سلحشور: بازیگری ادا درآوردن است

 به گزارش مهر، فرج‌الله سلحشور نویسنده، تهیه‌كننده و كارگردان فیلم سینمایی "یوسف پیامبر" در بخش دوم گفتگوی خود با مهر، درباره دلایل ساخت "یوسف پیامبر" پیش از پروژه حضرت موسی، برنامه‌ریزی برای مقابله سریال حضرت موسی با آثار هالیوودی، عوامل مذهبی در آثار هنری و بُت و الگو قرار دادن بازیگران سخن گفت. 

*قرآن سرشار از قصه‌های پیامبران است چه شد كه با وجود اینكه بنا بود پس از ایوب پیامبر این بار به حضرت موسی (ع) بپردازید سراغ داستان یوسف (ع) رفتید؟

- داستان‌های قرآن به شكلی تمثیلی همان محتوای قرآن را به شیوه‌ای جذاب‌تر مطرح می‌كنند. من تمام قصه‌های قرآن به عنوان كتاب هدایت را مفید و برای دنیای امروز، همه اعصار و تمام مردم دنیا ضروری می‌دانم. این قصه‌ها جهانی هستند و زمانی كه یك فیلم درباره آن‌ها ساخته می‌شود برای تمام دنیا كاربرد دارد و تاریخ مصرف ندارد. تصور كردم حضرت یوسف قصه‌ای دارد كه اگر دست نااهل بیفتد سوءاستفاده از آن و تولید فیلمی در ژانر عشقی و خانوادگی را به دنبال خواهد داشت. كما اینكه حدود 18 فیلمی كه در این زمینه ساخته شده نیز به همین شیوه بوده‌اند. علاوه بر این كامل ترین قصه قرآن حضرت یوسف است و اشارات و كنایه‌ها و رمز و رازهای بسیاری در این قصه وجود دارد. همانطوری كه خداوند در آن فرموده است كه به طور قطع و یقین در داستان یوسف و برادرانش نشانه‌های بسیاری برای اهل سوال موجود است.

* این سوال را بیشتر به دلیل اولویت ساخت سریال حضرت موسی (ع) پیش از یوسف پیامبر پرسیدم.

- زمانی كه با تعدادی از عوامل سریال اصحاب كهف خدمت مقام معظم رهبری رفتیم ایشان فرمودند كار بعدی‌مان حضرت موسی باشد. كار شروع و حدود دو سال برایش زحمت كشیده شد. اما بعد از این عده‌ای به آقای لاریجانی گفتند كه سلحشور نمی‌تواند سریال حضرت موسی را بسازد و بهتر است شخص دیگری این امر را بر عهده بگیرد. من سكوت كردم و كار سریال حضرت یوسف را آغاز كردم. دست تقدیر باعث شد آن گروه دیگر نیز موفق به ساخت سریال حضرت موسی نشوند و به این دلیل یوسف پیش از موسی ساخته و برای ما تجربه ای شد تا بتوانیم این پروژه را بهتر اجرا كنیم.

*زمانی شایع شده بود كه بناست بازیگری خارجی ایفای نقش یوسف را بر عهده بگیرد تا بعد بین المللی كار نیز به این واسطه تقویت شود. چه شد كه این امر عملی نشد و یك نابازیگر را برای ایفای نقش در نظر گرفتید؟

- نه چنین چیزی مطرح نشده بود و این كذب محض است. از ابتدا قرار بود با بچه‌های ایرانی این كار را به انجام برسانیم. البته برخی گفتند از هنرپیشه‌های كشورهای همسایه استفاده كنید و رفتند فیلم‌هایی از آن‌ها تهیه‌ كردند و آوردند اما به این نتیجه رسیدیم كه آن‌ها هم یوسف ندارند.

*شما قصد دارید كار قرآنی خود را با زندگی پیامبران ادامه دهید یا تصور می‌كنید زمینه و آمادگی برای كار در حوزه ائمه و معصومین نیز فراهم شده است؟

- این توانایی وجود دارد كه قصه‌های مذهبی غیرقرآنی چون زندگی ائمه معصومین و یاران آن‌ها و عرفا و بزرگان كار شود و اكنون این توان در ما به وجود آمده است.

