یکی از آشناترین روایت های نقل شده از اسناد مکتوب حادثه عاشورا بازگو کننده این مطلب است که طایفه «بنی اسد»، سه روز بعد از واقعه عاشورا، به صحرای کربلا می رسند و با دیدن شهدا در دشت کربلا، تلاش می کنند پیکر آنها را دفن کرده و به خاک بسپارند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، این روایت در خلال هزاران روایت و سند مکتوب به جا مانده از آن روزگار که آمیخته شده با ذات مفاهیم بنیان ساز و انسان ساز عاشورای حسینی است که بعد از ورود اسلام به ایران در میان اقوام ایرانی پیچید و جای خود را به عنوان یک رفتار آیینی باز کرد. - امروزه ظهر عاشورا این مراسم به صورت آیینی انجام می شود.-
در حقیقت برای نخستین بار مردمان جنوب خراسان به ویژه منطقه بیرجند و خوسف با برگزاری آیینی که کاملا هم داستان و روایت کننده تمثیلی اتفاقاتی است که خانواده و خاندان بنی اسد آن را رقم زدند به شکل آیینی مذهبی به نام «بیل زنی» به نقل و روایت آن می پردازند.
اعتقادات مردم این منطقه بر آن است که بیل هایی که با آنها در این مراسم شرکت می‌کنند نیز مقدس هستند و در دیگر کارهای روزانه مردم مانند کشاورزی و یا سایر امورات مورد استفاده قرار نمی گیرد.
این آیین که به شکل اختصاصی در ظهر روز عاشورا در خراسان جنوبی خاصه منطقه بیرجند و شهرستان خوسف انجام می شود شامل این اتفاق است که دوگروه از دو هیات بزرگ موجود در این منطقه، که هر هیات شامل 15 نفر هستند و در نهایت چهار دسته 15 نفره را شامل می شوند که با بیل در دست هایشان به شکل دایره وار شروع به حرکت و اجرای مراسم تعزیت و عزاداری امام حسین(ع) می کنند و در پاره ای از مواقع با ذکر «حیدر علی» از جا بلند می شوند و بیل های خود را در آسمان به هم می‌کوبند.
این کوبش که در حقیقت بازتاب صدای آمیخته شده از برخورد تیغه بیل ها به یکدیگر است، از یک سو بازتاب دهنده جنگ لشکریان یزید با سپاه کوچک حضرت امام حسین علیه السلام است و از سوی دیگر آنچنان که پیشتر نیز گفته شد روایت کننده و بازتاب دهنده تمثال رفتار آیینی خانواده بنی اسد برای به خاک سپردن و دفن کردن پیکر شهدای باقی مانده در دشت کربلا به شمار می‌رود.
ذکر این نکته نیز ضروری است که آیین سنتی، نمایشی و مذهبی «بیل زنی» در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
