چهارشنبه ۰۱ بهمن ۱۳۹۹ | Wednesday, 20 January 2021
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
چهارشنبه ۰۱ بهمن ۱۳۹۹ | Wednesday, 20 January 2021
  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو /  بایدن با گریه رهسپار واشنگتن شد

ویدیو / بایدن با گریه رهسپار واشنگتن شد

ویدیو / خاموشی دستگاه آلودگی هوا بدلیل اتمام بسته اینترنت!

ویدیو / خاموشی دستگاه آلودگی هوا بدلیل اتمام بسته اینترنت!

ویدیو / کشف آرامگاه همسر فرعون

ویدیو / کشف آرامگاه همسر فرعون

ویدیو / معاون شهرداری تهران: بخاطر امنیت ملی نمی‌توانیم ساختمان‌های ناایمن پایتخت را اعلام کنیم

ویدیو / معاون شهرداری تهران: بخاطر امنیت ملی نمی‌توانیم ساختمان‌های ناایمن پایتخت را اعلام کنیم

تماشا کنید: کارت زرد اقلیت / مجلس یازدهم چگونه در یک روز دو کارت زرد به ظریف داد؟

تماشا کنید: کارت زرد اقلیت / مجلس یازدهم چگونه در یک روز دو کارت زرد به ظریف داد؟

ویدیو / ۱۹۹۷؛ بزرگترین بحران آسیایی‌ها در تاریخ؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / ۱۹۹۷؛ بزرگترین بحران آسیایی‌ها در تاریخ؟ + زیرنویس فارسی

کد خبر: ۴۴۲۱۷۰
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۰۳ : ۱۲ - ۳۰ آبان ۱۳۹۷
صفحه نخست >> بین الملل
پ

خاطرات شمس‌الواعظین از جمال خاشقچی

عرب‌ها مثال می‌زنند که عده‌ای باری از کاه بر دوش شتر می‌گذاشتند. کلی کاه بار شتر کردند و بعد نهایتاً دیدند هنوز کمی کاه باقی مانده است. آن نیم کیلوی باقی‌مانده را هم بار شتر کردند و همان نیم کیلو کاه، کمر شتر را شکست. قتل جمال خاشقچی همان نیم کیلو بار اضافه بر دوش رهبری سیاسی بن‌سلمان و رابطۀ عربستانِ تحت حاکمیت او و جهان غرب بود.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

خاطرات شمس‌الواعظین از جمال خاشقچی

عرب‌ها مثال می‌زنند که عده‌ای باری از کاه بر دوش شتر می‌گذاشتند. کلی کاه بار شتر کردند و بعد نهایتاً دیدند هنوز کمی کاه باقی مانده است. آن نیم کیلوی باقی‌مانده را هم بار شتر کردند و همان نیم کیلو کاه، کمر شتر را شکست. قتل جمال خاشقچی همان نیم کیلو بار اضافه بر دوش رهبری سیاسی بن‌سلمان و رابطۀ عربستانِ تحت حاکمیت او و جهان غرب بود.

عصر ایران نوشت: «قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار عربستانی منتقد محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، شاید مهم‌ترین خبر سیاسی دنیا در یک ماه و نیم اخیر بوده باشد. بازتاب بین‌المللی چشمگیر این خبر فراتر از حد انتظار بود و نشان داد که دود هنوز از کنده بلند می‌شود؛ چرا که دو روزنامۀ معتبر واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز نقشی ممتاز و موثر در مطرح شدن قتل فجیع خاشقچی و پیگیری آن از سوی افکار عمومی جهان و دولت‌های گوناگون در شرق و به خصوص در غرب عالم داشتند.

متن زیر گزیده گفت‌وگویی است با ماشاءالله شمس‌الواعظین دربارۀ چند و چون ماجرای خاشقچی، خصوصاً از منظر اهمیت رسانه‌ای این واقعه.

- ممکن است عده‌ای در خارج از ایران نشسته باشند و بگویند چون نظام حکومتی ایران دینی است، تمام رسانه‌های ایران تحت کنترل و فیلترینگ شدید حکومت دینی است اما من و شما که در این محیط داریم زندگی و فعالیت می‌کنیم چنین قضاوتی را برنمی‌تابیم چون خلاف واقع است، چون این جزو اصول حرفه‌ای من و شماست که حرف راست بزنیم. مساحتی از آزادی و انتقاد و بحث و گفت‌وگو در کشور ما وجود دارد که ممکن است وقتی ناظر بیرونی به این فضا نگاه می‌کند، بگوید کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است؛ در حالی که این طور نیست.

- در همین کشور قتل‌های زنجیره‌ای و مفاسد اقتصادی توسط رسانه‌‌ها افشا شده است.

- در ماجرای خاشقچی یعنی معیار حراست از برتری و منافع غرب در تقابل با اخلاق حرفه‌ای قرار گرفت و مطبوعات حراست از اخلاق حرفه‌ای خودشان را به حراست از منافع سیاسی غرب ترجیح دادند.

- رویکرد متفاوت واشنگتن‌ پست و فاکس‌ نیوز به ماجرای خاشقچی، نشان می‌‌دهد در آمریکا تضادهایی هم در تفسیر مصالح و منافع ملی وجود دارد. مثلاً برخی در آمریکا اساساً سناریوی روی کار آمدن بن‌سلمان به عنوان ولیعهد عربستان را ناشی از توصیه‌های موکد راست افراطی آمریکا به ملک سلمان می‌دانند. دموکرات‌ها با بن‌سلمان مساله داشتند و می‌گفتند او یک جوان ماجراجو است. سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا قبل از ماجرای جمال خاشقچی هم، مثلاً در جنگ یمن یا تقابل شدیدی که بن‌سلمان بین عربستان و ایران ایجاد کرده، نسبت به عملکرد بن‌سلمان تذکر داده بودند.

- خاشقچی آخرین حلقۀ اقدامات نابخردانۀ ولیعهد عربستان بود. بن‌سلمان همۀ مخالفان داخلی را ساکت کرده بود و بسیاری از فعالان حقوق بشری را به زندان افکند و قطر را محاصرۀ اقتصادی و مشکلات زیادی برای عربستان سعودی ایجاد کرد.

- وقتی جنگ یمن راه افتاد، غرب با ماجرا کنار آمد. بعد محاصرۀ قطر راه افتاد، باز هم غرب با این قصه کنار آمد. حتی امیر کویت که تلاش زیادی در مهار بحران در روابط عربستان و قطر کرد، در مصاحبه‌ای گفت که موفقیت من در این ماجرا، جلوگیری از حمله نظامی به دوحه بود. ماجرای سعد حریری، فراخواندن او به ریاض و وادار کردنش به استعفا هم ماجرای دیگری بود که برای جهان غرب متعارف نبود. در ماجرای حریری، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، به ریاض رفت و به بن‌سلمان گفت نخست‌وزیر لبنان در حیطۀ نفوذ فرانسه در خاورمیانه است و ما شنبه او را آزاد می‌خواهیم. مکرون به پاریس برگشت و حریری هم شنبه آزاد شد. حالا حرفم این است که غرب با اقدامات عجیب بن‌سلمان بسیار زیاد کنار آمد اما چرا در ماجرای خاشقچی قصه جهانی شد؟

- عرب‌ها مثال می‌زنند که عده‌ای باری از کاه بر دوش شتر می‌گذاشتند. کلی کاه بار شتر کردند و بعد نهایتاً دیدند هنوز کمی کاه باقی مانده است. آن نیم کیلوی باقی‌مانده را هم بار شتر کردند و همان نیم کیلو کاه، کمر شتر را شکست. قتل جمال خاشقچی همان نیم کیلو بار اضافه بر دوش رهبری سیاسی بن‌سلمان و رابطۀ عربستانِ تحت حاکمیت او و جهان غرب بود.

