بر مبنای طرح جدید که به پیشنهاد شهرداری تهران و با مشورت شورای شهر تهیه شده، از این پس نه تنها آن 98 هزارنفر که مشمول طرح ترافیک می‌شدند که همه 5 میلیون راننده می‌توانند وارد طرح ترافیک شوند، اما این ورود به شرط و شروطی منتهی می‌شود که سختگیرانه‌تر از گذشته خواهد بود. این طرح درواقع بر مبنای «طرح کاهش» یا همان طرح «ال ای زد»، نوشته شده و قرار است به جای این‌که «پلاک» خودروها را هدف قرار دهد، بیشتر بر «معاینه فنی» و «تست آلودگی خودرو» متمرکز شود. با این همه، بررسی جزئیات این طرح از زبان معاون شهردار، بیشتر از آن‌که بر کاهش آلودگی تأکید داشته باشد، بر مبنای خرید روزانه و ساعتی طرح ترافیک می‌چرخد! یعنی هر فردی که می‌خواهد وارد محدوده شود باید پولش را ساعتی بپردازد نه سالیانه! طرح جدید، البته مخالفان و موافقان جدی دارد و ممکن است بازهم با تغییراتی همراه شود.
محسن‌پور سید آقایی، معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران چند روز پیش البته جزئیاتی از این طرح منتشر کرد که کلاف این سردرگمی‌ها را تا حدودی باز می‌کند. او گفت که «بر مبنای طرح جدید، مردم باتوجه به نیاز خود و با مبلغی متناسب می‌توانند در زمان‌های دلخواه، طرح روزانه خریداری کرده و نیازی به طرح سالانه ندارند.»
این ایده البته بیشتر شبیه چیزی است که هم‌اکنون نیز اجرا می‌شود. اما تفاوتش با توقف طرح سالانه پررنگ‌تر می‌شود. یعنی اینجا همه مردم در شرایط برابری قرارمی گیرند و هر فردی بسته به نیازش از طرح استفاده می‌کند. با این حال همچنان این سؤال باقی می‌ماند، فردی که محل کارش در محدوده طرح است یا آن افرادی که خانه هایشان در محدوده طرح قرار گرفته، چگونه باید بار این طرح روزانه را به دوش بکشند؟ آیا فردی که به فرض مثال هم‌اکنون در محدوده بازار زندگی می‌کند، باید هر روز طرح ترافیک خریداری کند؟ از طرفی باید پرسید این مبلغ متناسب، برچه مبنایی تعریف می‌شود؟ برخی شهروندان معتقدند که با حذف این طرح بازهم در حق کسانی که در محدوده طرح تردد دارند، اجحاف خواهد شد! اگرچه وی، برای این مشکل هم چاره‌ای اندیشیده است. « مردم ساکن منطقه طرح می‌توانند تا 5/8 صبح بدون پرداخت عوارض از محدوده خارج شوند. او البته نگفته است که این افراد تا چه ساعتی از روز مختارند که به خانه بر گردند و اگر تا پایان زمان طرح که ساعت 17 بعدازظهر است، بیرون از محدوده بمانند، آیا می‌توان روی این امتیاز مثبت حساب باز کرد یا نه؟!
پورسیدآقایی مبلغ خرید طرح روزانه را 40 هزار تومان اعلام می‌کند، اما تأکید دارد که افراد می‌توانند بسته به نیاز خود، متناسب با ساعت کاری، طرح خریداری کنند. مثلاً فردی که در روز 2 ساعت مجبور است در محدوده طرح ترافیک تردد کند، یک چهارم این مبلغ یعنی 10 هزار تومان را پرداخت می‌کند.
او از طرفی اعلام کرده که این طرح در روزهای پنجشنبه لغو شده و همه می‌توانند در محدوده طرح آزادانه تردد کنند. هم‌اکنون طرح ترافیک در روزهای 5 شنبه تا ساعت 13 برقرار است. اما شهروندان تهرانی می‌دانند که هر روز، بعد از پایان ساعت طرح ترافیک و زوج و فرد، در محدوده‌های مشخص شده چه حجم بالای ترافیکی قابل رویت است.
خانم ملکی یکی از ساکنین محدوده طرح ترافیک که به صورت کلی درباره طرح جدید و لغو آرم ترافیک شنیده، می‌گوید که با حذف آرم موافق است، اما به شرطی که وضعیت ساکنان محدوده نیز در نظر گرفته شود، بویژه شاغلین و افرادی که دسترسی چندانی به حمل و نقل عمومی مثل اتوبوس و مترو ندارند. او که ساکن خیابان وحدت اسلامی است، می‌گوید که به ناچار از خودرو شخصی‌اش استفاده می‌کند، چون دسترسی به مترو برایش سخت است، ولی ترجیح می‌دهد اگر قرار است طرحی هم جایگزین شود، قبل از آن حمل و نقل عمومی گسترش پیدا کند. او می‌گوید وقتی الزامات اجرای طرحی دیده نشده، چگونه می‌توان به سراغ حذف طرح دیگری رفت. او هر سال با سختی و استفاده از رانت، طرح سالانه می‌گرفته، اما حالا اگر این طرح اجرا شود، به ناچار باید روزانه مبلغی را برای رفت و آمدش پرداخت کند که به هیچ وجه برایش به صرفه نیست. او اعتراضی هم به محدوده طرح دارد و می‌گوید اصلاً چرا در نقاط دیگر تهران که بسیار شلوغ است مثل میدان تجریش، طرح ترافیک گذاشته نمی‌شود؟ چرا مردمی که از قشر متوسط و ضعیف هستند باید تاوان این طرح را بدهند؟ لااقل برای ساکنان محدوده، امتیاز ویژه‌ای قائل شوند، چون آنها تقصیری در آلودگی هوا ندارند.
