حسام الدین آشنا: تا رفع حصر یک پوسته مانده است / پشت هر ردیف بودجه، یک قبیله و یک پدر و مادر قرار دارد؛ شما فقط «جامعه المصطفی» را می شناسید، هزار نهاد دیگر وجود دارند که اصلا اسمشان را هم نشنیده اید / وقتی می خواهیم بودجه شان را قطع کنیم، کل بودجه کشور را گروگان می‌گیرند تا تکلیف آن یک ردیف مشخص شود

مشاور رییس جمهوری با تاکید بر این‌که شرایط میرحسین موسوی از نظر حصر بسیار تغییر کرده است، اظهار کرد: آنچه باید توسط دولت و رییس شورای عالی امنیت ملی اتفاق بیفتد، افتاده است و آنچه که مانده تنها یک پوسته است که امیدواریم این اتفاق بیفتد.

به گزارش «انتخاب» به نقل از خبرگزاری ها، حسام‌الدین آشنا رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و مشاور ریاست جمهوری عصر یکشنبه در مراسمی که به مناسبت گرامیداشت روز دانشجو از سوی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، در پاسخ به پرسش یکی از دانشجوها در مورد مهندس موسوی، اظهار کرد: من سال 1361 در دفتر آقای موسوی کار می‌کردم و ایشان را تا حدی می‌شناسم؛ خانه مهندس موسوی با دفتر کار من تنها یک خانه فاصله دارد؛ یعنی دفتر مرکز بررسی‌های استراتژیک نبش کوچه خورشید است، دفتر آقای جلیلی در کنار آن و بعد از آن منزل مهندس موسوی است.

وی تصریح کرد: شک نکنید که شرایط آقای موسوی از نظر حصر بسیار تغییر کرده است؛ حصر برداشته نشده، اما از نظر من شاید تا برداشته شدن حصر یک پوسته مانده است. آنچه باید توسط دولت و رییس شورای عالی امنیت ملی اتفاق بیفتد، افتاده است و آنچه که مانده تنها یک پوسته است که امیدواریم به دعای شما و به همت آنها که حاضر شدند در این زمینه هزینه دهند، این اتفاق بیفتد.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری همچنین در پاسخ به پرسش دانشجوی دیگری مبنی بر این‌که رنج مردم چه زمانی تمام می‌شود و ما (مردم) تا چه زمانی باید حضور امثال شما را شاهد باشیم، ادامه داد: تا وقتی که انتخاب بهتری وجود داشته باشد.

آشنا در پاسخ به پرسش دانشجوی دیگری مبنی بر این‌که اگر نسل ما بخواهد در تصمیماتی که پدران و مادرانمان گرفته‌اند تجدیدنظر اساسی کنند، قانون اساسی چه راهکاری در این زمینه اندیشیده است، با اشاره به اصل آخر قانون اساسی خاطر نشان کرد: آخرین اصل قانون اساسی به بازنگری در این قانون اختصاص دارد و در آن سازوکارهایی در این باره پیش‌بینی شده است که در قانون اساسی مصوب اولیه این اصل وجود نداشت و به نوعی در آن بازنگری در قانون اساسی در بن‌بست وجود داشت، اما در اصلاحیه سال 68 این بن‌بست برطرف شد.

وی افزود: براساس قانون اساسی در هر بازنگری که قرار است در این قانون صورت بگیرد چهار اصل اسلامیت، جمهوریت، ولایت فقیه و اعتنای حکومت به آرای مردم غیرقابل تغییر هستند و سایر اصول قانون‌ اساسی قابل تغییر است. از نظر تئوریک امکان تغییر قانون اساسی به جز این چهار اصل کلی وجود دارد.

مشاور رییس جمهوری، اظهار کرد: اگر کسانی با این چهار اصل مشکل داشته باشند، باید به فکر مواجه‌های سخت‌تر برای تغییرات مورد نظر خود باشند و هزینه‌های آن را بپردازند. از سوی دیگر درون قانون اساسی ظرفیت‌های فراوانی برای تغییر فارغ از بازنگری وجود دارد.

