«غیرت» وجه غالب فیلم فجر

سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به نیمه رسیده و یکی از موضوعات پررنگ فیلمهای این دوره از جشنواره، غیرت و تعصب (بر زن) بوده است.

به گزارش ایسنا، در چند سال گذشته تقریبا هر دوره از جشنواره فجر بنا به شرایط اجتماعی بازتاب دهنده یکی از مسائل مهم و پررنگ روز بوده و در این سال‌ها شاهد بودیم خیانت، مرگ، خشونت، اعتیاد و سیگار تا چه حد در آثار به نمایش درآمده در جشنواره فیلم بروز داشته است.

اما امسال با توجه به اینکه نیمی از جشنواره سپری شده و ۱۵ فیلم‌ داستانی هم نمایش داده شده که هر کدام قصههای مختلفی داشتهاند، «غیرت» در چند فیلم از تمهای اصلی پیش برنده ماجراها بوده است.

«لاتاری» محمد حسین مهدویان که به نوعی به قاچاق دختران به کشورهای اطراف میپردازد، داستان خود را براساس غیرت پسری که به دختری علاقه مند است و بنا به دلایلی کشته میشود پیش میبرد.

در این‌ فیلم ساعد سهیلی نقش پسری را ایفا می‌کند که از طرف برادر دختر مورد علاقه خود نیز متعهد می‌شود تا ماجرای مردن دختر را پیگیری کند و انتقام خونش را از مسبب آن بگیرد.

در این راه یک انقلابی قدیمی که شباهتهایی به شخصیت قیصر فیلم مسعود کیمیایی و میز حاج کاظم آژانس شیشهای حاتمی کیا دارد پا را فراتر از قانون می‌گذارد و برای حفظ و انتقام ناموس ایرانی شخصا وارد عمل می شود.
دیگر فیلمی که تعصب و غیرت در آن پررنگ دیده می‌شود و البته یادآور تعصبات کور بعضی اقوامی است که هنوز هم در برخی نقاط کشور وجود دارد، «مغزهای کوچک زنگ زده» است.

این فیلم به کارگردانی هومن سیدی خانواده ای را به تصویر می‌کشد که در فلاکت زندگی میکنند و پسران این خانه سردسته باند فروش مواد مخدر هستند و برای این کار کودکانی را که بی سرپرست هستند نگه می‌دارند و برای کار خود تربیت می‌کنند، اما پسران همین خانواده که از هیچ نوع بزهی دوری نمیکنند، با دیدن یک فیلم از خواهرشان بدون اینکه سوالی از او بپرسند دست به کشتن او میزنند و عجیب تر این است که این میزان تعصب به حدی است که برادر کوچکتر که ۱۵ سال هم ندارد وارد این ماجرای کشتن می شد.
این فیلم و صحنه کشتن دختر توسط برادرانش و همچنین میزان خشونتش مشابه صحنه فیلم" خانه پدری" کیانوش عیاری است که مجوز اکران عمومی را فقط برای گروه هنر و تجربه گرفته تا سینماهای کمی بتوانند این فیلم را اکران کنند که البته همین مجوز هم پس از گذشت دست کم ۶ سال صادر شده است.

فیلم «جاده قدیم» منیژه حکمت نیز از دیگر فیلم‌هایی است که رگههای از غیرت در آن دیده می‌شود. این فیلم که بیشتر حول احوالات زنی میچرخد که مورد تعرض یک راننده قرار گرفته، پدر شوهری را به تصویر می‌کشد که مدام تاکید دارد عروسش باید موضوع تجاوز را مطرح کند تا شکایت شود و برای اعاده حیثیت ناموس شان کاری کنند. این شخصیت که پرویز پورحسینی ایفاگر نقش آن است، پسرش (آتیلا پسیانی) را که تلاش میکند در شرایط سخت روحی و بحرانی همسرش او را همراهی کند، متهم به بی غیرتی میشود.
در فیلم‌ «کامیون» کامبوزیا پرتوی هم که دو شخصیت آن عراقی بودند، تعصب و غیرت دیده میشد. در این فیلم زنی با برادر شوهر خود که ۱۰-۱۲ سال دارد در پی یافتن همسر خود سوار یک کامیون ایرانی می‌شوند تا به تهران برسند. در تمام مسیر تعصب پسربچه به همسر برادرش به وضوح دیده می‌شود و مدام او را کنترل می‌کند و تذکر میدهد که با مرد راننده (سعید آقاخانی) نخندد یا صحبت نکند و در آخر هم پسربچه ای که خودش به نوعی از دست داعشیها فرار کرده، وقتی عنان کار از دستش در میرود، دست به چاقو میشود تا راننده را ادب کند.

به جز این چند فیلم اشاره شده، فیلم های دیگری هم در جشنواره امسال هستند که به مسائل مربوط به زنان بیشتر پرداخته اند از جمله « عرق سرد» که با روایت یک ماجرای واقعی به حق و حقوق زنان در موضوع طلاق و خروج از کشور اشاره دارد.

با این حال اگرچه این فیلم‌ها اشارهای به تعصبات کور داشته اما آن‌قدر جدی نیستند که محور اصلی بوده تا شاید در دهه ۹۰ گشایشهای قانونی بیشتری ایجاد شود و شاید هم اگر قراربود جدیتر نمایش داده شوند؛ اصلا به جشنواره و بعد هم اکران عمومی راه نمییافتند.

همان‌طور که "خانه پدری" هنوز اکران نشده چون پس از گذشت چند سال وقتی مجوز صادر شد، کیانوش عیاری حاضر به اکران آن به شکل محدود نشد و به همین دلیل پس از گذشت سالها، هنوز شاخص ترین فیلم در موضوع تعصب و غیرت عجیب برخی مردم بر زنانشان، «عروس آتش » خسرو سینایی است.