آقای علی داد، یکی دیگر از ساکنان محدوده طرح ترافیک، معتقد است که اگر حمل و نقل عمومی درست شده و اتوبوس و مترو در دسترس مردم قرار بگیرد، اجرای این طرح توجیه پذیر است و گرنه که تأثیری در میزان آلایندگی نخواهد داشت. او می‌گوید که اگر قرار است روزانه و ساعتی،آرم ترافیک خریداری شود، پس نفعش به جیب چه کسی می‌رود؟ یعنی آلودگی که هم این سال ها به طرح ترافیک و زوج و فرد ربط داده بودند، هیچ تأثیری نداشته و حالا فقط قرار است هزینه‌ای از جیب مردم برای شهرداری تأمین شود؟ او می گوید که شهرداری به دنبال کاهش آلودگی نیست، بلکه می‌خواهد درآمدی که به خاطر عدم فروش تراکم از جیبش رفته را به شکل دیگری به جیب بر گرداند که بازهم عادلانه نیست!
با این حال، برخی دیگر همچون آقای رحمانی با اجرای این طرح موافق اند،او می‌گوید با این‌که مجبور است به خاطر محل کارش که در خیابان طالقانی است، در محدوده طرح تردد کند، اما هیچ سالی موفق به خرید سهمیه سالانه نشده و از طرفی پول خرید هم نداشته است! او معتقد است که نباید میان مردم تبعیضی قائل شد چون به چشم خودش دیده افرادی که تمکن مالی بالایی داشته، اما بازهم طرح خریده اند! او می‌گوید زمانی که مجبور شود خودرو بیاورد، طرح روزانه می‌خرد، پس برایش این طرح با طرح قدیم فرقی نمی‌کند.
فقط 350 میلیارد تومان درآمد
از طرح ترافیک به حساب شهرداری می‌رود
محمد علیخانی، معتقد است که محدوده طرح ترافیک فعلی، کارایی خودش را از دست داده و حتماً باید مورد بازنگری قرار گیرد، چراکه در 7-8 سال گذشته، امکانات و تجهیزات اکنون وجود نداشته است و از طرفی هم‌اکنون ترافیک و آلودگی هوا مختص منطقه‌ای خاص در تهران نیست. او معتقد است که در طرح فعلی، امکان رفتار عادلانه با شهروندان هم زیر سؤال است. چون بسیاری از مردم ولو این‌که مستحق باشند هم از این امتیاز برخوردار نمی‌شوند. یعنی رابطه و قدرت، این امتیاز را در انحصار عده‌ای قرار داده است. درحالیکه در طرح جدید هیچ کس از امتیاز مجزایی برخوردار نیست و همه شهروندان در شرایط یکسان قرار دارند. به هرحال، معابر شهر جزو مشاعات هستند و نباید بخشی از مردم از آن محروم شوند.
وی با بیان این‌که شهرداری از محل طرح ترافیک سالانه 350 میلیارد تومان بیشتر درآمد ندارد، می‌گوید: این مبلغ حتی نصف حقوق ماهانه شهرداری هم نمی‌شود و بنابراین نه منفعت مالی دارد و نه بازدهی برای شهرداری. درحالیکه شهرداری برای تکمیل خطوط مترو به 22 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد! قرار است که درآمد این طرح، برای حمل و نقل عمومی هزینه شود. با وضع موجود، برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام شهرداری، باید 20 سال منتظر ماند! چون شهرداری هیچ اعتباری در بساط ندارد. وی با بیان این‌که هر خودرو برای شهر دو عارضه یعنی ترافیک و آلودگی دارد، تأکید می‌کند: در طرح جدید بسته سیاستی دیده شده که مثلاً هر خودرویی متناسب با مدل، پیمایش و میزان آلایندگی، عوارض آلایندگی پرداخت کند. یعنی تعرفه تردد برای خودرو هیبریدی، 50 درصد کاهش می‌یابد.
علیخانی البته توضیح می‌دهد که کمیسیون عمران شورای شهر به موازات شهرداری تهران، طرحی دراین باره ارائه کرده که در کلیات یکی است، اما در جزئیات تفاوت هایی دارد. اگرچه در نهایت سه وجه این موضوع یعنی شورا، شورای عالی ترافیک تهران وشهرداری به جمع بندی مشترک می‌رسند و طرح به تصویب می‌رسد. براساس طرح شورای شهر، برای شهر تهران 3 رینگ در نظر گرفته شده، یعنی محدوده مرکزی (طرح ترافیک فعلی)؛ محدوده زوج و فرد و محدوده حاشیه‌ای یا بقیه تهران.... رینگ سوم همان نکته مهمی است که در طرح شهرداری نادیده گرفته شده. وی معتقد است که برخی معابری که هم‌اکنون در محدوده طرح نیستند مثل اندرزگو هم بواسطه ترددهای زائد، ترافیک شدیدی تجربه می‌کنند و باید مشمول محدودیت‌هایی شوند. به گفته این عضو شورا، در طرح جدید، طبق محاسبات کارشناسی، نرخ تعیین شده و قطعاً بسیار کمتر از قیمت‌های فعلی و طرح‌های روزانه است.دراین صورت براساس پیمایش، ساعات پیک، روزهای آلوده و مدل خودرو تعرفه‌گذاری می‌شود. البته ما می‌توانیم این طرح را به صورت آزمایشی اجرا کرده و سپس ایرادات را اصلاح کنیم. به گفته علیخانی، اصل طرح در شورای عالی ترافیک تهران تصویب شده، اما نرخ‌گذاری و تعرفه در شورای شهر مصوب می‌شود.
منبع: روزنامه ایران
