طرح تیلرسون برای حفظ برجام و جلب رضایت ترامپ

 

شبکه سی ان‌ان گزارش داد: هم‌زمان با بررسی‌های ترامپ درباره خروج یا ماندن در توافق هسته‌ای، وزیر امور خارجه آمریکا به همراهی کنگره در حال تدوین طرحی جدید است که در عین حفظ توافق، اقدامات جدید علیه ایران اعمال می‌کند.

به گزارش ایسنا، چندین مقام آمریکایی و دیپلمات غربی به شبکه سی‌ان‌ان گفته اند: درحالیکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بررسی می‌کند که آیا از توافق هسته‌ای ایران خارج شود یا نه، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا در پشت صحنه در حال تعامل با کنگره است تا از بروز بحران بین‌المللی احتمالی در این زمینه جلوگیری کند، زیرا مهلت 15 اکتبر برای تایید کاخ سفید برای پایبندی ایران به توافق هسته‌ای نزدیک است.

به گفته این مقامات و دیپلمات‌ها، تیلرسون و اعضای کنگره درحال انجام تلاش‌هایی هستند تا قوانین آمریکا درباره ایران را اصلاح کنند تا اینکه تمرکز از مسئله هسته‌ای دور شود. این کار به واشنگتن این امکان را می‌دهد تا همچنان در توافق هسته‌ای چند جانبه‌ای بماند که در سال 2015 میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شد و درعین حال، بتواند با رفتارهای بی‌ثبات کننده دیگر ایران مقابله کند.

یک مقام بلندپایه دولت آمریکا در این زمینه به سی‌ان‌ان گفت: تیلرسون گفته است که مشکل مطرح درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خود این توافق نیست، بلکه قوانین موجود است زیرا در هر 90 روز، رئیس جمهور آمریکا باید این توافق را تایید کند و همین مسئله سبب ایجاد بحران سیاسی در کشور می‌شود. حال اگر دولت بتواند مسئله هسته‌ای را کنار بگذارد، همه می‌توانند با شادی به مسائل دیگری بپردازند که درباره ایران مشکل ساز است.

در ظاهر، این کار برای باقی ماندن آمریکا در توافق هسته‌ای از طریق اتخاذ مواضع تندتر علیه ایران ازطریق قوانین، با نشانه‌های سخنان ترامپ تناقض دارد چراکه او گفته است، ترجیح می‌دهد توافق هسته‌ای را پاره کند.

اما چندین مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفته‌اند که کاخ سفید ظاهرا نگاه بازی درباره این طرح دارد و این گویای آن است که ترامپ احتمالا در حال تغییر رویکرد خود درباره مسائل متعدد مرتبط با ایران است.  وی از زمان رقابت‌های انتخاباتی‌اش تا کنون بارها این توافق را مورد انتقاد قرار داده است و اخیرا در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل گفت که توافق هسته‌ای یک شرمساری برای آمریکا و بدترین توافقی است که این کشور تا به حال وارد آن شده است.

اما ژنرال جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا روز سه‌شنبه در جلسه استماع کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا تاکید کرد که باور دارد، منافع امنیت ملی آمریکا در این نهفته است که به توافق هسته‌ای پایبند بماند. وی گفت: اگر ما می‌توانیم اطمینان یابیم که ایران به توافق عمل می‌کند، اگر می‌توانیم تائید کنیم که توافق در راستای منافع ملی‌مان است، بنابراین روشن است که باید در توافق بمانیم.

به گزارش سی‌ان‌ان، رکس تیلرسون در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، مسئله طرح جدید خود درباره ایران را با وزرای خارجی کشورهایی که در حصول توافق هسته‌ای نقش داشتند، شامل انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در میان گذاشت. در این ملاقات‌ها تمام وزرای خارجه این کشورها تاکید داشتند که هدف از توافق هسته‌ای صرفا پرداختن به برنامه هسته‌ای ایران بود.

یک مقام آمریکایی گفت: تیلرسون معتقد است توافق هسته‌ای از نظر سیاسی برای آمریکا قابل تحمل نیست زیرا دولت اوباما که برای این توافق مذاکره کرد، در واقع امکان رای گیری درباره آن را از بین برد و حالا او در تلاش است تا ببیند آیا می‌توان فضای سیاسی در آمریکا را از طریق تغییر قوانین داخلی کشور در این زمینه تغییر دهد.

تمرکز راهبرد تیلرسون تلاش برای جداکردن مسائل مختلف ایران از طریق اصلاح قوانین داخلی آمریکا در این زمینه است. براساس طرح جدید، دولت آمریکا بجای آنکه به صورت ادواری تایید کند که ایران به تعهدات فنی خود براساس توافق هسته‌ای پایبند است، قادر خواهد بود به کنگره به صورت مرتب درباره رفتارهای دیگر ایران ازجمله آنچه واشنگتن حمایت از تروریسم می‌خواند و برنامه موشک‌های بالستیک ایران گزارش دهد. یعنی همان فعالیت‌هایی که دولت آمریکا به دنبال مقابله با آن است. این رویکرد سبب می‌شود آمریکا همچنان بتواند در توافق هسته‌ای بماند اما درعین حال از درگیر شدن در این گرفتاری سیاسی رها می‌شود که هر 90 روز یکبار به علت مسئله تایید مجدد این توافق پیش می‌آید. همچنین، این طرح می تواند اروپایی‌ها را در تلاش‌های دولت آمریکا برای مقابله با دیگر فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران، در کنار واشنگتن نگه دارد چراکه اروپایی‌ها می‌خواهند توافق هسته‌ای به قوت خود باقی بماند.

به گفته سناتور باب کورکر رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنا، نقش کنگره در این طرح جدید اساسی است. وی روز گذشته به سی‌ان‌ان گفت که  با دولت آمریکا در حال تدوین طرحی درباره ایران است اما از ورود به جزییات این طرح خودداری کرد.

البته این تلاش‌های تیلرسون و کورکر ممکن است با مخالفت اعضای کنگره از قبیل سناتور تام کاتن جمهوری خواه مواجه شود. کاتن روز گذشته در شورای روابط خارجی آمریکا ضمن مخالفت با تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای اعلام کرد که این توافق تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی آمریکا به شمار می‌رود. وی تاکید کرد: ترامپ با تکیه بر تهدید خروج از توافق هسته‌ای، همچنان باید بر اصلاح این توافق تاکید کند.

این سناتور جمهوری‌خواه گفت: جهان باید بداند که ما جدی هستیم و می‌خواهیم از توافق خارج شویم و حاضریم بار دیگر تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کنیم.

مقامات آمریکایی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان تصریح کردند که تصمیم آمریکا مبنی بر ماندن یا نماندن در توافق هسته‌ای می‌تواند حامل پیامی برای کره شمالی باشد. اگر آمریکا به تعهدات خود پایبند نماند چه دلیلی دارد که کره شمالی و چین وارد یک توافق شوند.

با این حال، علیرغم تلاش‌های پشت پرده تیلرسون و این استراتژی‌اش، هنوز نمی‌توان پیش‌بینی کرد که ترامپ در این زمینه چگونه تصمیم می‌گیرد.