جودت ایاز، سیاستمدار کرد، به‌رغم هشدار سازمان ملل، از سوی مقامات صربستان به ترکیه تحویل داده شده است. حال صربستان متهم شده که کنوانسیون سازمان ملل را زیر پا گذاشته تا خود را نزد اردوغان محبوب کند.
به گزارش ایسنا، دویچه وله در پی موج پاکسازی‌های پس از کودتا در ترکیه، صدها هزار نفر شغل خود را از دست دادند و ده‌ها هزار نفر دستگیر شدند(بنا بر آمار رسمی بیش از 110 هزار برکناری و بیش از 50 هزار بازداشت). مخالفان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، تنها با فرار به کشورهای غرب اروپا توانستند جان سالم به در برند.
دستگاه جانبدارانه قضایی و گزارش‌های متعدد درباره اعمال شکنجه و شرایط غیرانسانی حبس، دلیلی بوده است که بسیاری از کشورهای اروپایی شهروندان ترکیه را به این کشور بازنگردانند، حتی اگر نام آنها در فهرست پلیس بین‌المللی اینترپل بوده باشد.
از قرار معلوم صربستان که داوطلب ورود به اتحادیه اروپاست، سیاست دیگری در پیش گرفته است. مقامات قضایی این کشور جودت ایاز، سیاستمدار کرد را به تازگی به مقامات امنیتی ترکیه تحویل داده‌اند.
جودت ایاز در ترکیه به ۱۵ سال زندان محکوم شده است. حکم استرداد پیش از شب کریسمس به امضای نلا کوبوروویچ، وزیر دادگستری صربستان رسیده و آخرین خبرها حاکی از آن است که او به ترکیه تحویل داده شده است. این خبر را وکیل آقای ایاز تأیید کرده است.
جودت ایاز یکی از اعضای ارشد حزب "آزادی کردستان" است؛ حزبی کوچک که در استان موش در شرق ترکیه فعال است.
جودت ایاز یک سال پیش، در اواخر سال ۲۰۱۶، بنا به درخواست ترکیه در صربستان بازداشت شد و هم‌زمان در این کشور تقاضای پناهندگی داد.
از آن زمان دادگاه‌های تجدیدنظر سه بار حکم دادگاه‌های بدوی مبنی بر استرداد جودت ایاز به ترکیه را رد کرده بودند. ولی بار چهارم در اواسط ماه دسامبر ۲۰۱۷ این حکم تأیید شد و خانم نلا کوبوروویچ، وزیر دادگستری که آخرین تصمیم‌گیرنده در مورد پرونده بود، اجازه استرداد را صادر کرده است.
بی‌اعتنایی صربستان به نظر سازمان ملل متحد
در این میان یک پرسش باقی می‌ماند: یک کمیسیون ضدشکنجه سازمان ملل متحد در نامه‌ای به تاریخ ۱۱ سپتامبر، یعنی سه روز پیش از تصمیم آخرین دادگاه تجددنظر، از مقامات قضایی صربستان خواسته است استرداد ایاز به ترکیه را متوقف کنند، با این استدلال که در ترکیه با او رفتاری غیرانسانی صورت خواهد گرفت.
روز دوشنبه ۲۵ دسامبر ینس مودویگ، رئیس این کمیسیون سازمان ملل در پیام توییتری خود نوشت: «صربستان، خواهش می‌کنم به تعهدات خود در قبال کنوانسیون ضدشکنجه سازمان ملل متحد، پایبند باشید.»
با این حال وزارت دادگستری صربستان در بلگراد ادعا می‌کند که نامه سازمان ملل پس از اتخاذ تصمیم وزیر دادگستری به مقامات صربستان داده شده است.
وکیل مدافع جودت ایاز می‌گوید که این یک دروغ واضح است و ادامه می‌دهد: این نامه بخشی از محتوای پرونده دادگاه بوده که وزیر می‌بایستی آن را بررسی می‌کرده است.»
او می‌افزاید که وضعیت حقوقی کاملا واضح بوده و صربستان می‌بایستی نظر کمیسیون سازمان ملل را رعایت می‌کرد.
دادگاه بررسی اتهامات جودت ایاز در سال ۲۰۰۱ آغاز شد. او در آن زمان به عضویت در گروهی متهم شده بود که در صدد انجام سوءقصدهای تروریستی در سوریه بود.
ایاز بعدها گفت که او در آن زمان زیر شکنجه مجبور به اعتراف شده بود و دیوان عالی حقوق بشر اروپا در سال ۲۰۰۶ در این رابطه او را محق تشخیص داده بود.
جودت ایاز تا سال ۲۰۱۶ در ترکیه آزادانه زندگی می‌کرد تا اینکه کمی پیش از اعلام حکم ۱۵ سال زندان در ترکیه، به صربستان گریخت.
انگیزه صربستان در استرداد جودت ایاز
هنوز مشخص نیست چرا دادگاه‌های صربستان و وزیر دادگستری این کشور حکم دیوان عالی اروپا در مورد جودت ایاز را نادیده گرفته‌اند زیرا حتی بر اساس قوانین صربستان نیز، اعتراف زیر شکنجه از اعتبار ساقط است.
تصمیم مقامات صربستان مبنی بر استرداد این فعال کرد به ترکیه اعتراض شدید فعالان حقوق بشر، از جمله عفو بین‌الملل را برانگیخته است. همکاران حزبی جودت ایاز و فعالان حقوق بشر می‌گویند جان او در خطر است.
میلان آنتونییوویچ، مدیر سازمان غیردولتی حقوق بشر "یوکوم" می‌گوید: «در این گونه موارد، سیاست همواره نقش دارد. ترکیه تمام تلاش خود را به خرج داد تا به این فرد دست یابد.»
او به دویچه وله گفته است: «حقوق انسانی این فرد در ترکیه در خطر بوده و هنوز هم در خطر است و صربستان مسئول مستقیم آن است.»
صربستان که از داوطلبان ورود به اتحادیه اروپاست، می‌کوشد مناسبات حسنه خود را به سوی شرق گسترش دهد. صربستان تلاش دارد در کنار روسیه و چین، مناسبات خود با ترکیه را نیز گسترش دهد، و این کشور را برای همکاری و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی ترغیب کند.
به همین دلیل در اوایل ماه اکتبر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در رأس یک هیأت ۱۵۰ نفره فعال در حوزه اقتصادی راهی بلگراد شد و مورد استقبال بی‌نظیر مقامات این کشور قرار گرفت به طوری که وزیر امور خارجه صربستان در حضور اردوغان میکروفون به دست گرفت و برای او به ترکی نیز آواز خواند.