- خاشقچی دوستدار پادشاه عربستان و حتی ولیعهد بود و از بن‌سلمان با احترام یاد می‌کرد و دربارۀ او می‌گفت سُمُو الامیر (یعنی عالیجناب امیر یا امیر بلندمرتبه). به هر حال اگر وقایع قبلی در کار نبود، شاید قتل خاشقچی مصداق آن نیم کیلو بار اضافه نمی‌شد.

- اگر خاشقچی ستون‌نویس «پراودا» بود، آیا پراودا حاضر بود چنین کاری برای او بکند و این قدر دولت عربستان را تحت فشار بگذارد؟ این مساله دیگر به جهان آزاد برمی‌گردد... در این ماجرا هم حتی پوتین که ابتدا می‌گفت ما باید صبر کنیم ببینیم تحقیقات عربستان سعودی چه می‌گوید، ناچار شد بگوید اگر عربستان دست به این عمل زده باشد، کارش بسیار وحشیانه و فجیع و چنین و چنان است.

- مکان و جغرافیایی که قتل خاشقچی در آن رخ داد البته موثر بود ولی رسانه‌ها بیشترین نقش را در برجسته شدن این موضوع داشتند. البته مدیریت افکار عمومی ترک‌ها هم زبانزد بود. ترکیه در این زمینه فوق‌العاده هوشمندانه عمل کرد. قطره‌چکان و درز تدریجی اطلاعات از سوی دادستانی ترکیه به رسانه‌های جهانی، بدون این که به روند بازپرسی‌ها و تحقیقات پلیس و قوه قضاییه ترکیه لطمه‌ای بزند، افکار عمومی جهان را مرحله به مرحله حساس و برانگیخته و خشمگین کرد و این خشم از پایین هرم اجتماعی منتقل شد به دولت‌ها. این انتقال توسط رسانه‌ها انجام شد. یعنی رسانه‌ها توانستند تراکم و انباشتی از خشم علیه عربستان را در دنیا ایجاد کنند و این عین موفقیت رسانه‌ها بود.

- وقتی می‌گویید اگر ترکیه اطلاع‌رسانی نمی‌کرد، یعنی این قتل مثل قتل سایر مخالفان عربستان سعودی می‌شد که قبلاً در گوشه و کنار دنیا نابود شده بودند و الان تدریجاً آن قتل‌ها هم در حال فاش شدن است. بن سلمان فکر می‌کرد این قتل در ردیف همان قتل‌ها خواهد بود. یعنی فکر می‌کرد ممکن است سر و صدای مختصری به پا شود و بعد همه چیز تمام شود. به همین دلیل وقتی دربارۀ خاشقچی مصاحبه کرد، گفت خاشقچی ۱۰ دقیقه تا یک ساعت در کنسولگری بوده و بعد هم بیرون رفته است.

- عوامل زیادی مساعد شدند تا این ماجرا در مقیاس جهانی مطرح شود. مثلاً بن‌سلمان، به گفتۀ درست مطبوعات ترکیه، مستقیماً در کودتای نافرجام ترکیه دخالت داشت. یعنی عربستان به دلیل رقابت ترکیه با عربستان در خاورمیانه و جهان اسلام در پی سرنگونی اردوغان بود. ترک‌ها از این موضوع مطلع بودند و مایل بودند از بن‌سلمان انتقام بگیرند. خدا هم هدیه‌ای به ترک‌ها داد که همین ماجرای خاشقچی بود. ترک‌ها رسیدگی به این ماجرا را آرام‌آرام مدیریت کردند و نزدیک شدند به نام بن‌سلمان و حالا همه می‌گویند قطعۀ خالی این پازل کسی نیست جز محمد بن‌سلمان. حتی ترامپ هم در موضع‌گیری دیروزش تقریباً پذیرفت که بن‌سلمان در جریان قتل خاشقچی بوده است.

- الجزیره هر جایی که پازلش خالی بود، مصاحبه‌های جالبی تهیه می‌کرد که نفت تشدید بر آتش این ماجرا می‌ریخت. به عنوان مثال با رئیس اتحادیۀ آزمایشگاه‌های بیولوژیک ترکیه گفت‌وگو کرد و این سوال را پرسید که اگر کسی بخواهد یک جسد را ذوب کند چه کار باید بکند؟ رئیس اتحادیه مذکور هم ‌گفت با این یا آن اسید می‌تواند چنین کاری بکند ولی این کار بسیار وحشیانه است! یعنی رسانه‌ها هر جایی که کم می‌آوردند، روی فرضیه‌ها مانور می‌دادند.

- این واشنگتن پست بود که افشا کرد سیا معتقد است قتل خاشقچی به دستور بن‌سلمان صورت گرفته است.

- من ارزیابی‌ام این است که ماجرای خاشقچی، بن‌سلمان را سایه ‌به ‌سایه تعقیب خواهد کرد؛ حتی اگر او ولیعهد بماند و سپس پادشاه شود. البته من به شدت بعید می‌دانم بن سلمان پس از این فاجعه پادشاه عربستان شود. او الان به عنوان یک قاتل شناخته می‌شود؛ قاتلی که قتلی عادی هم انجام نداده است بلکه دستور داده هموطن خودش را در کشوری دیگر بکشند و او را قطعه‌قطعه کنند و سپس با اسید ذوب و محوش کنند.

- عربستان سعودی اعلام کرد که مشاجره‌ای صورت گرفته و خاشقچی کشته شده و جسدش را به یک مزدور محلی داده‌اند. بعد یک هیات هفت‌نفره از عربستان به استانبول اعزام شد برای همکاری با ترک‌ها در زمینۀ تحقیقات مربوط به کمّ و کیف قتل خاشقچی. در این هیات، یک شیمیست و یک کارشناس سم‌شناسی حضور داشتند که ماموریتشان همکاری با پلیس و دادستانی ترکیه نبود. این دو نفر به خانۀ عتیبه، سرکنسول عربستان در استانبول، رفتند و جسد قطعه‌قطعه شدۀ خاشقچی را آنجا با مواد شیمیایی ذوب کردند. ترکها از این موضوع به شدت عصبانی‌اند. پلیس مایل بود از خانۀ سرکنسول بازدید کند ولی عربستان اجازه نمی‌داد. وقتی هم که اجازه دادند، اجازۀ بازدید از یک اتاق را ندادند؛ با این بهانه که در این اتاق وسایل خانوادگی هست و از این حرف‌ها. اگر جسد تکه‌تکه شدۀ خاشقچی در خانۀ سرکنسول عربستان پیدا می‌شد، این تبدیل به یک مصیبت می‌شد برای عربستان سعودی. بنابراین آن دو نفر به ترکیه رفتند و جسد را با اسید حل کردند و اسید را هم ریختند داخل فاضلاب. ترک‌ها هم از چاه خانۀ سرکنسول عربستان و از فاضلاب منطقه نمونه‌برداری کردند و دیدند که این جاها آلوده به اسید است.

- تئوری عربستان از روز اول این بود که این ماجرا را نهایتاً به گردن دولت ترکیه بیندازد. عربستانی‌ها آدمی را در ادارۀ ثبت اسناد در یکی از شهرهای خود عربستان پیدا کردند که شبیه جمال خاشقچی بود و قرار بود این کارمند ثبت اسناد بیاید رل خاشقچی را باز کند. یعنی بعد از این که خاشقچی وارد کنسولگری عربستان شد، این کارمند به جای خاشقچی از کنسولگری خارج شود. این یعنی چی؟ یعنی عربستان می‌‌خواست ادعا کند خاشقچی وارد کنسولگری ما شده، کارش را انجام داده و بیرون رفته و الان هم مفقود شده و حالا دولت ترکیه مسئول گم شدن اوست.