آشنا در ادامه در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که چرا آقای روحانی وعده‌هایی مطرح کرد تا به او رای بدهیم، اما امروز شاهد تحقق این وعده‌ها نیستیم، ادامه داد: همه ما دلمان می‌خواهد کسی که به عنوان رییس جمهوری رای داده‌ایم، بتواند با قدرت از طرف ما مشکلات را حل کند و ما از او انتظار نداریم که ما را به دولت در سایه یا دست‌های پشت پرده حواله کنند، اما واقعیت این است که دولت‌مداری در ایران در این دوره بسیار دشوار است.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری اضافه کرد: تمام افرادی که می‌شناختم و در دولت‌های مختلف به عنوان رییس جمهوری یا شخصیت ارشد حضور داشتند، روزی که وارد دولت شدند با روزی که از آن خارج شدند خیلی تفاوت کردند. آنها در ابتدای ورود خود فکر می‌کردند که مسائل را می‌دانند، اما بعد از خروج‌شان متوجه شدند که خیلی مسائل را نمی‌دانند.

وی با بیان این‌که روابط قدرت در ایران خیلی پیچیده است، خاطر نشان کرد: در نظامی زندگی می‌کنیم که یک پایه آن را بوروکراسی، پایه دیگر تکنوکراسی و پایه دیگر آن پوپولیسم است و همچنین نوع ساختاری که در آن همه قدرت تخریب دیگری را دارند، اما کسی قدرت ندارد که به تنهایی چیزی را بسازد و امروز وضعیت حکمرانی به گونه‌ای است که تا نتوانیم اجماعی ایجاد کنیم و برای آن با تعارض منافع متعددی مواجه شویم، نمی‌توانیم کاری را انجام دهیم.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری اضافه کرد: من مهندس موسوی سال 88 را با موسوی سال 68 قابل مقایسه نمی‌دانم چرا که او در سال 88 به فهمی از حکومت رسیده بود که 20 سال قبل باور نمی‌کرد این چیزها وجود داشته باشد.

آشنا در پاسخ پرسش دیگری درباره وضعیت نظام بودجه‌ریزی در کشور و بودجه‌های پرداختی به نهادهایی از جمله جامعه‌المصطفی، حوزه علمیه و شورای هماهنگی نماز جمعه و هرزرفت بودجه کشور با بیان این‌که سابقه بودجه‌ریزی در کشور بیش از نیم قرن است و بروز اشکالات در آن موضوع جدیدی نیست، تصریح کرد: در این زمینه نیازمند یک همت و اراده‌ای هستیم تا تغییراتی حاصل شود. تلاش برای تغییر در نظام بودجه‌ریزی در دولت‌های هاشمی، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی انجام شده است.

وی ادامه داد: بودجه مظهر تعارض و تفاوت‌ها در کشور و تجسم واقعی نظام قدرت است. با شفاف‌کردن بودجه همگان می‌توانند راجع به روابط قدرت بفهمند؛ در طول زمان ردیف‌های بودجه‌ای پادار شده‌اند. به این صورت که در ابتدا فردی با لابی، فشار، تماس و توافق یک بند در بودجه سالانه کشور به عنوان کمک به فلان موسسه باز کرد که در آغاز نیز اعتبار این بند 10 میلیون تومان بوده، اما به مرور زمان این بند و مبلغ اعتبار آن رشد کرده است. هر رییس جمهوری فکر کرده که دوستانی دارد و باید آنها را تقویت کند به همین دلیل نیز در بودجه ردیف‌هایی برای حمایت از آنها قرار داده است.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با تاکید بر این‌که پشت هر ردیف بودجه یک قبیله و یک پدر و مادر قرار دارد، گفت: من اگر به جای دانشجویان امروز بودم به دنبال برگزاری دوره‌های مختلف بودجه‌خوانی و کسب اطلاعات بیشتر درباره بودجه می‌رفتم. امروز دانشجویان اسم یک نهاد به نام جامعه‌المصطفی را می‌دانند، اما سایر نهادها را نمی‌شناسند. پشت هر ردیف بودجه یک قبیله و یک پدر و مادر قرار دارد؛ شما فقط جامعه المصطفی را می شناسید، هزار نهاد دیگر وجود دارند که اصلا اسمشان را هم نشنیده اید. وقتی می خواهیم بودجه شان را قطع کنیم، کل بودجه کشور را گروگان می‌گیرند تا تکلیف آن یک ردیف مشخص شود.

