هراس جدایی از تلفن همراه

دیکشنری های معتبر دنیا هرسال چند واژه را به عنوان واژه برتر سال گذشته خود اعلام می کنند. برای سال 2018 دیکشنری کمبریج کلمه «نوموفوبیا» را انتخاب کرده است که به ترس یا نگرانی از همراه نداشتن تلفن همراه یا ناتوانی در استفاده از آن اشاره می کند.

 به نقل از خراسان ،کلمه« no mobia »مخفف «no mobile phone phobia» است . سه کلمه دیگر نامزد شده کمبریج در سال 2018 «gender gap»، «ecocide» و «no-platforming» هستند. «gender gap» واژه‌ای است که تفاوت بین طرز برخورد جامعه با مردان و زنان را نشان می‌دهد. «ecocide» به نابودی منطقه طبیعی بزرگ یا آسیب فوق‌العاده به آن اشاره دارد. «no-platforming» نیز جلوگیری از پذیرفتن حق دیگران در ابراز باورها و عقایدشان در فضای عمومی است، به دلیل این که تصور می‌شود این باورها خطرناک و نپذیرفتنی هستند.

دیکشنری های آکسفورد و دیکشنری دات کام نیز به ترتیب کلمه های «سمی» و «اطلاعات غلط» را به عنوان واژه های سال انتخاب کرده اند. «کالینز» هم «یکبار مصرف» را به عنوان کلمه سال برگزید که هدف از آن جلب توجه عموم به خطرات استفاده از چنین محصولاتی است.سابقه «نوموفوبیا» به چندین سال قبل برمی گردد که اولین بار، یک دهه پیش و توسط اداره پست انگلستان به کار برده شد.

این اصطلاح در سال های اخیر روند رو به رشدی داشته است و دلیل آن هم به هوشمند شدن، افزایش کارایی و وابستگی ما به تلفن های همراه برمی‌گردد. پیشتر تصور می شد دلیل اصلی نوموفوبیا، نگرانی درباره تماس های مهمی است که شخص از دست می دهد اما امروزه محققان می گویند ؛دلیل اصلی اش این است که تلفن همراه به عنوان بخشی از هویت شخصی به ما اجازه می دهد، دیدگاه ها و تجربیات مان را با دیگران به اشتراک بگذاریم. با توجه به فراگیر شدن این اصطلاح در زندگی روزمره مان، از بین دیگر کلمات انتخاب شده توسط سایر مراجع برای سال 2018، به بررسی این اختلال می پردازیم.

یادداشت دکتر «حمید ذوالفقاری» روان شناس، درباره آسیب های بیماری نوموفوبیا و توصیه هایی به خانوادها

خودتان را به تنبلی ذهنی عادت ندهید!

«نوموفوبیا» اصطلاحی نوظهور به معنای ترس بابت جدایی از تلفن همراه است که به دلیل عوارض و مشکلات ناشی از استفاده بیش از حد اینترنت و شبکه های اجتماعی مبتنی بر تلفن های همراه به وجود آمده است. شبکه های اجتماعی، وابستگی ذهنی کاذبی پدید می آورند که در افراد، علایم و رفتارهایی شبیه معتادان به مواد افیونی دارد. به گونه ای که افراد نمی توانند مدتی بدون آن ها به سر برند. اگرچه ممکن است بهانه آن ها برای استفاده از اینترنت، دستیابی به اطلاعات مورد نیاز باشد اما در عمل، این گونه افراد جز پرسه زدن بی هدف در کانال ها کار دیگری انجام نمی دهند.

مضرات اعتیاد به تلفن همراه بر انسان
در درجه نخست، وقتی یک نفر در محیط خانواده، معتاد به استفاده از تلفن همراه به خصوص برای بهره بردن از اینترنت باشد، فرصت برقراری تعامل با دیگر اعضای خانواده را از دست می دهد. همین موضوع، موجب تشکیل یک چرخه معیوب می شود و فرد از نظر عاطفی و روانی هر روز بیشتر از گذشته از دیگر افراد خانواده فاصله می گیرد و به تنهایی خود و استفاده از اینترنت پناه می برد اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود.

در ادامه به چند آسیب دیگر اشاره خواهد شد.
وقت کشی و سطحی شدن: اولین صدمه شبکه های اجتماعی، وقت گیر بودن آن هاست. در شبکه های مجازی، مطالب به همان سرعتی که می آیند، به همان سرعت هم می روند و چون مطالب مرور شده عمقی نیستند، ماندگاری زیادی نخواهند داشت و ذهن را سطحی می کنند.

عادت به سرگرمی و تنبلی ذهنی: اساسا انسان ها، گرایش ذاتی به تنبلی و خوش گذرانی دارند و اگر ابزار جذابی هم در اختیار آن ها قرار گیرد به خصوص شبکه های اجتماعی که دارای امکانات جذابی نظیر لایو ویدئو، لایک کردن، دایرکت به سلبریتی و ... است، به راحتی می توانند ساعت ها وقت وذهن خود را در اختیار آن بگذارند. این چنین می شود که فرد به مرور زمان از کارهای جدی فاصله می گیرد و توانایی انجام کارهای مهم و کارآمد در او ضعیف می شود.