- عربستانی‌ها فکر همه جا را نکرده بودند؛ از جمله حضور منتظرانۀ نامزد خاشقچی در بیرون کنسولگری را. نامزد خاشقچی در سوپرمارکت روبه‌روی کنسولگری نشسته بود و موبایل خاشقچی هم در دست او بود. داخل آن موبایل کلی اطلاعات بوده و همان الان کلی ارزش دارد برای پلیس ترکیه. خاشقچی به نامزدش گفته بود اگر من – مثلاً – تا ساعت ۳ بعد از ظهر از کنسولگری بیرون نیامدم، تو با فلان دوستم تماس بگیر که او هم تماس گرفت و از آن جا به بعد دیگر ماجرا جدی شد و مطابق نقشۀ عربستانی‌ها پیش نرفت.

- اگر پلیس ترکیه مطابق مقررات بین‌المللی دیپلماتیک مجاز بود از پرواز آن تیم اولی که ساعت ۴ صبح با هواپیمای خصوصی ترکیه را ترک کرد جلوگیری کند، الان ابعاد مساله به کلی روشن شده بود. فقط کافی بود افراد آن پرواز بازداشت می‌شدند. مقررات بین‌المللی در این زمینه‌ دست و پا گیر است. پلیس ترکیه اگر مجاز بود مثلاً بگوید من به این آقای قحطانی شک کرده‌ام و به همین دلیل بازداشتش می‌کنم، خیلی از مسائل حل می‌شد.

- قتل‌های زنجیره‌ای در ایران پرونده‌ای بود که پیگیری‌اش ظاهراً به منافع ملی لطمه می‌زد؛ چرا که چهره و موقعیت سازمان امنیت کشور را خدشه‌دار می‌کرد و این امر هم طبیعتاً به امنیت و منافع ملی لطمه می‌زند. در آن ماجرا چه چیزی بالاتر از ملاحظۀ مذکور قرار گرفت؟ اخلاق حرفه‌ای. افشای ماجرای خاشقچی عین مراقبت از منافع ملی آمریکاست. سیستمی که خودش را ترمیم می‌کند، بخش رسانه‌ای‌اش در قبال وقایعی از این دست فعال می‌شود. مثلاً در ماجرای واترگیت بخش رسانه‌ای سیستم کلی حاکم بر دولت - ملت ایالات متحدۀ آمریکا، رئیس‌جمهور را از قدرت به زیر کشید تا سیستم سالم شود.

- از نظر ترامپ تضعیف عربستان سعودی و شخص بن‌سلمان به سود ایران است و چون عربستان متحد استراتژیک آمریکاست، پس تضعیف عربستان خلاف منافع ملی آمریکاست اما دموکرات‌ها و روزنامه‌های واشنگتن‌‌پست و نیویورک‌تایمز معتقدند افشاگری علیه بن‌سلمان عین منافع ملی آمریکاست؛ چرا که این افشاگری موجب می‌شود عربستان فکری به حال بن‌سلمان بکند و او را کنار بگذارد.

- انفعال روزنامه‌نگاران عربستان در این ماجرا چشمگیر است. اگر یک روزنامه‌نگار عربستانی دربارۀ ماجرای خاشقچی چیزی بنویسد، آن روزنامه به چاپخانه نمی‌رسد، خود آن روزنامه‌نگار هم به خانه نمی‌رسد!

- قیاس ایران و عربستان قیاس مع‌الفارق است. آزادی مطبوعات در عربستان سعودی فضای وحشتناکی دارد. جمال خاشقچی شخصیتی بود که به کشورش کشورش مومن بود و منافع کشورش را پاس می‌داشت و به پادشاه عربستان سعودی علاقه داشت. من او را از نزدیک می‌شناختم. اگر در حضور او به پادشاه عربستان اهانت می‌کردید، به شدت ناراحت می‌شد. خاشقچی خواستار اصلاح امور بود و یک منتقد بسیار نرم بود اما با او چنین معامله‌ای کردند.

- عربستان سعودی به اصل «یا با من یا بر من» کاملاً پای‌بند است.

- خاشقچی بعد از معاونت سردبیری روزنامۀ الوطن، مدت زیادی هم سردبیر الوطن بود و چنانکه گفتم، به دستگاه قدرت در عربستان سعودی نزدیک بود. در بسیاری از مصاحبه‌های مشترکی که من و او در کنار هم می‌نشستیم، او برخورد تندی با ایران می‌کرد. با ایران مساله داشت. مثلاً به من می‌گفت شما روزنامه‌نگار هستی و آزادیخواه، پس باید این طور یا آن طور برخورد کنی. من هم متقابلاً چنین حرفی به او می‌زدم. ما در مصاحبه‌های مشترکمان چنین درگیری‌هایی داشتیم ولی آدم وزینی بود و تقریباً دوستدار شیعه بود. خیلی مخالف شیعه نبود. همچنین گفتم که در مدینۀ منوره به دنیا آمده بود و وصیت کرده بود در بقیع دفن شود.

- ما در سه کنفرانس با هم دیدار داشتیم که یکی از آنها کنفرانس IPI یا سازمان بین‌المللی روزنامه‌ها بود؛ در سال ۲۰۰۱ در استانبول. یادم نمی‌رود که وقتی وقت نماز ظهر می‌شد، ما می‌نشستیم و ساعت ۴ یا ۵ پنج بعد از ظهر می‌رفتیم نمازمان را می‌خواندیم ولی خاشقچی همان اول وقت برمی‌خاست می‌رفت پشت بنرهای کنفرانس، همان جا نمازش را می‌خواند. آدم مسلمانی بود. حتی وقتی که جان بولتون با بن‌سلمان تماس گرفت تا از سرنوشت خاشقچی مطلع شود، بن‌سلمان به جان بولتون می‌گوید خاشقچی اسلامگرای خطرناکی بود. جان بولتون هم پاسخ می‌دهد که اطلاعات ما چنین چیزی را نشان نمی‌دهد و خاشقچی یک آدم سنت‌گرا و میانه‌رو بود.

- من که خاشقچی را از نزدیک دیده بودم، به هیچ وجه در او گرایشی‌ به اخوان المسلمین ندیدم و این ادعای حکومت عربستان قابل قبول نیست. خاشقچی یک مسلمان نسبتاً متعهد بود و نامزدش هم، چنان که دیدید، محجبه بود.

- من فکر می‌کنم ماجرایش حالاحالاها ادامه خواهد داشت. اگر چه حافظۀ بشری محدود و کوتاه‌مدت است ولی ما هنوز از آلدو مورو، نخست‌‌وزیر ایتالیا که توسط مافیا ربوده شد، بحث می‌کنیم و سوالمان این است که جسدش چه شد؟ ممکن است اتفاقات زیادی از این دست رخ دهند و فراموش شوند اما خاشقچی اولاً روزنامه‌نگار بود، ثانیاً به شکل فجیعی کشته شد، ثالثاً الان جسد و مزار هم ندارد. پیش‌بینی من این است که بسیاری از نهادهای بین‌المللی روزنامه‌نگاری، روزی را به نام خاشقچی نامگذاری خواهند کرد و سالن‌هایی را در ساختمان‌هایشان به نام او می‌کنند تا اگر جسد و قبر ندارد، لااقل نامش زنده بماند. و به نظرم نامش زنده خواهد ماند.

- رسانه‌ها را باید جدی گرفت. دولت‌ها خیلی سر به سر رسانه‌ها نگذارند. رسانه‌ها بازتاب‌دهندۀ تمایلات مردم‌اند. خاشقچی یک نفر بود و قتلش در بین این همه کشتارِ ناشی از جنگ در دنیای امروز به ظاهر واقعۀ کوچکی بود ولی روزنامه‌نگاران نشان دادند که چنین ماجرایی را می‌توانند جهانی و کل دنیا را برای مدت‌ها درگیر این واقعه کنند.

- ماجرای معرفت و قدرت در جهان سوم هنوز چالش‌برانگیز است و ما باید بتوانیم این مساله را به نحوی حل کنیم. قدرت و معرفت باید به نحوی با هم کنار بیایند و همزیستی داشته باشند تا راه بر یک زندگی مسالمت‌آمیز باز شود. خاشقچی نمایندۀ معرفت و آگاهی‌بخشی بود و بن‌سلمان هم مظهر قدرت. و در این ماجرا، قدرت با کمک اسید معرفت را ذوب و حل کرد ولی معرفت جهانی از راه رسید و قدرت را رسوا کرد.

