هشدار در مورد بیان احادیث مخدوش در تلویزیون

مدیرگروه علوم حدیث پژوهشکده باقرالعلوم(ع) با اظهار تأسف شدید، طرد سنت حسنه اجازه نقل حدیث در حوزه را یکی از دلایل اشاعه احادیث غیرمعتبر در منابر و صدا و سیما دانست و گفت: دین خوارک روحی و معنوی است وقتی فرد می‌بیند که یکسری اعتقادات دینی غلط به او تفهیم شده اعتماد او نسبت به دین ضعیف می شود.

حجت الاسلام مهدی اسماعیلی مدیرگروه علوم حدیث پژوهشکده باقرالعلوم(ع) با انتقاد از بیان احادیث ضعیف از سوی برخی مجریان و یا کارشناسان رسانه ملی تأکید کرد: گاهی شاهد این هستیم که در برنامه های متنوع تلویزیونی مجری یا کارشناسان به برخی روایات نبوی و یا احادیثی از ائمه اطهار(ع) و یا نقلهای تاریخی استناد می کنند که از نظر نقلی و عقلی مخدوش و غیرقابل قبول هستند.

برخی سخنرانان و مداحان بدون بررسی مطالبی را بعنوان حدیث نقل می کنند
وی افزود: البته این عدم دقت در بیان روایات در منابر بیشتر دیده می شود و به این دلیل است که چون سخنرانی عمومی است و گاهی افرادی که منبر می روند از آنجایی که تخصص علوم حدیثی ندارند و یا مطالعه نکرده اند با بهره از هر مستندی که یا در جایی شنیده اند و یا در کتابی خوانده اند که برای آنها جالب بوده بلافاصله بدون بررسی آن را در منابر عنوان می کنند.
 
وی در پاسخ به این سؤال که آیا طلاب دوره خاصی در حدیث شناسی را نمی گذرانند که از نقل احادیث ضعیف پرهیز کنند؟ گفت: یکی از نواقص بزرگی که در حوزه های ما متأسفانه حاکم است و در گذشته کمتر با آن واجه بودیم همین مسئله است.
 
اسماعیلی افزود: وقتی سوابق علما و محدثین را در گذشته بررسی می کنیم متوجه می شویم بیشتر افرادی که از حوزه های علمیه فارغ التحصیل می شدند از اساتید خود اجازه نقل حدیث داشتند بخشی مجلدات بحارالانوار مرحوم علامه مجلسی  در بخش آخر "کتاب الاجازات" نام دارد که خود گویای ضرورت توجه به مسئله نقل حدیث است که در گذشته چگونه صاحب آثار و مطالب گران سنگ و ارزشمندی شدند و چه شرایط علمی را گذراندند.
 
لزوم احیای سنت حسنه اجازه نقل حدیث در حوزه ها

مدیرگروه علوم حدیث پژوهشکده باقرالعلوم(ع) تأکید کرد: در گذشته در حوزه های علمیه شاگرد باید از استاد و یا شیخ خود اجازه نقل حدیث می داشت تا بتواند در منابر حدیثی را بخواند. حتی جناب محدث قمی که صاحب کتابهای متعدد از جمله مفاتیج الجنان و منتهی الآمال است، محدث نشد مگر اینکه اجازه نقل حدیث از استادش داشت.

وی یادآور شد: فارغ التحصیلان علوم دینی تا اجازه نقل حدیث از استاد یا اساتید خود نمی گرفتند نمی توانستند کتابی را تدوین کرده و یا در منبر سخنرانی کنند اما متأسفانه این سنت حسنه در حوزه ها فراموش شد و امروز به گونه ای شده است تا فردی احساس می کند می تواند در جمع سخن بگویند بر منابر رفته و احادیثی را که یا شنیده و یا در کتابی خوانده بدون بررسی صحت سند و محتوا آن را بیان می کند و از آنجایی که تبحری در فهم محتوای حدیث ندارد توجه نمی کند که این حدیث آیا از نظر عقلی و یا نقلی ضرری دارد یا خیر و متأسفانه این مسئله سالهاست که در حوزه مطرود شده است.
 
تبعات منفی بیان احادیث ضعیف در منابر و رسانه ملی
 
حجت الاسلام اسماعیلی به تبعات منفی بیان احادیث ضعیف و غیرمعتبر در رسانه ها و منابر اشاره کرد و افزود: از گذشته تا کنون یکی از کانالهای ارتباطی مردم با متخصصان مباحث دینی منابر، مساجد و حسینیه و ... بوده است، بطور وقتی در منابر سخنان غیرعقلانی گفته شود کم کم این اعتماد بین مردم نسبت به این مجموعه ها از بین می رود.
 
این پژوهشگر علوم حدیثی تأکید کرد: مبلغ باید بر اساس قرآن و روایات آنچه به نفع زندگی دنیوی و اخروی مردم است را بیان کند اما وقتی شنونده این مباحث را درست دریافت نکند و دین و معارف الهی را همانگونه که خدا و پیامبر و ائمه فرمودند به دست نیاورد و ناخالصی ها وارد مباحث دینی شود چه نتیجه ای می خواهیم کسب کنیم؟ دین خوارک روحی و معنوی مردم است چگونه نسبت به خوراک جسمی و مادی حساسیت وجود دارد؟ این بی توجهی ها موجب سست شدن پایه های اعتقادی مردم می شود.
 
لزوم به کارگیری کارشناسان خبره جهت نظارت بر برنامه های صدا و سیما

اسماعیلی با ارائه پیشنهاداتی در مورد تقویت جایگاه احادیث در رسانه ها تصریح کرد: همانگونه که در فیلمسازی هرکسی نمی تواند چیزی را به عنوان فیلم ارائه کند و در تلویزیون پخش کند، در استفاده از کارشناسان دینی در تلویزیون باید تخصصی برخورد شود یعنی باید در تمام برنامه‌ها کارشناس خبره دینی نظارت داشته باشد، ممکن است برنامه ای دینی نباشد اما امکان دارد یکسری از اشکالات شرعی و یا تربیتی بر برنامه مترتب باشد که کارگردان و تهیه کننده متوجه نباشند.
 
مدیرگروه علوم حدیث پژوهشکده باقرالعلوم(ع) در پایان گفت: اگر می خواهیم رسانه مورد اعتماد و اعتباری داشته باشیم از آنجایی که جامعه ما اسلامی است آقایون باید سعی کنند در همه بخشهای صدا و سیما کارشناسان دینی حضور داشته باشند این نیست که هر کسی لباس روحانیت دارد کارشناس است خیر بلکه افراد خبره ای که معارف دینی را کاملا مطالعه کرده و به مسائل دینی، کلامی، حدیثی، اعتقادی و... اشراف دارند به همه بخشهای رسانه نظارت داشته باشند.