آیا جاده‌های کشور مناسب است؟ آیا هتل‌های استاندارد داریم؟ مدعی هستیم از امن‌ترین کشورهای جهان هستیم، اما چرا گردشگری آنطور که باید باشد نیست؟ گردشگری داخلی وضعیت مطلوبی ندارد و خطرات بسیاری در سفرهای داخلی محتمل است. مجادله بر سر ارز مسافرتی هنوز پایان نیافته و آژانس‌هایی که تورهای خروجی را برگزار می‌کردند زنگ خطر ورشکستگی را به صدا درآورده‌اند، از طرفی تناقض‌ها درباره رشد سفرهای داخلی و ارزان شدن مسافرت‌های داخلی و خارجی همچنان ادامه دارد.
به گزارش ایسنا، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در برنامه تلویزیونی «رو در رو» با رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران ضمن تشریح وضعیت موجود گردشگری و مطرح کردن تنگناها، به برخی از این پرسش‌ها پاسخ دادند.
الگوهای جهانی سنخیتی با ایران ندارد
محمد محب‌خدایی ـ معاون گردشگری ـ نیازهای گردشگری را برای به فعلیت رسیدن ظرفیت‌ها برشمرد و گفت: ظرفیت‌های کلانی با موقعیت ویژه در اختیار داریم و شاخص‌های جهانی بر اساس محصولات است و الگوهای جذب در بسیاری از موارد با وضعیت داخلی کشور ما سنخیت ندارد، البته آمار فعلی گردشگری ایران بالغ بر پنج و نیم میلیون نفر در سال است.
وی یادآور شد: طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری هر سفری که منجر به یک شب اقامت شود جزء گردشگری می‌شود و گردشگری تجاری جزء این آمار نیست و در دنیا آمارها موضوع سفر و گردشگری است و در کشور ما سفر در بخش دیگری مستتر است.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تاکید کرد: برای تحقق شعار که جایگزین صنعت نفت است باید خود را در دنیا رقابت پذیر کنیم.
گردشگری اسفبار شده
اما حرمت‌الله رفیعی ـ رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ـ در این گفت‌وگوی تلویزیونی که به موضوع صنعت گردشگری فرصت‌ها و چالش‌ها پرداخته بود، راه نجات اقتصادی هر کشور را رونق گردشگری دانست و گفت: همه کشورهای رو به رشد از مسیر گردشگری به موفقیت رسیدند و باید چرخ اقتصاد را گردشگری بچرخاند و در کشور ما این مهم در شعارهای انتخاباتی به خوبی مطرح می شود، اما در حد شعار باقی می ماند و متأسفانه در کشور ما وضعیت گردشگری اسفبار است و بستر لازم را در این زمینه نداریم.
وی افزود: اگر بگوییم بستر مناسب فراهم است باید به این پرسش‌ها پاسخ داد که آیا جاده مناسب داریم؟ آیا هتل‌های مناسب داریم؟ اگر مدعی هستیم امن‌ترین کشورهای جهان هستیم، اما چرا گردشگری آنطور که باید باشد نیست؟ باید در همین دولت نگاه کنیم که مسؤولان گردشگری چندین بار تغییر کردند و برنامه‌ها زمین مانده در حالیکه گردشگری بسترهای خود را می‌خواهد و در گردشگری داخلی وضعیت مطلوبی نداریم و خطرات بسیاری در سفرهای داخلی محتمل است.
در ادامه محب‌خدایی درباره‌ی زیر ساخت‌ها و برنامه‌ریزی‌های بلند مدت، اظهار کرد: ما خیلی از مواقع به مطالعات بی‌توجه بودیم و سند راهبردی در دوره آقای مونسان طبق تکالیف برنامه ششم توسعه را شکل دادیم، هرچند که صنعت گردشگری به همراهی همه ارکان به صورت یکپارچه و هدفمند نیازمند است، در حوزه مدیریت بخش دولتی نیز باید توجه کنیم تا بخش خصوصی روش‌های نوین را جایگزین کند و در عین حال از دستاوردهای دنیا بهره‌مند شویم.