- بن سلمان گفته بود من اگر پنجاه سال حکومت کنم، خاورمیانه را تبدیل به اروپا می‌کنم ولی او اگر دویست سال دیگر هم سلطنت کند، قاتل خواهد بود. یعنی عنوان قاتل همیشه سایه به سایه او را تعقیب خواهد کرد و من معتقدم «هیأت بیعت» در عربستان سعودی ممکن است تصمیماتی اتخاذ کند که این لکۀ ننگ را از پیشانی پادشاهی عربستان پاک کند. فراموش نکنید که حرمین شریفین در عربستان سعودی است: خانۀ خدا و خانۀ رسول خدا. هر سال یکی دو میلیون انسان زائر این دو حرم می‌شوند. پادشاه خادم حرمین شریفین است. ولیعهد هم قرار است پس‌فردا جانشین پدرش شود و خادم حرمین شریفین باشد. یک قاتل چطور می‌تواند خادم حرمین شریفین بشود؟

- ماجرای خاشقچی نشان داد که روزنامه‌ها هنوز می‌توانند اهمیت بیشتری نسبت به توئیتر و اینستاگرام و غیره داشته باشند. یعنی ژورنالیسم نشان داد که هنوز مراقب و ناظر است و وجدان بشریت و اخلاق را نمایندگی می‌کند. یک توئیت کار یک گزارش ژورنالیستی مهم را انجام نمی‌دهد. در روزگار کنونی که رسانه‌های متعددی در فضای مجازی وجود دارند، روزنامه‌ها به عنوان نمایندگان رکن چهارم دموکراسی می‌توانند متمرکز شوند بر کارهای موثرتری مثل پرداختن جدی و پیگیری همه‌جانبۀ رویدادهای مهم‌تری که در زندگی بشر امروز بوقوع می‌پیوندند.

لینک کوتاه
بیشتر بخوانید

ماجرای هکر 1 میلیون دلاری سیلیکون ولی چیست؟

ارسال به تلگرام
برچسب ها: جمال خاشقچی
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
 تصاویر حیرت‌انگیز ناسا از «مریخ»

تصاویر حیرت‌انگیز ناسا از «مریخ»

برندگان جوایز میلیاردی همراه اول معرفی شدند!

برندگان جوایز میلیاردی همراه اول معرفی شدند!

 نکات جالبی که درباره مغز نمی‌دانید

نکات جالبی که درباره مغز نمی‌دانید

 گریم جالب طناز طباطبایی در فیلمی که هشت سال توقیف بود

گریم جالب طناز طباطبایی در فیلمی که هشت سال توقیف بود

 قدیمی‌ترین عکس هوایی تهران!

قدیمی‌ترین عکس هوایی تهران!

 ۸ عادت سمی که شما را از شادی محروم می کنند

۸ عادت سمی که شما را از شادی محروم می کنند

نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۱
غیر قابل انتشار: ۰
سعید تمر
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۲:۴۲ - ۱۳۹۷/۰۸/۳۰
1
4
پاسخ
لذت بردم
دست مریزاد
نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر:‌ آتش سوزی در خیابان شوش

تصاویر:‌ آتش سوزی در خیابان شوش

۲/۴
تصاویر: رزمایش اقتدار ۹۹ نزاجا

تصاویر: رزمایش اقتدار ۹۹ نزاجا

۳/۴
تصاویر: کربنات سدیم در دل کویر

تصاویر: کربنات سدیم در دل کویر

۴/۴
تصاویر: چهارمین سالگرد حادثه پلاسکو

تصاویر: چهارمین سالگرد حادثه پلاسکو

ببینید!

ویدیو / حذف درصد تخفیف از فروشگاه‌های زنجیره‌ای

ویدیو / پرتاب موشک به‌ فضا از روی بال هواپیمای مسافربری

ویدیو / اظهارات سه ماه پیش رئیس‌کل بانک مرکزی، وقتی دلار ۳۲ هزار تومان بود

تماشا کنید: پایان تنش؟ / خطر درگیری میان آمریکا و ایران پس از یک تنش دوماهه رفع شد؟

ویدیو / رقیب چینی «تسلا» چیست؟ + زیرنویس فارسی

تماشا کنید: خاموشی ایران و مزرعه بیت کوین چینی ها / چرا با وجود قطع برق در کشور، چینی ها با مصرف برق ایران، بیت کوین تولید می کنند؟

ویدیو / در درون دنیای فناوری‌های جاسوسی + زیرنویس فارسی

آرشیو
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

قیمت هر شانه تخم مرغ ۳۰ هزار تومان کاهش یافت

قیمت دلار، امروز ۳۰ دی ۹۹ / نرخ خرید دلار وارد کانال ۲۰ هزار تومان شد

وزیر آموزش: از فردا مدارس بازگشایی می‌شود؛ حضور دانش‌آموزان اختیاری است

ریزش در بازار خودرو/ رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران: مشتری‌ها منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند / پراید ۱۳۱ به ۹۳ میلیون رسید، پژو ۲۰۶ تیپ ۲ حدود ۱۶۹ میلیون تومان

ارزش سهام عدالت، امروز ۳۰ دی ۹۹

قیمت دلار و یورو در بازار آزاد، امروز ۳۰ دی ۹۹

اندرویدی ها منتظر ویژگی جدید «خواب زمستانی اندروید» باشید

تلویزیون: مجری برنامه جنجالی ممنوع‌التصویر نشد؛ گفتیم برود استراحت کند

قیمت هر شانه تخم مرغ ۳۰ هزار تومان کاهش یافت

قیمت دلار، امروز ۲۸ دی ۹۹ / عقبگرد نرخ ادامه دارد؛ قیمت در صرافی بانک‌ها در کانال ۲۲ هزار تومانی

قیمت گوشی های سامسونگ امروز ۲۸ دی ماه

قیمت دلار، امروز ۲۷ دی ۹۹ / قیمت خرید دلار به کانال ۲۲ هزار تومان بازگشت

بازگشت قیمت دلار به یک قدمی شهریور ۹۷ / دلار تا کجا ریزش می کند و این بار در چه نرخی تثبیت می شود؟

قیمت گوشی های سامسونگ امروز 27 دی

۳ برنامه احتمالی بایدن درمورد ایران

قیمت دلار، امروز ۳۰ دی ۹۹ / نرخ خرید دلار وارد کانال ۲۰ هزار تومان شد

ویدیو/ کتک زدن یک زن افغانستانی توسط مامور نیروی انتظامی

خداحافظی تلفن‌های هوشمند قدیمی با واتس اپ از ۱۲ دی ماه

سحنگوی قوه قضاییه: شیرین نجفی دستگیر شده است

۶ پیام فرستاده نخست وزیر عراق برای ایران

چرا ترامپ همچنان ممکن است در آخرین لحظات ریاست جمهوری اش، جنگی با ایران به راه اندازد؟

ویدیو / خودکشی دختر نوجوان از‌ بالای پل زیرگذر گچساران (کهگیلویه و بویراحمد)

قیمت هر شانه تخم مرغ ۳۰ هزار تومان کاهش یافت

وزیر خارجه کره جنوبی: توقیف نفتکش ما به خاطر توقیف دارایی‌های ایران در کره جنوبی؟ اولویت اول ما بررسی واقعیت‌ها و اطمینان از امنیت خدمه کشتی است

بازار خودرو سکته کرد / پژو ۲۰۶ تا ۵۲ میلیون، سمند ۱۴ میلیون، پژو ۴۰۵ تا ۱۵ میلیون و تیبا ۲۶ میلیون ارزان شد / پراید ۹۰ میلیونی هم خریدار ندارد

جو بایدن پیروز انتخابات معرفی شد / فاکس نیوز، آسوشیتدپرس، سی ان ان و ان بی سی این خبر را اعلام کرده اند / بیانیه ترامپ: نتیجه انتخابات هنوز قطعی نشده / پیشنهاد داماد ترامپ به او برای پذیرش شکست

استفتاء مهم ایت الله سیستانی در باره مراسم عزاداری امام حسین (ع)

ترامپ: ایران اگر کرم بریزد بلایی سرش می آوریم که تا حالا سابقه نداشته!

