تبلیغاتی اسرائیلی ـ آمریکایی درباره این طرح را اکوی مضاعف ندهید. باید با همگرایی در برابر تحریم‌های آمریکا ایستاد. تحریم‌ها مسأله تازه‌ای نیست.

با رصد مجموع اعلام مواضع دولت‌ها در صحنه‌ بین المللی می‌توان نتیجه گرفت به‌جز رژیم صهیونیستی، اغلب دولت‌های مستقل و همچنین مردم این کشورها، طرح تحریم آمریکا را غیرقابل قبول دانسته و آن را رد کرد‌ه‌اند. در نگاه به‌‌سابقه به‌کارگیری ابزار تحریم از طریق طرح تحریم‌ها از زمانی‌که طرح «داماتو» تصویب شد ولی در دوره کلینتون و دوران جرج بوش، متوقف ماند و اجرا نشد، تنها دوره‌ای که به‌صورت نسبی طرح تحریم موفق بود، زمانی بود که آمریکا موفق شد یک اجماع بین‌المللی علیه ایران در دوران احمدی‌نژاد ایجاد کند و جبهه‌ای برای اجرای تحریم علیه جمهوری اسلامی رقم زند. در آن زمان بسیاری از سیاستمداران غربی، به‌کارگیری ابزار تحریم‌ علیه ایران را موفقیت‌آمیز دانستند، زیرا، ائتلافی را بر محور تحریم به‌وجود می‌آورد که هم آمریکا، هم روسیه و چین و اتحادیه اروپا در آن شرکت داشتند. اوباما سیاست تحریم را که موتور ایجاد ائتلاف بود، موفقیت بزرگ می‌خواند. همین ائتلاف در مسیر خود طرح توافق برجام را به انجام رساند. از آن تاریخ سیاست بازگشت به تحریم پایان گرفت و دولت‌ها دریافتند دیگر ایجاد «ائتلاف» بر محوریت طرح تحریم امکانپذیر نیست و پاسخ نمی‌دهد. دوران تاریخی رسیدن به ائتلاف از طریق تحریم به پایان رسیده است و اکنون دیپلماسی دولت‌ها بر مدار روابط دوجانبه، چندجانبه و منطقه‌ای می‌چرخد. ارائه هر طرح تحریم فقط در حد حرکتی«ایذایی» مثمرثمر است، زیرا بدون ائتلاف ارائه هرگونه طرح تحریمی ابتر و ناپایدار می‌ماند.

روابط جمهوری اسلامی ایران و دولت‌های اروپایی و همچنین روسیه، چین و ژاپن و در آینده‌ اگر روابط سیاسی کانادا و ایران بار دیگر بازسازی شود، مسیر گسترش و پیشرفت را در پیش دارد. دیگر پنجره روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی با ایران مسدود و بسته نیست و اساساً طرح تحریم کنگره آمریکا که با لابی ‌وسیع صهیونیست‌های اسرائیلی طراحی شده و برای انزوای ایران دیده شده است، محکوم به شکست خواهد بود و حداکثر، حرکت‌های ایذایی علیه جمهوری اسلامی ایران را در برخواهد داشت. مشکل سیاستمداران آمریکایی در واشنگتن درباره ایران ضعف آگاهی آنها از جمهوری اسلامی است و شاید مهمتر از آن اتکای آنها به منابع اطلاعاتی لابی صهیونیست‌ها در واشنگتن و نیویورک، همچنین کسب اطلاع از برخی از ضد انقلابیون ایرانی در آمریکا و تشکل‌های منافقین مانند باند مریم رجوی است. آگاهی و شناخت اغلب نمایندگان و ستاتورهای آمریکایی از خاورمیانه و حوزه خلیج فارس در سطح بسیار ضعیف و نازلی قرار دارد. البته تشدید کینه‌ورزی علیه ایران روال تبلیغاتی و سرمایه‌گذاری رسانه‌هایی است که در غرب، به‌ویژه در آمریکا از بودجه مالی سرمایه‌داران صهیونیست تغذیه می‌شوند.

همین خط است که می‌خواهد تا آنجا که امکان دارد طرح تحریم کنگره آمریکا علیه ایران، روسیه و کره شمالی را بزرگنمایی کند و هاله‌ای از وحشت و اضطراب را دامن بزند. خطری که به صورت جنگ روانی کلید زده‌اند.

دکتر لاریجانی به درستی درباره آن هشدار داده است که بزرگنمایی تحریم آمریکا در راستای اشاعه جنگ روانی در صهیونیست‌ها و چند دولت عربی به‌ویژه سعودی‌ها در منطقه است.

وی همچنین هشدار داد که صدا و سیما بی‌دلیل اضطراب ایجاد نکند، مفاد طرح تحریم آمریکا تکراری است. وی نکته بسیار خوبی را متذکر شد و گفت: «… مصوبه آمریکایی‌ها مقدار زیادی جنبه تبلیغاتی دارد و مواد مغذی آن کم بوده و حواشی زیادی دارد، بنابراین باید به این موضوع توجه داشت که در دام آنها نیفتیم که قصد دارند مسیر را به سمت دیگری بکشانند. به رسانه‌ها توصیه می‌کنم به اندازه‌ای که واقعیت دارد، به مصوبه اخیر آمریکایی‌ها بپردازند، به دلیل این که آنها سعی دارند اضطراب ایجاد کنند و روند سرمایه‌گذاری در کشور را مختل و مردم را ناامید کنند. اندازه و میزان تأثیر مصوبه آمریکایی‌ها در زندگی مردم بسیار نازل است.»

واقعیت در روابط بین‌المللی این است که به‌کارگیری ابزار تحریم علیه کشورها از کارآمدی افتاده و دیگر کهنه شده است، زیرا امکان تشکیل ائتلاف چندجانبه وجود ندارد. کنگره آمریکا و ترامپ از واقعیت‌های روز بین‌المللی عقب مانده‌اند. طرح تحریم جدید آمریکا با واکنش منفی همه دولت‌ها مواجه شده است.

 

 

منبع: روزنامه اطلاعات