*در نگارش و ساخت سریال حضرت موسی چه تلاشی خواهید كرد تا به نوعی به مقابله با آثار هالیوودی كه در این خصوص ساخته شده است، بپردازید؟

- تصور می‌كنم اصلا لازم نیست تلاشی علیه آن‌ها انجام دهیم. همین قدر كه نگاه قرآن و اهل بیتی را در فیلم اعمال كنیم مخالف نظر آن‌ها خواهیم بود و زمانی كه ابتذال موجود در آن فیلم‌ها را نشان ندهیم خود به خود اثرمان ویژه خواهد شد. همین كه ما سعی كنیم به حقیقت تاریخ پی ببریم و درك درستی از تحریفات تاریخی داشته باشیم، شرایط امروز و نقش فراماسونری و صهیونیست را در دنیا می‌فهمیم و فیلمی می‌سازیم كه با آنچه تا به حال ساخته شده متفاوت از آب درخواهد آمد.

*در این صورت چه تلاشی برای افزودن عناصر جذابیت به كار انجام می‌شود. چرا كه امروز همان بخش‌هایی از آثار هنری كه ما با آن ها مخالفت می كنیم عناصر جذابیت به حساب می‌آیند.

- گمان می‌كنم قصه‌های قرآنی و اسلامی جذابیت خاص خود را دارا هستند. سریال یوسف آن نوع روابط اروتیكی كه در  فیلم‌های دیگر می‌بینید نداشت و خالی از اكشن و آرتیست بازی بود. اما مردم آن را دوست داشند. پس مشخص است ما جذابیت‌هایی داریم كه برای خودمان است  و سینمای امروز نیز با آن‌ها بیگانه است كه البته فهم این جذابیت‌ها و به تصویر كشیدنشان یك مرحله شعور می‌خواهد. متاسفانه فیلمسازی امروز دنیا و ایران ظرافت‌هایی كه در قصه‌های مذهبی وجود دارد نمی‌فهمند و درك این مباحث به اعتقادی نیاز دارد كه در فیلمسازان فعلی موجود نیست.

*اما بخشی از انتقاداتی كه به فیلم یوسف وارد است نوع پوشش زلیخا و بانوان همطراز او و شدت آرایششان است. این بخش ها غیرقابل اجتناب است كه در اثر شما نیز رعایت نشده بود یا این امر دلایل دیگری دارد؟

- ما مجبور نیستیم پیرو سینمای موجود شویم، ما می‌توانستیم آرایش و پوشش زلیخا را بهتر از این دربیاوریم. ما كوتاهی كردیم و از این بابت از درگاه خداوند و از محضر مردم عذرخواهی می‌كنیم. امكانش بود كه آرایش‌ها كمتر باشد و لباس ها گشادتر دوخته شود و كوتاهی از طراح صحنه و گریم ما است.

چرا كه ما هنوز طراح صحنه و لباس مذهبی تقویت نكرده‌ایم. آن‌ها هنوز نمی‌دانند باید نكته‌های مذهبی را در این آثار رعایت كنند. پوشش و آرایش زنان در یوسف از نظر عرف جامعه با آثار مستهجن قابل قیاس نیست اما از نظر شرع مقدس ایراد دارد و من فكر نمی‌كردم این قضیه اینقدر در فیلم نمود داشته باشد. انشالله در كارهای بعد جبران می‌كنیم.

*به این نكته اشاره كردید كه ما طراح صحنه و لباس مذهبی نداریم. پس شما معتقدید باید عوامل هنری مذهبی برای كارهای این چنینی تربیت شوند؟

- اگر بخواهیم سینمای دینی داشته باشیم باید كارگردان، نویسنده، طراح، فیلمبردار و بازیگر مذهبی تربیت كنیم والا اگر در هر حوزه‌ای اشكال وجود داشته باشد، همان قدر در اثر لطمه ایجاد می شود مثل همان نمونه ای كه درباره طراح گریم و لباس اشاره شد.

