سودای عثمانی ترکیه در قاره سیاه/ آغاز سفر اردوغان به چهار کشور آفریقایی

اردوغان امشب عازم الجزایر شد و در ادامه سفر خود به کشورهای موریتانی، سنگال و مالی خواهد رفت تا اهداف بلند مدت حضور قدرتمند در قاره آفریقا را دنبال کند.

اردوغان دو ماه پیش در سفر به کشورهای چاد، سودان و تونس توسعه روابط با قاره آفریقا و بازگشایی سفارتخانه در همه کشورهای آفریقایی را جزو اهداف کشورش اعلام کرد و گفت که سال 2005 در ترکیه به نام 'سال آفریقا' نام گذاری شده بود و در آن سال ما تنها 12 سفارتخانه در آفریقا داشتیم ولی اکنون این رقم به 44 سفارتخانه رسیده است.

ترکیه علاوه بر سیاست گذاری برای بازگشایی سفارتخانه در تمام کشورهای آفریقایی، در سال 2008 نیز نشست سران ترکیه - آفریقا را برگزار کرده و گام نخست خود را برای حضور در قاره آفریقا از حدود 10 سال پیش آغاز کرد و پیش بینی می شود که سومین اجلاس عالی ترکیه و آفریقا در سال 2019 در استانبول برگزار شود.

ترکیه که از سال 2008 تاکنون شریک استراتژیک اتحادیه آفریقا به شمار می رود، در ماه های اخیر در کشورهای بروندی، جمهوری آفریقای مرکزی، گینه کوناکری، لیبریا و سیرالئون سفارت خود را باز کرده و با دایر کردن 10 سفارتخانه دیگر که در ماه های آینده انجام خواهد شد، در همه 54 کشور آفریقا سفارتخانه خواهد داشت.

ترکیه همچنین طی 10 سال اخیر که استراتژی توسعه روابط با قاره آفریقا را دنبال کرده، علاوه بر توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی، توسعه روابط فرهنگی را نیز دنبال کرده و بر این اساس به بیش از 10 هزار دانشجوی آفریقایی بورس تحصیلی اعطا کرده است.

حجم تجارت و مبادلات اقتصادی بین ترکیه و کشورهای آفریقایی 10 سال پیش حدود سه میلیارد دلار بود ولی این رقم هم اکنون به 16.7 میلیارد دلار رسیده و افزایش همکاری های اقتصادی ترکیه با کشورهای این قاره همچنان ادامه دارد.

ترکیه برای حضور موثر در آفریقا سه راهبرد آموزشی، اقتصادی و سیاسی را تعریف کرده و در هر حوزه فعالیت های خود را به شکل موثری دنبال می کند.

در حوزه سیاسی توسعه مناسبات با کشورها از طریق تاسیس سفارت خانه و نمایندگی های سیاسی، در حوزه اقتصادی حضور در بازارهای اقتصادی و توسعه روابط تجاری با هدف برد ـ برد و نیز در حوزه آموزشی و فرهنگی جذب دانشجو و فعالیت رسانه ای را دنبال می کند.

فعالیت نهادهای بشردوستانه، کمک رسان و امدادی ترکیه از قبیل آژانس توسعه و همکاری ترک(تیکا)، بنیاد معارف، اگزیم بانک، هلال احمر، بنیاد جوانان ترکیه، موسسه فرهنگی یونس امره نیز مکمل فعالیت این کشور در قاره آفریقا در سال های اخیر بوده است.

ترکیه در سال های اخیر سرمایه گذاری در آفریقا را به شکل جدی دنبال کرده و هم اکنون رقم سرمایه گذاری این کشور در قاره آفریقا به بیش از 100 میلیارد دلار رسیده و در نظر دارد با تشکیل پایگاههای راهبردی اقتصادی ویژه و با اتحاد اقتصادی با کشورهای قاره آفریقا، در بازار یک تریلیون دلاری این قاره حضور موثری داشته باشد.