شیوع مشکلات روانی: خرید مکرر بسته های اینترنتی یا دوندگی بی امان برای رسیدن به یک دستگاه وای فای و اختصاص ساعت ها وقت و انرژی که فایده چندانی هم در پی ندارد، به مرور سرخوردگی و احساس پوچی را در فرد به وجود می آورد. افزون بر این، نوجوانان با دیدن دایم لحظات شاد دیگران در پست ها و استوری هایشان، بعد از هر لایک زدن، سعی به همانندسازی می کنند، ارزش های زندگی برای آن ها حذف یا جابه جا می شود و به مرور از دستیابی به اهداف شخصی خود در زندگی مایوس می شوند.

دوستی های نامتعارف: طبق نتایج تحقیقات دانشگاهی معتبر، زنان بیشتر از مردان وابسته شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک، اینستاگرام، تلگرام و ... می شوند. مطالعات نشان داده است، افرادی که میزان اضطراب و نگرانی در رفتارشان بیشتر است، کاربران همیشگی شبکه های اجتماعی هستند، چراکه این افراد معاشرت های مجازی را به ارتباط های درون جامعه ترجیح می دهند. همین ضعف شخصیتی می تواند باعث شکل گیری وابستگی های نامتعارف و مشکلات پس از آن شود.

توصیه هایی به خانواده ها
نوجوانان بیشترین رده سنی هستند که در خطر مبتلا شدن به این بیماری روانی قرار دارند بنابراین برنامه ریزی برای پیشگیری، اصل مهم این ماجراست که باید توسط والدین انجام شود. نوجوانان و جوانان بر رفتارهای بزرگ سالان خود به خوبی نظارت می کنند و استفاده غیر استاندارد والدین از شبکه های مجازی، خود مهر تاییدی برای استفاده بی قید و شرط فرزندان از این محیط هاست.

والدین و فرزندان ارشد خانواده ها باید نحوه استفاده صحیح از شبکه های اجتماعی خوش رنگ و لعاب را برای اعضای کوچک تر خانواده تشریح کنند و در پاسخ گویی به سوالات احتمالی فرزندان که ناشی از بلوغ فکری آن هاست، حوصله به خرج دهند.

غنی سازی فضای خانواده از عاطفه و محبت هم کمک زیادی به مدیریت این ماجرا می کند. بسیاری از رفتارهای خود و دگر آسیب رسان دوره نوجوانی و جوانی اعم از اعتیاد و رفتارهای پرخطر به دلیل کمبود میزان توجه و شکل گیری دلبستگی نا ایمن در فرزندان است.

ماجرای انتخاب کلمه سال چیست ؟
نزدیک به یک دهه است که دیکشنری‌هایی مانند آکسفورد، کمبریج، کالینز و مِری‌اِم وبستر در ماه دسامبر، کلمه‌ای را به‌عنوان کلمه سال انتخاب می‌کنند. پژوهشگران و ویراستاران این دیکشنری‌ها از بین کلمه‌های پرکاربرد همان سال که به‌نظرشان انعکاس و برایند رویدادهای سال گذشته است، چهار کلمه را گزینش می‌کنند و در وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی خود از کاربران می‌خواهند تا به آن رای دهند.

این کلمه‌ها از نظر رای گیرندگان برای مردم معنای ویژه‌ای دارند و کلمه‌ای که بیشترین رای را بیاورد، به‌عنوان کلمه سال انتخاب می‌شود.

کلمه انتخاب‌شده درواقع نظر مردم از خلاصه همان سال است. کمبریج در توضیح چرایی انتخاب کلمه «نوموفوبیا» به‌عنوان واژه برتر سال 2018 میلادی گفته‌است: «مردم تا اندازه‌ای برای دور بودن از تلفن همراه خود اضطراب تحمل می‌‌کنند که لازم دارند کلمه ویژه‌ای برای آن داشته‌باشند».

اگرچه «نوموفوبیا» کلمه‌ای علمی برای اختلال اعتیاد به تلفن همراه نیست اما از آن‌جا که کلمه‌ای پرکاربرد در بین محققان است، به دیکشنری راه یافته‌است. هر چند رسالت این دیکشنری ها جلب توجه مردم دنیا به سمت مفاهیمی که انسان ها را درگیر کرده نیست اما این اقدام آن ها فارغ از هر ایده ای که پشت آن باشد ، مثل چراغ قوه ای عمل می کند که روی بخش حساسی از مفاهیمی که انسان ها با آن سر و کار دارند ،نور می اندازد تا بتوانیم در خلال زندگی پرسرعت امروز آن موضوع خاص را بهتر ببینیم.

پیش از این هم لغت نامه کالینز واژه «یک بار مصرف» را به عنوان لغت سال انتخاب کرده بود. شاید جالب باشد بدانید که واژه منتخب سال ۲۰۱۷ از طرف کالینز «fake news» (اخبار جعلی) بود. واژه منتخب سال ۲۰۱۶ هم «Brexit» بود که در این سال که بریتانیا از اتحادیه اروپا جدا شد، بیشترین مراجعه را داشت و این واژه ترکیبی از بریتانیا و جدایی (همان جدایی از اتحادیه اروپا)، طراحی شده است.