دانش‌آموز ممتاز تهرانی بعد از کنکور خودکشی کرد

جدول غیررسمی افزایش حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری / افزایش ۳۰ تا ۷۰ درصدی حقوق ها

مدیرعامل سایپا: خیال همه را از پراید راحت کردیم

ویدیو/ کتک زدن یک زن افغانستانی توسط مامور نیروی انتظامی

خواندنی ها
اگر این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید

اگر این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید

ماگ هوشمند ویژه ضدعفونی کردن اشیاء+تصاویر

ماگ هوشمند ویژه ضدعفونی کردن اشیاء+تصاویر

هواوی برای دستیابی به خدمات گوگل و دور زدن تحریم‌های آمریکا میانبر می‌زند؟

هواوی برای دستیابی به خدمات گوگل و دور زدن تحریم‌های آمریکا میانبر می‌زند؟

به روزسانی جدید «گلکسی ایربادز پرو» سامسونگ، ویژه کم شنوایان

به روزسانی جدید «گلکسی ایربادز پرو» سامسونگ، ویژه کم شنوایان

آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

آمریکا یک ایرانی مقیم ماساچوست را به اتهام لابی گری مخفیانه برای دولت ایران بازداشت کرد

ترامپ در سخنرانی خداحافظی خود چه گفت؟

تصاویر:‌ آتش سوزی در خیابان شوش

تصاویر: رزمایش اقتدار ۹۹ نزاجا

تصاویر: کربنات سدیم در دل کویر

تصاویر: چهارمین سالگرد حادثه پلاسکو

آنتونی بلینکن: ترور سردار سلیمانی ما را ناامن تر کرد

خاطرات آیت‌الله هاشمی؛ ۳۰ دی ۱۳۷۶: مصاحبه تند خاتمی علیه آمریکا باعث تعجب غربی ها شده

ویدیو / بایدن با گریه رهسپار واشنگتن شد

ترامپ در سخنرانی خداحافظی خود چه گفت؟

آنتونی بلینکن: ترور سردار سلیمانی ما را ناامن تر کرد

ظریف: ایران از دعوت قطر برای گفت‌وگوهای فراگیر در منطقه‌مان استقبال می‌کند

رئیس سیا از سمت خود استعفا کرد

نشست بررسی صلاحیت گزینه بایدن برای وزارت خارجه؛ برجام در صدر موضوعات / جیم راش، سناتور ارشد: هر گونه توافق جدید با ایران باید به عنوان معاهده به تأیید کنگره برسد

عضو شورای شهر: ۱۵بیمارستان تهران و ۶ وزارتخانه روی گسل قرار دارد / ۳۳ هزار ساختمان در پایتخت در شرایط خطر قرار دارند

بایدن ممنوعیت سفر اتباع کشورهای مسلمان از جمله ایران به آمریکا را لغو می‌کند

واشنگتن‌پست: پنس در مراسم خداحافظی ترامپ شرکت نمی‌کند

وزیر دارایی دولت بایدن: تحریم‌های دولت ترامپ بازنگری می‌شود

وزارت اقتصاد: استعفای «قالیباف‌ اصل» بررسی می‌شود

ذوالنوری: تحریم‌ها ادامه داشته باشد، دوربین‌های آژانس جمع‌آوری می‌شود

همتی: بانک‌های کره جنوبی باید خسارت ایران را طی این ۲ سال جبران کنند / اینستکس نتوانست روابط تجاری ما با اروپا را فارغ از تحریم های امریکا، پوشش دهد؛ آن ها شجاعت کافی برای اعمال حاکمیت اقتصادی نداشتند

وزیر آموزش: از فردا مدارس بازگشایی می‌شود؛ حضور دانش‌آموزان اختیاری است

مقامات ارشد آمریکا در فهرست‌ تحریم‌های ایران / از ترامپ و پومپئو تا کریستوفر میلر و الیوت آبرامز

وزیر دفاع: آمریکا با تحرکاتی در منطقه، درمورد توان دفاعی ایران دچار اشتباه محاسباتی شده بود / باید با رزمایش های اخیر آمادگی دفاعی نیروهای مسلح نشان داده می‌شد / کوچکترین خطای محاسبات دشمنان با پاسخ سنگین روبرو می‌شود

آتش‌سوزی گسترده در خیابان شوش / ایستگاه مترو شوش تعطیل شد / حادثه مصدومی نداشت+فیلم

وزیر خارجه انگلیس: برجام از اولین محورهای گفت‌وگوی تروئیکای اروپا با دولت بایدن است

اعلام آمادگی قطر برای میانجیگری میان سئول و تهران / دوحه: ما با ایرانی‌ها در ارتباط هستیم و هر آنچه در توان داریم انجام می دهیم

رویترز: بن‌سلمان خود را در موضوع ایران با تیم بایدن هماهنگ می‌کند

عقب نشینی شورای رقابت از افزایش قیمت خودرو / افزایش قیمت ۳ ماهه منتفی شد

ارزش سهام عدالت، امروز ۳۰ دی ۹۹

قیمت سکه پارسیان، امروز ۳۰ دی ۹۹

وزیر اقتصاد: بورس با قیمت گذاری میانه خوبی ندارد؛ اظهارات وزیر صنعت درباره فولاد ایجاد نگرانی کرد

شاخص کل بورس، امروز ۳۰ دی ۹۹

فرمانده کل سپاه: ما احساس نیازی به برجام نمی‌کنیم؛ چون رزاق ما خداست / فرمول‌های غلبه بر دشمن را آموخته‌ایم

مصوبه کمیسیون تلفیق: وام ازدواج ۷۰ میلیون تومان شد / پسران زیر ۲۵سال و دختران زیر ۲۳ سال هر کدام ۱۰۰میلیون تومان وام ازدواج می‌گیرند

روحانی: شورای عالی بورس برای حفظ تعادل در بازار سرمایه تصمیمات لازم را اتخاذ و اجرایی کند

آرشیو
وبگردی

دختر 2 ساله اصفهانی مرد و زنده شد / در خمیردندان حادثه آفرید

همه بازیگران زنی که با کلاه‌گیس در تلویزیون دیده شدند

عکسی باورنکردنی از طناز طباطبایی قبل عمل زیبایی

تهیه‌کنندگی ریحانه پارسا در جشنواره فیلم کوتاه تهران؟!

قتل مرد بی غیرت فامیل / 6 ماه دور از چشم شوهرم تسلیم او بودم ! + عکس

قتل مینو زن جوان در تهران / قاتل در محل دفن جنازه خودکشی کرد

قتل مینو زن جوان در تهران / قاتل در محل دفن جنازه خودکشی کرد

کودک 5‌ ساله، قربانی توهم شیشه‌ای همسایه

افشای راز شوهر جنایتکار با فیلم دوربین های مدار بسته

افشای راز شوهر جنایتکار با فیلم دوربین های مدار بسته

مرد ۳۴ ساله زنش را از طبقه ششم پرت کرد + عکس

عکس پلنگی سپیده خداوردی در حیاط خانه اش

  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۴۴۲۱۷۰
تاریخ انتشار: ۰۳ : ۱۲ - ۳۰ آبان ۱۳۹۷
صفحه نخست >> بین الملل
پ

خاطرات شمس‌الواعظین از جمال خاشقچی

عرب‌ها مثال می‌زنند که عده‌ای باری از کاه بر دوش شتر می‌گذاشتند. کلی کاه بار شتر کردند و بعد نهایتاً دیدند هنوز کمی کاه باقی مانده است. آن نیم کیلوی باقی‌مانده را هم بار شتر کردند و همان نیم کیلو کاه، کمر شتر را شکست. قتل جمال خاشقچی همان نیم کیلو بار اضافه بر دوش رهبری سیاسی بن‌سلمان و رابطۀ عربستانِ تحت حاکمیت او و جهان غرب بود.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

خاطرات شمس‌الواعظین از جمال خاشقچی

عرب‌ها مثال می‌زنند که عده‌ای باری از کاه بر دوش شتر می‌گذاشتند. کلی کاه بار شتر کردند و بعد نهایتاً دیدند هنوز کمی کاه باقی مانده است. آن نیم کیلوی باقی‌مانده را هم بار شتر کردند و همان نیم کیلو کاه، کمر شتر را شکست. قتل جمال خاشقچی همان نیم کیلو بار اضافه بر دوش رهبری سیاسی بن‌سلمان و رابطۀ عربستانِ تحت حاکمیت او و جهان غرب بود.