کدام سفیر و رایزن فرهنگی ایران برنامه گردشگری دارد؟
اما رفیعی در ادامه اظهار کرد: دولت‌ها موظف هستند بستر را برای فعالان گردشگری فراهم کنند. رییس جمهور در همه ادوار رونق گردشگری را مطرح می‌کنند، اما در عمل چه اتفاقی می‌افتد؟ سفرای کشورهای دیگر قبل از آن‌که استوارنامه خود را تقدیم مقامات کنند زمینه‌های گردشگری را بررسی و فعال می‌کنند، در حالیکه کدام رایزن فرهنگی و یا سفیر ایران در دیگر کشورها چنین اقدامی را در طول دوره مأموریت انجام می‌دهد؟ مگر نه این است که طبق اسناد بالادستی باید ۲۰ میلیون گردشگر داشته باشیم؟ کدام زیر ساخت فراهم است یا فراهم شده است؟
کار سفیر سفرفروشی نیست
معاون گردشگری نیز در واکنش به این سخنان، از شیوه فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی در حوزه تورآوری و جذب گردشگر خارجی، تعریف مقاصد متنوع در ایران انتقاد کرد و گفت: ما باید در سبد آژانس‌های خارج از کشور باشیم، یک سفیر هیچگاه بسته سفر نمی‌فروشد.
وی سپس از تشکیل شوراهای راهبری در گردشگری به عنوان بخشی از مهندسی گردشگری، خبر داد و در ادامه اظهار کرد: هم اکنون راهبردها بر اساس محرک‌ها و بسته‌های گردشگری مشخص است. در کنار آن باید تقویم گردشگری را مطابق با تعطیلات قمری، میلادی و شمسی مورد توجه داد تا راهبردهای ماندگار ایجاد شود، همان موضوعی که در دنیا مورد توجه صنعت گردشگری است.
عوارض خروجی ۴۴۰ هزار تومانی کجا هزینه می‌شود؟
رییس هیات مدیره انجمن دفاتر مسافرتی و جهانگردی با ابراز گلایه از روند ارتباط‌گیری بخش خصوصی با دولت برای فعال کردن گردشگری این پرسش‌ها را مطرح کرد که چرا این حجم مجوز برای دفاتر گردشگری صادر می‌شود و در افکار عمومی درباره آژانس‌ها فضا را مسموم می‌کنید آن هم وقتی که افزایش قیمت بلیت پروازها در اختیار ما نیست؟ چرا باید عوارض خروج از کشور به صورت غیر کارشناسی افزایش یابد و نرخ ۷۵ هزار تومانی آن به ۴۴۰ هزار تومان برسد، این درآمدها کجا هزینه شده است؟ آیا خدمات افزایش یافت یا امکانات؟
رفیعی در مورد تسهیلات گردشگری نیز گفت: کدام تسهیلات به هتل‌ها داده شده و چرا باید تا ۸۰ درصد ظرفیت هتل‌ها خالی باشد و بیشتر ظرفیت‌ها در مقاطع همایش‌ها و نمایشگاه‌ها استفاده شود؟ آیا در زمان خالی بودن ظرفیت‌ها معافیت مالیاتی داده می‌شود؟
مجادله‌ای در موضوع عوارض خروجی وجود دارد
معاون گردشگری در بخش دیگر سخنانش به ۱۰ درصد سهم اشتغال روستایی در گردشگری اشاره کرد و افزود: چالش‌هایی در مورد گردشگری و همچنین مجادله‌ای در موضوع عوارض خروج وجود دارد که چه میزان از آن به صنعت گردشگری اختصاص یابد، از طرفی ایرلاین‌ها در اختیار وزارت راه است و این سازمان اختیاری درباره آن ندارد. در مورد هتل‌ها ضریب اشغال در سال میانگین ۵۲ درصد است که با اعمال تخفیف‌های ۳۰ درصدی توانستند ضریب اشغال خود را افزایش دهند، به هر حال وضعیت اقتصاد و واقعیت بازار باید انعطاف عمل داشته باشند.