آشنا تصریح کرد: ما در جمهوری اسلامی ایران انقلاب سیاسی کردیم، اما در ساختار و برنامه‌ریزی‌ها انقلاب نکردیم. در این زمینه یک مسیر، راهی بود که آقای احمدی‌نژاد آن را طی کرد و زد زیر سازمان برنامه و بودجه، ولی در این شرایط مشاهده کردیم در نظام بودجه‌ریزی کشور تغییری حاصل نشد.

وی ادامه داد: زمانی که بودجه مورد مطالعه قرار بگیرد به روابط قدرت و توانایی چانه‌زنی پی برده می‌شود. در این زمینه به طور مثال درباره آموزش و پرورش که به عنوان یک نهاد بسیار بزرگ در بودجه است؛ اگر این ساختار بزرگ و نظام مدرسه‌داری مورد پذیرش قرار بگیرد، بودجه آن نیز رقمی است که امروز مشاهده می‌کنید و هیچ‌گاه نمی‌توان به آن دست زد. برهمین مبنا نیز اگر صداوسیما و ساختار آن پذیرفته شود، باید از بودجه عمومی کشور 1800 میلیارد و از محل فروش آگهی‌ها 2000 میلیارد تومان به او پرداخته شود تا همین کاری را که امروز انجام می‌دهد، انجام دهند.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری خطاب به دانشجویان، گفت: اگر از شما پرسیده شود که آیا این موارد را پذیرفته‌اید شما می‌گویید خیر، چرا که ما در جریان این موضوعات نبودیم. در کشور ما یک نظام نمایندگی به عنوان مجلس شورای اسلامی وجود دارد و اگر پذیرفته شود که مدل انتخاباتی مجلس شورای اسلامی، مدل نمایندگی آن و رابطه نمایندگان مجلس با دولت همینی باشد که امروز هست، باید بدانیم که سال قبل مجلس شورای اسلامی 26 هزار میلیارد تومان بودجه را اضافه کرد.

وی ادامه داد: وقتی مجلس شورای اسلامی بودجه را اضافه کند منبعی برای آن وجود ندارد و زمانی که هزینه‌کردن در کشور آغاز شود، مشاهده می‌کنیم که در حوزه‌ای مانند رفاهی که به آن نیازمندیم دست دولت کاملا بسته است، اما در جایی به هزاران اسم از خدا و پیغمبر گرفته تا ماهواره، اتم، دفاع و همه چیزهای مقدس و افراد محترم، استفاده شده تا عده‌ای بتوانند در عین این‌که بازنشسته اداری و سیاسی هستند، حامی‌پروری کنند؛ اگر بخواهید با این موضوع برخورد کنید نیز در مجلس شورای اسلامی شما را می‌زنند.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان این‌که کل بودجه دولت و کشور را به اسارت و گروگان می‌گیرند تا تکلیف یک ردیف از بودجه که به طور مثال دولت بنا به دلایلی قصد دارد از پرداخت آن جلوگیری کند، معلوم می‌شود.

وی ادامه داد: این واقعیت قدرت است؛ دولت بر زبان آوردن این حرف‌ها را از سال قبل و با دعوت از مردم برای توجه به جدول شماره 17 بودجه آغاز کرد و امروز نتیجه کار آن شده که این ردیف بودجه و جدول حذف شده، اما پول آن همچنان باقی است و به تعبیری این پول در جاهای دیگر توزیع شده است.