عصر ایران نوشت: «قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار عربستانی منتقد محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، شاید مهم‌ترین خبر سیاسی دنیا در یک ماه و نیم اخیر بوده باشد. بازتاب بین‌المللی چشمگیر این خبر فراتر از حد انتظار بود و نشان داد که دود هنوز از کنده بلند می‌شود؛ چرا که دو روزنامۀ معتبر واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز نقشی ممتاز و موثر در مطرح شدن قتل فجیع خاشقچی و پیگیری آن از سوی افکار عمومی جهان و دولت‌های گوناگون در شرق و به خصوص در غرب عالم داشتند.

متن زیر گزیده گفت‌وگویی است با ماشاءالله شمس‌الواعظین دربارۀ چند و چون ماجرای خاشقچی، خصوصاً از منظر اهمیت رسانه‌ای این واقعه.

- ممکن است عده‌ای در خارج از ایران نشسته باشند و بگویند چون نظام حکومتی ایران دینی است، تمام رسانه‌های ایران تحت کنترل و فیلترینگ شدید حکومت دینی است اما من و شما که در این محیط داریم زندگی و فعالیت می‌کنیم چنین قضاوتی را برنمی‌تابیم چون خلاف واقع است، چون این جزو اصول حرفه‌ای من و شماست که حرف راست بزنیم. مساحتی از آزادی و انتقاد و بحث و گفت‌وگو در کشور ما وجود دارد که ممکن است وقتی ناظر بیرونی به این فضا نگاه می‌کند، بگوید کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است؛ در حالی که این طور نیست.

- در همین کشور قتل‌های زنجیره‌ای و مفاسد اقتصادی توسط رسانه‌‌ها افشا شده است.

- در ماجرای خاشقچی یعنی معیار حراست از برتری و منافع غرب در تقابل با اخلاق حرفه‌ای قرار گرفت و مطبوعات حراست از اخلاق حرفه‌ای خودشان را به حراست از منافع سیاسی غرب ترجیح دادند.

- رویکرد متفاوت واشنگتن‌ پست و فاکس‌ نیوز به ماجرای خاشقچی، نشان می‌‌دهد در آمریکا تضادهایی هم در تفسیر مصالح و منافع ملی وجود دارد. مثلاً برخی در آمریکا اساساً سناریوی روی کار آمدن بن‌سلمان به عنوان ولیعهد عربستان را ناشی از توصیه‌های موکد راست افراطی آمریکا به ملک سلمان می‌دانند. دموکرات‌ها با بن‌سلمان مساله داشتند و می‌گفتند او یک جوان ماجراجو است. سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا قبل از ماجرای جمال خاشقچی هم، مثلاً در جنگ یمن یا تقابل شدیدی که بن‌سلمان بین عربستان و ایران ایجاد کرده، نسبت به عملکرد بن‌سلمان تذکر داده بودند.

- خاشقچی آخرین حلقۀ اقدامات نابخردانۀ ولیعهد عربستان بود. بن‌سلمان همۀ مخالفان داخلی را ساکت کرده بود و بسیاری از فعالان حقوق بشری را به زندان افکند و قطر را محاصرۀ اقتصادی و مشکلات زیادی برای عربستان سعودی ایجاد کرد.

- وقتی جنگ یمن راه افتاد، غرب با ماجرا کنار آمد. بعد محاصرۀ قطر راه افتاد، باز هم غرب با این قصه کنار آمد. حتی امیر کویت که تلاش زیادی در مهار بحران در روابط عربستان و قطر کرد، در مصاحبه‌ای گفت که موفقیت من در این ماجرا، جلوگیری از حمله نظامی به دوحه بود. ماجرای سعد حریری، فراخواندن او به ریاض و وادار کردنش به استعفا هم ماجرای دیگری بود که برای جهان غرب متعارف نبود. در ماجرای حریری، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، به ریاض رفت و به بن‌سلمان گفت نخست‌وزیر لبنان در حیطۀ نفوذ فرانسه در خاورمیانه است و ما شنبه او را آزاد می‌خواهیم. مکرون به پاریس برگشت و حریری هم شنبه آزاد شد. حالا حرفم این است که غرب با اقدامات عجیب بن‌سلمان بسیار زیاد کنار آمد اما چرا در ماجرای خاشقچی قصه جهانی شد؟

- عرب‌ها مثال می‌زنند که عده‌ای باری از کاه بر دوش شتر می‌گذاشتند. کلی کاه بار شتر کردند و بعد نهایتاً دیدند هنوز کمی کاه باقی مانده است. آن نیم کیلوی باقی‌مانده را هم بار شتر کردند و همان نیم کیلو کاه، کمر شتر را شکست. قتل جمال خاشقچی همان نیم کیلو بار اضافه بر دوش رهبری سیاسی بن‌سلمان و رابطۀ عربستانِ تحت حاکمیت او و جهان غرب بود.

- خاشقچی دوستدار پادشاه عربستان و حتی ولیعهد بود و از بن‌سلمان با احترام یاد می‌کرد و دربارۀ او می‌گفت سُمُو الامیر (یعنی عالیجناب امیر یا امیر بلندمرتبه). به هر حال اگر وقایع قبلی در کار نبود، شاید قتل خاشقچی مصداق آن نیم کیلو بار اضافه نمی‌شد.

- اگر خاشقچی ستون‌نویس «پراودا» بود، آیا پراودا حاضر بود چنین کاری برای او بکند و این قدر دولت عربستان را تحت فشار بگذارد؟ این مساله دیگر به جهان آزاد برمی‌گردد... در این ماجرا هم حتی پوتین که ابتدا می‌گفت ما باید صبر کنیم ببینیم تحقیقات عربستان سعودی چه می‌گوید، ناچار شد بگوید اگر عربستان دست به این عمل زده باشد، کارش بسیار وحشیانه و فجیع و چنین و چنان است.

- مکان و جغرافیایی که قتل خاشقچی در آن رخ داد البته موثر بود ولی رسانه‌ها بیشترین نقش را در برجسته شدن این موضوع داشتند. البته مدیریت افکار عمومی ترک‌ها هم زبانزد بود. ترکیه در این زمینه فوق‌العاده هوشمندانه عمل کرد. قطره‌چکان و درز تدریجی اطلاعات از سوی دادستانی ترکیه به رسانه‌های جهانی، بدون این که به روند بازپرسی‌ها و تحقیقات پلیس و قوه قضاییه ترکیه لطمه‌ای بزند، افکار عمومی جهان را مرحله به مرحله حساس و برانگیخته و خشمگین کرد و این خشم از پایین هرم اجتماعی منتقل شد به دولت‌ها. این انتقال توسط رسانه‌ها انجام شد. یعنی رسانه‌ها توانستند تراکم و انباشتی از خشم علیه عربستان را در دنیا ایجاد کنند و این عین موفقیت رسانه‌ها بود.