*شما مصطفی زمانی را به دنیای بازیگری معرفی كردید بعد از یوسف در كارهای آینده‌تان با او همكاری خواهید داشت؟

- من با او باز هم همكاری خواهم داشت و او را جوانی خوب و فعال می‌دانم. اما اینكه معرفی او به دنیای بازیگری توسط من را افتخار می‌دانند اشتباه است. چرا كه اصلا بازیگری افتخار نیست. بازیگری یعنی ادا در آوردن و این افتخار و هورا كشیدن ندارد! بازیگر كتاب نهج البلاغه یا صحیفه سجادیه ننوشته یا شاگردی تربیت نكرده و انرژی هسته‌ای خلق نكرده است.

متاسفانه بازیگران را در كشور ما بیهوده بزرگ كرده‌اند. كارگردان و بازیگر و فیلمبردار و دیگر عوامل آثار، مثل كفاش و بقال و اتوشویی سر محل ما انسانند و آبرو و اعتبار و ارزششان نیز بالاتر از آن‌ها نیست. این‌ها كارشان را می‌كنند چندین برابر هم مزد می‌گیرند اما مشاغل دیگری كه گفتم حقشان هم خورده می‌شود.

تنها تفاوت این است كه بازیگران شهرت بیشتری دارند. خولی قاتل حضرت علی اصغر هم مشهور است! شمر كه امام حسین را سر برد مشهور بود! قطام و هیتلر هم مشهورند! آیا این شهرت‌ها ارزش است؟ اگر هنرمندی، ارزشی مكتبی و خادم خدا و بنده‌هایش بود ارزش است و اصلا شهرت ضد ارزش است. انسان مشهور مغرور، متكبر، خودخواه، متظاهر و خودبزرگ بین می‌شود و این برای سینماگر یك عیب است.

متاسفانه آنقدر سینماگر ما متكبر شده است كه خیال كرده جز مشهور، فیلسوف و عارف و دانشمند هم است! هنرپیشه‌هایی كه سواد ندارند را به احترام در هیئتی دعوت می‌كنند، آن وقت می‌بینیم او رفته و پشت تریبون سخنرانی می‌كند! چرا كه شهرت خودپسندی می‌آورد. اگر به مردم خدمت كردید، جامعه را از فساد و گمراهی نجات دادیم یا تلاشی در راستای مومن كردن جوانان از خود نشان دادید ارزشمند است. كه این را هم خود فرد نباید بگوید بلكه مردم باید قدر بدانند.

*تلاشی كه شما برای معافیت زمانی از سربازی انجام دادید نفی این حرف ها نیست؟

- او دو سه سال سر كار یوسف بود و زمان سربازی‌اش رسیده بود. به این خاطر كه اولین كارش را تجربه می‌كرد مزد زیادی هم نمی‌گرفت برای همین تقاضا كردیم سه سالی كه او عمرش را صرف سریال كرده است را به عنوان خدمتش به حساب بیاورند و كار خاصی انجام ندادیم.

*پس برای دلایلی كه به آن‌ها اشاره كردید بازیگری را كنار گذاشته‌اید؟

- من برای بازیگری فراتر از حرفه‌ای كه هم سطح دیگر حرفه‌ها است ارزشی قائل نیستم و خلاف این كه بازیگران را بت و الگو كرده‌اند، اعتقاد دارم بازیگران بدترین الگوها برای جامعه هستند. مثل فوتبالیست‌ها و خواننده‌ها كه نباید به هیچ وجه الگو قرار بگیرند. بلكه این علما، حافظان و قاریان قرآن، مكتشفان و مخترعان و بنیانگذاران طب نوین هستند كه باید نمونه قرار گیرند. تا زمانی كه این همه رزمنده و شهید در این مملكت است نباید به مطربان و خودنماها این جایگاه را داد. گرچه بسیاری از هنرپیشگان را می‌شناسم كه انسان‌های بسیار خوبی هستند اما با این همه الگو نیستند.