وی با بیان اینکه این موضوعات مربوط به این دولت و مجلس یا آن دولت و مجلس نیست بلکه موضوعی است که دولت‌ها و مجالس مختلف را در بر می‌گیرد و برای برطرف کردن آن نیاز به اصلاحاتی داریم که بخشی از آن را این دولت و بخش دیگری را سایر دولت‌ها و دولت‌های بعد انجام داده و باید انجام بدهند.

مشاور رئیس‌جمهوری در ادامه پرسش و پاسخ با دانشجویان در پاسخ به پرسش یکی از دانشجویان مبنی بر اینکه چرا در این محدودیت‌ها در منافع و منابع، مردم سهم کمتری دارند و به قدرت‌ها سهم بیشتری پرداخت می‌شود، گفت: به نظر من این جمله که «اتکای دولت به مردم کمتر است» به صورت نسبی درباره همه حکومت‌ها درست است اما درباره دولت فعلی مقداری قابل مناقشه است؛ فکر می‌کنم موضوع پاسخگویی به مردم بعد از دولت آقای خاتمی در دولت آقای احمدی‌نژاد تقریبا فراموش شد و علت آن نیز این بود که آقای احمدی‌نژاد می‌گفت من خودم مردم هستم و حرف من حرف مردم است.

آشنا ادامه داد: در دولت یازدهم و دوازدهم پاسخگویی هم به عنوان شعار و هم به دلیل وضعیت اجتماعی‌ای که با آن مواجه هستیم خیلی جدی‌تر گرفته شده است؛ همین مقدار که مردم می‌توانند به دولت و رئیس‌جمهور فشار بیاورند که باید پاسخگو باشند و دولت نمی‌تواند در خیلی از مسائل سکوت کند شاهد این مدعاست. من امیدوارم که از این جهت به عقب بازنگردیم. من نگران هستم که نکند ما به جایی برسیم که دولتی که تا حد قابل قبولی پاسخگو است، جای خود را به دولتی بدهد که اجازه سوال کردن از او وجود نداشته باشد.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با بیان اینکه دولت خیلی از توانمندی‌ها و اختیارات خود را به تدریج در طول 20 سال گذشته از دست داده است و بسیاری از اختیارات و مسئولیت‌ها یا واگذار شده یا از او گرفته شده است، خاطرنشان کرد: بازگرداندن اختیارات و مسئولیت‌های دولت که دولت امروز تحت شعار بزرگ بازگرداندن اختیارات و مسئولیت‌ها بیان می‌کند، یکی از اقداماتی است که دولت فعلی و هر دولت دیگری باید انجام دهد.

وی در پاسخ به پرسش دانشجویی درباره وضعیت فرهاد میثمی به عنوان یک معلم زندانی که امروز دست به اعتصاب غذا زده است، اظهار کرد: ما بسیاری از موارد اینچنین را که دنبال کرده‌ایم و به قسمت‌های سخت موضوع برخورد کرده‌ایم، متهم، احضار و تهدید شده‌ایم اما حتما این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

حسام‌الدین آشنا در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به مطالبات مختلف مطرح شده از سوی دانشجویان حاضر در جلسه خاطرنشان کرد: با صحبت آقای خاتمی مبنی بر اینکه منتظر اسطوره نباشید موافقم و فکر می‌کنم که پاسخ بسیاری از پرسش‌ها و حرف‌هایی که دانشجویان مطرح کردند، همین است که قرار نیست کسی ما را نجات دهد و این ما هستیم که باید کارها را انجام دهیم. ما تا اینجا یاد گرفته‌ایم که افراد را به عنوان رئیس‌جمهور یا نماینده مجلس انتخاب می‌کنیم و ساختار نیز تاکنون اینگونه بوده اما به نظر می‌آید در ادامه راه اصلاحات در کشور نیاز داریم که راه‌های نظارت قوی‌تر مردمی بر کسانی که انتخاب کردیم و کسانی که انتخاب نکردیم را از طریق قانونی تقویت کنیم.