- وقتی می‌گویید اگر ترکیه اطلاع‌رسانی نمی‌کرد، یعنی این قتل مثل قتل سایر مخالفان عربستان سعودی می‌شد که قبلاً در گوشه و کنار دنیا نابود شده بودند و الان تدریجاً آن قتل‌ها هم در حال فاش شدن است. بن سلمان فکر می‌کرد این قتل در ردیف همان قتل‌ها خواهد بود. یعنی فکر می‌کرد ممکن است سر و صدای مختصری به پا شود و بعد همه چیز تمام شود. به همین دلیل وقتی دربارۀ خاشقچی مصاحبه کرد، گفت خاشقچی ۱۰ دقیقه تا یک ساعت در کنسولگری بوده و بعد هم بیرون رفته است.

- عوامل زیادی مساعد شدند تا این ماجرا در مقیاس جهانی مطرح شود. مثلاً بن‌سلمان، به گفتۀ درست مطبوعات ترکیه، مستقیماً در کودتای نافرجام ترکیه دخالت داشت. یعنی عربستان به دلیل رقابت ترکیه با عربستان در خاورمیانه و جهان اسلام در پی سرنگونی اردوغان بود. ترک‌ها از این موضوع مطلع بودند و مایل بودند از بن‌سلمان انتقام بگیرند. خدا هم هدیه‌ای به ترک‌ها داد که همین ماجرای خاشقچی بود. ترک‌ها رسیدگی به این ماجرا را آرام‌آرام مدیریت کردند و نزدیک شدند به نام بن‌سلمان و حالا همه می‌گویند قطعۀ خالی این پازل کسی نیست جز محمد بن‌سلمان. حتی ترامپ هم در موضع‌گیری دیروزش تقریباً پذیرفت که بن‌سلمان در جریان قتل خاشقچی بوده است.

- الجزیره هر جایی که پازلش خالی بود، مصاحبه‌های جالبی تهیه می‌کرد که نفت تشدید بر آتش این ماجرا می‌ریخت. به عنوان مثال با رئیس اتحادیۀ آزمایشگاه‌های بیولوژیک ترکیه گفت‌وگو کرد و این سوال را پرسید که اگر کسی بخواهد یک جسد را ذوب کند چه کار باید بکند؟ رئیس اتحادیه مذکور هم ‌گفت با این یا آن اسید می‌تواند چنین کاری بکند ولی این کار بسیار وحشیانه است! یعنی رسانه‌ها هر جایی که کم می‌آوردند، روی فرضیه‌ها مانور می‌دادند.

- این واشنگتن پست بود که افشا کرد سیا معتقد است قتل خاشقچی به دستور بن‌سلمان صورت گرفته است.

- من ارزیابی‌ام این است که ماجرای خاشقچی، بن‌سلمان را سایه ‌به ‌سایه تعقیب خواهد کرد؛ حتی اگر او ولیعهد بماند و سپس پادشاه شود. البته من به شدت بعید می‌دانم بن سلمان پس از این فاجعه پادشاه عربستان شود. او الان به عنوان یک قاتل شناخته می‌شود؛ قاتلی که قتلی عادی هم انجام نداده است بلکه دستور داده هموطن خودش را در کشوری دیگر بکشند و او را قطعه‌قطعه کنند و سپس با اسید ذوب و محوش کنند.

- عربستان سعودی اعلام کرد که مشاجره‌ای صورت گرفته و خاشقچی کشته شده و جسدش را به یک مزدور محلی داده‌اند. بعد یک هیات هفت‌نفره از عربستان به استانبول اعزام شد برای همکاری با ترک‌ها در زمینۀ تحقیقات مربوط به کمّ و کیف قتل خاشقچی. در این هیات، یک شیمیست و یک کارشناس سم‌شناسی حضور داشتند که ماموریتشان همکاری با پلیس و دادستانی ترکیه نبود. این دو نفر به خانۀ عتیبه، سرکنسول عربستان در استانبول، رفتند و جسد قطعه‌قطعه شدۀ خاشقچی را آنجا با مواد شیمیایی ذوب کردند. ترکها از این موضوع به شدت عصبانی‌اند. پلیس مایل بود از خانۀ سرکنسول بازدید کند ولی عربستان اجازه نمی‌داد. وقتی هم که اجازه دادند، اجازۀ بازدید از یک اتاق را ندادند؛ با این بهانه که در این اتاق وسایل خانوادگی هست و از این حرف‌ها. اگر جسد تکه‌تکه شدۀ خاشقچی در خانۀ سرکنسول عربستان پیدا می‌شد، این تبدیل به یک مصیبت می‌شد برای عربستان سعودی. بنابراین آن دو نفر به ترکیه رفتند و جسد را با اسید حل کردند و اسید را هم ریختند داخل فاضلاب. ترک‌ها هم از چاه خانۀ سرکنسول عربستان و از فاضلاب منطقه نمونه‌برداری کردند و دیدند که این جاها آلوده به اسید است.

- تئوری عربستان از روز اول این بود که این ماجرا را نهایتاً به گردن دولت ترکیه بیندازد. عربستانی‌ها آدمی را در ادارۀ ثبت اسناد در یکی از شهرهای خود عربستان پیدا کردند که شبیه جمال خاشقچی بود و قرار بود این کارمند ثبت اسناد بیاید رل خاشقچی را باز کند. یعنی بعد از این که خاشقچی وارد کنسولگری عربستان شد، این کارمند به جای خاشقچی از کنسولگری خارج شود. این یعنی چی؟ یعنی عربستان می‌‌خواست ادعا کند خاشقچی وارد کنسولگری ما شده، کارش را انجام داده و بیرون رفته و الان هم مفقود شده و حالا دولت ترکیه مسئول گم شدن اوست.

- عربستانی‌ها فکر همه جا را نکرده بودند؛ از جمله حضور منتظرانۀ نامزد خاشقچی در بیرون کنسولگری را. نامزد خاشقچی در سوپرمارکت روبه‌روی کنسولگری نشسته بود و موبایل خاشقچی هم در دست او بود. داخل آن موبایل کلی اطلاعات بوده و همان الان کلی ارزش دارد برای پلیس ترکیه. خاشقچی به نامزدش گفته بود اگر من – مثلاً – تا ساعت ۳ بعد از ظهر از کنسولگری بیرون نیامدم، تو با فلان دوستم تماس بگیر که او هم تماس گرفت و از آن جا به بعد دیگر ماجرا جدی شد و مطابق نقشۀ عربستانی‌ها پیش نرفت.

- اگر پلیس ترکیه مطابق مقررات بین‌المللی دیپلماتیک مجاز بود از پرواز آن تیم اولی که ساعت ۴ صبح با هواپیمای خصوصی ترکیه را ترک کرد جلوگیری کند، الان ابعاد مساله به کلی روشن شده بود. فقط کافی بود افراد آن پرواز بازداشت می‌شدند. مقررات بین‌المللی در این زمینه‌ دست و پا گیر است. پلیس ترکیه اگر مجاز بود مثلاً بگوید من به این آقای قحطانی شک کرده‌ام و به همین دلیل بازداشتش می‌کنم، خیلی از مسائل حل می‌شد.

- قتل‌های زنجیره‌ای در ایران پرونده‌ای بود که پیگیری‌اش ظاهراً به منافع ملی لطمه می‌زد؛ چرا که چهره و موقعیت سازمان امنیت کشور را خدشه‌دار می‌کرد و این امر هم طبیعتاً به امنیت و منافع ملی لطمه می‌زند. در آن ماجرا چه چیزی بالاتر از ملاحظۀ مذکور قرار گرفت؟ اخلاق حرفه‌ای. افشای ماجرای خاشقچی عین مراقبت از منافع ملی آمریکاست. سیستمی که خودش را ترمیم می‌کند، بخش رسانه‌ای‌اش در قبال وقایعی از این دست فعال می‌شود. مثلاً در ماجرای واترگیت بخش رسانه‌ای سیستم کلی حاکم بر دولت - ملت ایالات متحدۀ آمریکا، رئیس‌جمهور را از قدرت به زیر کشید تا سیستم سالم شود.

