مطالبات معوق،چالشی است که بدون تردید عبور از آن نیازمند جدیت،هوشیاری و دانش مجموعه نظام بانکی کشور است.تا کنون رسانه ها،شبکه های اجتماعی و محافل دانشگاهی کشور،بسیار به این موضوع پرداخته اند و اهالی اقتصاد و صاحب نظران در این عرصه قلم ها فرسوده اند،اما با این وجود هنوز حق مطلب ادا نشده و جا دارد تا بانک ملی ایران، به سهم خود به این موضوع خطیر و مهم بپردازد و تجربه گرانسنگ مدیران و کارشناسان این بانک را در عرصه وصول مطالبات معوق، در معرض دید و قضاوت مخاطبان خود قرار دهد.
مطالبات معوق،یک چالش ساده که در فرآیند بانکداری رخ می دهد،نیست.البته از یک زاویه دید وجود مطالبات غیر جاری در همه بانک های جهان،طبیعی است و پدیده شگرفی نیست.اما آنچه درسال های اخیر در نظام بانکی کشور موجب نگران شده، شکاف موجود میان مطالبات غیر جاری با استانداردهای جهانی است.
از آنجا که بانک ها در تامین نظام مالی کشور نقش محوری دارند،مبتلا شدن شان به ویروس مطالبات معوق می تواند اثری سوء بر مجموعه اقتصاد کشور بر جا نهد.عملکرد سالم بانک ها می تواند موجب سلامت نظام اقتصادی کشور شود و در مقابل بیماری نظام بانکی این عارضه را به کلیت اقتصاد کشور سرایت می دهد.بنابراین بانک ها در سال های اخیر تلاش وافری را برای غلبه بر این چالش به کار بسته اند.
در این میان بانک ملی ایران توانسته است،عملکرد مطلوب و در خور تحسینی را در بخش وصول مطالبات معوق ارائه دهد.آمارهای رسمی در این باره نشان می دهد که ترکیب مدیریت منطقی،حرکت سازمانی صحیح و دانش به روز می تواند در بزنگاه های خطیر و حساس، نظام بانکی را به سلامت از چالش عبور دهد.
در این مقال جا دارد به طرح چند پرسش بنیادین پرداخت: بدهکاران بانکی چند دسته اند و بانک ها در برابر آن ها باید چه شیوه ای را برای وصول مطالبات اتخاذ کنند؟
واقعیت این است که بانک ها با طیف وسیع و متنوعی از مشتریان سر و کار دارند و به دلایل مختلفی گاه با تخلف عدم پرداخت بدهی از سوی آنها مواجه هستند.
این تخلف می تواند معلول شرایط نامطلوب دریافت کننده تسهیلات و یا به صورت تخلف عمدی بروز کند.
تولیدکنندگان از جمله بخش هایی هستند که به دلیل شرایط دشواراقتصادی با مشکلات فراوانی رو به رو هستند و دوام و بقای آنها در ادامه راه تولید و حفظ سطح اشتغال،همراهی و همدلی بانک ها را می طلبد.اما از سوی دیگر شرکت هایی هم وجود دارند که به دلیل اقدامات سود جویانه و با اعلام ورشکستگی های صوری از بازپرداخت بدهی های خود به نظام بانکی سر باز می زنند. شناخت دقیق و تفاوت روش وصول مطالبات میان این دو دسته، ضامن عملکرد مطلوب بانک ها است.
افتخار بانک ملی ایران این است که میزان مطالبات معوق خود را در حالی کاهش داده که در این مسیر بیشترین همراهی را با تولیدکنندگانی داشته است که به دلیل شرایط نامطلوب نتوانسته اند تسهیلات دریافتی را بازپرداخت کنند.این اقدام بانک ملی موجب شده است تا همچنان پرچم اشتغال در این بخش ها افراشته باقی بماند.
به این ترتیب بانک ملی علاوه بر رعایت ملاحظات بانکداری و حراست دقیق از منابع سپرده گذاران خود،توانسته است ملاحظات اقتصاد کشور و محذورات بخش تولید واقعی را نیز رعایت کند.
بدون تردید بسط و توسعه این تجربه گرانسنگ می تواند تاثیر عمیقی بر موفقیت های آتی بزرگ ترین بانک جهان اسلام بر جا بگذارد.
حبیب اله رشید ارده
مدیر امور حوزه مدیریت و روابط عمومی بانک ملی ایران