ریس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و جهانگردی در ادامه درباره تعلق نگرفتن ارز دولتی به فعالان گردشگری اظهار کرد: براساس چه نظری ارز مسافرتی به این روش داده می‌شود؟ در تلویزیون وزیر اقتصاد اعلام کرد با دفتر مسافرتی در ارتباط با ارز برخورد می‌شود، در حالیکه پرسش این است چه ارزی را به دفاتر داده‌اید؟ آژانس‌ها برای همه موارد فاکتور دارند و ارز را به مسافر می‌دهید.
او اضافه کرد: بر چه اساسی به شرکتی که پنج روز تأسیس شده، ارز دولتی به اندازه تمام نیاز صنعت گردشگری تعلق گرفته تا موز و انبه وارد کند و از طرفی ۴۰ درصد آژانس‌های گردشگری تعطیل شوند.
محب خدایی در همین راستا با این پیشنهاد که ارز باید در بسته سفر لحاظ شود، افزود: می‌دانیم گردشگر خروجی با کاهش روبرو خواهد شد، اما فرصت بزرگی برای ورود گردشگر ایجاد شده و می‌توانیم توسعه گردشگری داخلی را مد نظر قرار دهیم، زیر ساخت‌ها هم پاسخگوست.
سفر داخلی مقرون به صرفه است
معاون گردشگری درباره توسعه گردشگری داخلی نیز با ذکر چند راهکار، بیان کرد: خوشبختانه در حال حاضر گردشگری داخلی با خرید بسته سفر مقرون به صرفه است و اگر این بسته‌ها را درست تعریف کنیم استقبال می‌شود و نباید سفرها را به زمان محدود و مشخصی معطوف کرد، باید تعطیلات را برای توزیع سفر در طول سال سامان‌دهی کنیم، ما تعریف کننده استراتژی گردشگری هستیم، در نوروز ۹۷ شاهد رشد در گردشگری بودیم که ۲۰ عضو ستاد گردشگری در کنار هم این موفقیت را موجب شدند. در سه ماهه ابتدای سال ۹۷ در مقایسه با سه ماهه مشابه در سال ۹۶ نیز گردشگری ۳۰ درصد رشد داشت.
سفر داخلی نه رشد داشته و نه ارزان شده!
اما رفیعی در اظهار نظری معکوس گفت: گردشگری ما رشد نداشته و اعتقاد شخصی‌ام با بررسی واقعیت بازار این است که گردشگری ۹۷ کمتر از ۹۶ بود و ارز سفر هم به اعتقاد من با مقاصد دیگری شکل گرفته و افزایش قیمت‌های ایرلاین موجب شده بالاترین نرخ را لحاظ کنند و امروز به جای ۷ میلیون ۱۸ میلیون از مسافر گرفته می‌شود.
محب خدایی نیز برای حسن ختام این نشست چالشی گفت: آژانس‌ها تولیدکننده و ارائه‌دهنده خدمات نیستند، باید در جلسه مشترک چالش‌ها را بررسی کرد. استفاده از ظرفیت‌های گردشگری نیازمند این است که از مدیریت جزیره‌ای خارج شویم، مثلا برای صدور مجوزها اختیارات به استانها داده شده و در حوزه سرمایه‌گذاری به ازای هر استان یک نفر در حال مانیتور وضعیت سرمایه‌گذاری است، جلسات متعددی با سرمایه‌گذارها داریم و بسیاری از امور را تسهیل می‌کنیم، از جمله با هماهنگی با شهرداری‌ها، از بانک‌ها نیز تقاضای مساعدت بیش از این داریم.