- از نظر ترامپ تضعیف عربستان سعودی و شخص بن‌سلمان به سود ایران است و چون عربستان متحد استراتژیک آمریکاست، پس تضعیف عربستان خلاف منافع ملی آمریکاست اما دموکرات‌ها و روزنامه‌های واشنگتن‌‌پست و نیویورک‌تایمز معتقدند افشاگری علیه بن‌سلمان عین منافع ملی آمریکاست؛ چرا که این افشاگری موجب می‌شود عربستان فکری به حال بن‌سلمان بکند و او را کنار بگذارد.

- انفعال روزنامه‌نگاران عربستان در این ماجرا چشمگیر است. اگر یک روزنامه‌نگار عربستانی دربارۀ ماجرای خاشقچی چیزی بنویسد، آن روزنامه به چاپخانه نمی‌رسد، خود آن روزنامه‌نگار هم به خانه نمی‌رسد!

- قیاس ایران و عربستان قیاس مع‌الفارق است. آزادی مطبوعات در عربستان سعودی فضای وحشتناکی دارد. جمال خاشقچی شخصیتی بود که به کشورش کشورش مومن بود و منافع کشورش را پاس می‌داشت و به پادشاه عربستان سعودی علاقه داشت. من او را از نزدیک می‌شناختم. اگر در حضور او به پادشاه عربستان اهانت می‌کردید، به شدت ناراحت می‌شد. خاشقچی خواستار اصلاح امور بود و یک منتقد بسیار نرم بود اما با او چنین معامله‌ای کردند.

- عربستان سعودی به اصل «یا با من یا بر من» کاملاً پای‌بند است.

- خاشقچی بعد از معاونت سردبیری روزنامۀ الوطن، مدت زیادی هم سردبیر الوطن بود و چنانکه گفتم، به دستگاه قدرت در عربستان سعودی نزدیک بود. در بسیاری از مصاحبه‌های مشترکی که من و او در کنار هم می‌نشستیم، او برخورد تندی با ایران می‌کرد. با ایران مساله داشت. مثلاً به من می‌گفت شما روزنامه‌نگار هستی و آزادیخواه، پس باید این طور یا آن طور برخورد کنی. من هم متقابلاً چنین حرفی به او می‌زدم. ما در مصاحبه‌های مشترکمان چنین درگیری‌هایی داشتیم ولی آدم وزینی بود و تقریباً دوستدار شیعه بود. خیلی مخالف شیعه نبود. همچنین گفتم که در مدینۀ منوره به دنیا آمده بود و وصیت کرده بود در بقیع دفن شود.

- ما در سه کنفرانس با هم دیدار داشتیم که یکی از آنها کنفرانس IPI یا سازمان بین‌المللی روزنامه‌ها بود؛ در سال ۲۰۰۱ در استانبول. یادم نمی‌رود که وقتی وقت نماز ظهر می‌شد، ما می‌نشستیم و ساعت ۴ یا ۵ پنج بعد از ظهر می‌رفتیم نمازمان را می‌خواندیم ولی خاشقچی همان اول وقت برمی‌خاست می‌رفت پشت بنرهای کنفرانس، همان جا نمازش را می‌خواند. آدم مسلمانی بود. حتی وقتی که جان بولتون با بن‌سلمان تماس گرفت تا از سرنوشت خاشقچی مطلع شود، بن‌سلمان به جان بولتون می‌گوید خاشقچی اسلامگرای خطرناکی بود. جان بولتون هم پاسخ می‌دهد که اطلاعات ما چنین چیزی را نشان نمی‌دهد و خاشقچی یک آدم سنت‌گرا و میانه‌رو بود.

- من که خاشقچی را از نزدیک دیده بودم، به هیچ وجه در او گرایشی‌ به اخوان المسلمین ندیدم و این ادعای حکومت عربستان قابل قبول نیست. خاشقچی یک مسلمان نسبتاً متعهد بود و نامزدش هم، چنان که دیدید، محجبه بود.

- من فکر می‌کنم ماجرایش حالاحالاها ادامه خواهد داشت. اگر چه حافظۀ بشری محدود و کوتاه‌مدت است ولی ما هنوز از آلدو مورو، نخست‌‌وزیر ایتالیا که توسط مافیا ربوده شد، بحث می‌کنیم و سوالمان این است که جسدش چه شد؟ ممکن است اتفاقات زیادی از این دست رخ دهند و فراموش شوند اما خاشقچی اولاً روزنامه‌نگار بود، ثانیاً به شکل فجیعی کشته شد، ثالثاً الان جسد و مزار هم ندارد. پیش‌بینی من این است که بسیاری از نهادهای بین‌المللی روزنامه‌نگاری، روزی را به نام خاشقچی نامگذاری خواهند کرد و سالن‌هایی را در ساختمان‌هایشان به نام او می‌کنند تا اگر جسد و قبر ندارد، لااقل نامش زنده بماند. و به نظرم نامش زنده خواهد ماند.

- رسانه‌ها را باید جدی گرفت. دولت‌ها خیلی سر به سر رسانه‌ها نگذارند. رسانه‌ها بازتاب‌دهندۀ تمایلات مردم‌اند. خاشقچی یک نفر بود و قتلش در بین این همه کشتارِ ناشی از جنگ در دنیای امروز به ظاهر واقعۀ کوچکی بود ولی روزنامه‌نگاران نشان دادند که چنین ماجرایی را می‌توانند جهانی و کل دنیا را برای مدت‌ها درگیر این واقعه کنند.

- ماجرای معرفت و قدرت در جهان سوم هنوز چالش‌برانگیز است و ما باید بتوانیم این مساله را به نحوی حل کنیم. قدرت و معرفت باید به نحوی با هم کنار بیایند و همزیستی داشته باشند تا راه بر یک زندگی مسالمت‌آمیز باز شود. خاشقچی نمایندۀ معرفت و آگاهی‌بخشی بود و بن‌سلمان هم مظهر قدرت. و در این ماجرا، قدرت با کمک اسید معرفت را ذوب و حل کرد ولی معرفت جهانی از راه رسید و قدرت را رسوا کرد.

- بن سلمان گفته بود من اگر پنجاه سال حکومت کنم، خاورمیانه را تبدیل به اروپا می‌کنم ولی او اگر دویست سال دیگر هم سلطنت کند، قاتل خواهد بود. یعنی عنوان قاتل همیشه سایه به سایه او را تعقیب خواهد کرد و من معتقدم «هیأت بیعت» در عربستان سعودی ممکن است تصمیماتی اتخاذ کند که این لکۀ ننگ را از پیشانی پادشاهی عربستان پاک کند. فراموش نکنید که حرمین شریفین در عربستان سعودی است: خانۀ خدا و خانۀ رسول خدا. هر سال یکی دو میلیون انسان زائر این دو حرم می‌شوند. پادشاه خادم حرمین شریفین است. ولیعهد هم قرار است پس‌فردا جانشین پدرش شود و خادم حرمین شریفین باشد. یک قاتل چطور می‌تواند خادم حرمین شریفین بشود؟

- ماجرای خاشقچی نشان داد که روزنامه‌ها هنوز می‌توانند اهمیت بیشتری نسبت به توئیتر و اینستاگرام و غیره داشته باشند. یعنی ژورنالیسم نشان داد که هنوز مراقب و ناظر است و وجدان بشریت و اخلاق را نمایندگی می‌کند. یک توئیت کار یک گزارش ژورنالیستی مهم را انجام نمی‌دهد. در روزگار کنونی که رسانه‌های متعددی در فضای مجازی وجود دارند، روزنامه‌ها به عنوان نمایندگان رکن چهارم دموکراسی می‌توانند متمرکز شوند بر کارهای موثرتری مثل پرداختن جدی و پیگیری همه‌جانبۀ رویدادهای مهم‌تری که در زندگی بشر امروز بوقوع می‌پیوندند.

قران
ارسال به تلگرام
برچسب ها: جمال خاشقچی
قران
قران
قران
قران
قران
قران
  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"