ترکیه که در قرون گذشته و در زمان امپراطوری عثمانی در شمال قاره آفریقا و در سواحل دریای مدیترانه حضور بلامنازع داشت، این روزها در صدد احیای همان نقش تاریخی خود با روشهای نوین است و به همین سبب توسعه مناسبات اقتصادی با قاره آفریقا را در اولویت خود قرار داده است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه که در سال های اخیر سفرهای متعددی به کشورهای آفریقایی داشته و به 28 کشور این قاره سفر کرده است، علاوه بر توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی، حضور نظامی ترکیه را نیز در قاره سیاه دنبال می کند و بر این اساس، دومین پایگاه نظامی خارج از ترکیه را در سال 2017 در سومالی دایر کرده و با اجاره کردن جزیره سواکین سودان، در صدد احیای پایگاه نظامی دوران عثمانی در این جزیره و ایجاد پایگاه نظامی در نزدیکی تنگه باب المندب است.

ترکیه در توسعه مناسبات با همه کشورهای آفریقایی موفق بوده ولی در سال های اخیر در پی کودتای نظامی در مصر علیه محمد مرسی رییس جمهوری مورد حمایت ترکیه، رابطه این کشور با مصر دچار بحران و تنش شد و هم اکنون روابط سیاسی دو کشور به پایین ترین سطح تنزل یافته ولی روابط تجاری با اندکی کاهش ادامه دارد.

اردوغان رییس جمهوری ترکیه در سفر جاری خود که قرار است به مدت یک هفته ادامه داشته باشد، ابتدا در مدت سه روز اقامت در الجزایر با مقامات این کشور دیدار خواهد کرد.

اردوغان در سومین سفرش به الجزایر که بنا بر دعوت عبدالعزیز بوتفلیقه رئیس جمهوری الجزایر صورت می گیرد، قرار است به بررسی اوضاع منطقه ای و بین المللی به ویژه تحولات خاورمیانه، مغرب عربی و منطقه ساحل آفریقا بپردازد.

سفر اول اردوغان به الجزایر در سال 2006 میلادی و زمانی که نخست وزیر ترکیه بود، انجام شده و وی در سال 2014 نیز پس از انتخاب به ریاست جمهوری، دیداری از الجزایر داشت و طی آن دو کشور پیمان دوستی امضا کردند.

اردوغان در این دیدار در خصوص مسائل دیگری از جمله بحران های امنیتی در کشورهای عربی، روابط اقتصادی میان دو کشور مانند توافقنامه تجارت گاز، آهن و فولاد به بحث و گفت و گو خواهد پرداخت.

ترکیه در پی جذب شمار بیشتری از گردشگران الجزایری است و قصد دارد که شمار گردشگران ورودی از الجزایر که سال گذشته 170 هزار نفر بود، افزایش دهد.

احتمال می رود که بحث لغو روادید میان دو کشور که در زمان سفر نخست اردوغان نیز مطرح شده و به نتیجه نرسیده است، در این دور از سفر دنبال شود که با این اقدام، سفر گردشگران دو کشور به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.

ترکیه سعی دارد تا حجم سرمایه گذاری خود را در الجزایر که هم اکنون هفت میلیارد دلار است، به 10 میلیارد دلار برساند زیرا الجزایر شریک اقتصادی نخست ترکیه در قاره آفریقا محسوب می شود و ترکیه سعی دارد از دروازه الجزایر وارد این قاره شود.

همچنین حجم تبادلات تجاری سالانه میان دو کشور ترکیه و الجزایر 3.5 میلیارد دلار است و 797 شرکت ترکیه ای در الجزایر مشغول به فعالیت اند و دو کشور در صدد هستند که این رقم را تا پنج سال آینده دو برابر کنند.

رییس جمهوری ترکیه پس از حضور سه روزه در الجزایر، عازم کشور موریتانی، سنگال و مالی خواهد شد و در جریان این سفر نیز کارگروه های تجاری مشترک طرفین در الجزایر و سنگال برگزار می شود.