رییس سازمان هواشناسی کشور که معاون وزیر راه و شهرسازی است، گفت: با توجه به شرایط اقلیمی ایران بارورسازی ابرها به عنوان یک راه حل برای برطرف کردن کم آبی یا خشکسالی جواب نمی دهد.
داود پرهیزکار امروز (جمعه) در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: وزارت نیرو از 20 سال پیش به موضوع بارور سازی ابرها ورود کرده است اما سازمان هواشناسی آنر ا به عنوان یک راه حل برای برطرف کردن مشکل کم آبی قبول ندارد و در این سال ها با بررسی های انجام شده، آن را تایید نکرده ایم.
وی ادامه داد: وزارت نیرو سال های اول ادعا داشت با بارور سازی ابرها در گیلان تا 200 درصد افزایش بارش رخ داد اما امروز پس از مخالفت های ما، آن عدد را تعدیل کرده و به عددی که ما اعلام کردیم رسیده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: سازمان هواشناسی اعلام کرد بارورسازی ابرها در بهترین حالت موجب افزایش بارش 10 تا 15 درصدی در همان منطقه ای می شود که عملیات در آن صورت گرفته است اما برخی مفهوم آن را درست درک نکردند و گفتند سازمان هواشناسی اعلام کرده بارورسازی موجب افزایش 10 تا 15 درصدی بارش سالانه می شود که غلط است. البته اکنون وزارت نیرو نیز نظر ما را تایید می کند.
مراحل بارورسازی ابر
پرهیزکار اضافه کرد: گذشته از این بارور سازی ابرها یک کار تخصصی است که باید همه عوامل فراهم باشد، در واقع برای هر ابری نمی شود عملیات بارورسازی انجام داد؛ ابرهای ویژه که معمولا ابرهای «جوششی» و «کومولونیمبوس» است برای بارورسازی استفاده می شود که چون ارتفاع آنها خیلی بالاست به دمای زیر صفر می رسند و از آنها به عنوان ابرهای سرد یاد می کنند که در کشور ما این ابرها کم است.
به گفته وی، بارورسازی به شرایطی خاص نیاز دارد: اول باید ابر از نظر فیزیک شناسایی شود و به این نتیجه برسند که نیاز دارد بذرافشانی صورت گیرد. اگر به این مرحله رسید بذر که همان «یدید نقره» یا «یخ خشک» است روی آنها پاشیده می شود؛ این اقدام برای ابرهای سرد است و برای ابرهای گرم حتی ذرات نمک کار یدید نقره را انجام می دهد.
رییس سازمان هواشناسی افزود: اگر ابری به هسته های تراکم نیاز داشته باشد باید کار بذر افشانی صورت گیرد اگر نداشته باشد نباید انجام شود چه بسا اگر بذر افشانی صورت گیرد جواب معکوس می دهد؛ یعنی اگر بیشتر از نیاز ابر به آن هسته تراکم تزریق شود بارش طبیعی نیز از بین برود؛ یعنی ابر عقیم شود.
وی تصریح کرد: به طور کلی آبی که از این روش به دست می آید آبی نیست که بشود روی آن سرمایه گذاری کرد اما عده ای جوسازی می کنند؛ مثلا پارسال بسیاری می گفتند وزارت نیرو اعلام کرده است با بارورسازی ابرها خشکسالی را برطرف می کنیم که در همان زمان سازمان هواشناسی آن را تکذیب کرد.
تجربه های جهانی
رییس سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: یکی از مشکلات بارور سازی ابرها این است که هیچ روش منطقی برای انجام آن وجود ندارد؛ تاکنون گروه های متعدد علمی نتوانسته اند یک روش دقیقی ارائه دهند که بتوان گفت مثلا بر اساس آن، تا این میزان افزایش بارش خواهیم داشت.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت:در دنیا 40 تا 50 کشور درباره بارور سازی ابرها فعالیت می کنند که بیشتر آن، کارهای مطالعاتی است و تاکنون هیچ کدام از آنها ادعا نکرده اند با بارور سازی ابرها توانستیم آب استحصال و مشکل کم آبی را حل کنیم.
«در 2 طرف آمریکا اقیانوس بزرگ آرام و اطلس قرار دارد، یعنی اگر باد از هر طرف بوزد به روی منطقه رطوبت می آورد، اما خشکسالی شدید دارد به ویژه در جنوب غرب که آتش سوزی های مکرر و شدید رخ می دهد و در حال از دست دادن جنگل های چند هزار ساله خود است. اگر بارورسازی ابرها جواب می داد این کشور که خود صاحب فناوری است و منابع آبی عظیم و رطوبت در کنار خود دارد مساله خشکسالی را حل می کرد».
«آفریقای جنوبی یکی از کشورهای پیشرو در مقوله بارور سازی ابرهاست اما پنجم ژوئن سال 2018 را روز 'صفر آبی' اعلام کرد یعنی دیگر آب نداریم؛ آنها روی فرهنگ سازی سرمایه گذاری کرده اند.
نیاز به رادار برای دستیابی به اطلاعات خرد فیزیک ابر
رییس سازمان هواشناسی کشور گفت: وقتی اعلام می کنند بارورسازی ابرها صورت گرفته است مردم فکر می کند مشکل آب حل شد؛ در حالی که با این روش هیچ وقت حل نخواهد شد؛ بلکه باید یاد بگیریم با این اقلیم کنار بیاییم که همان سازگاری با اقلیم است.
پرهیزکار یادآوری کرد: امسال بارش های کشور نسبت به پارسال سه برابر و نسبت به بلند مدت نزدیک به 50 درصد افزایش یافت اما آیا مشکل کم آبی کشور حل شده است؟ با اینکه امسال ترسالی بود اما هنوز مشکل برطرف نشده است، حتی مسوولان مربوطه اعلام می کنند آب سدها زیاد نیست یعنی بارش ها پشت سدها جمع نشده است.
وی افزود: بارش های امسال کمبود 11 سال کم بارشی مداوم در حد نرمال و زیر نرمال را که 2 سال آن خشک بود جبران نکرده است. این مساله باعث شد به سراغ آبهای ذخیره یعنی آبهای زیرسطحی برویم و سفره های زیرزمینی را خالی کنیم که برای تامین آن به زمان بیشتر نیاز است.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد بعضی جاها یک مخزن طبیعی آب در زیر زمین را که تبخیر سطحی نداشت خالی کردیم و مخزن به یک چاله تبدیل شده است که برداشت این آب جبران نمی شود و فرونشست زمین رخ می دهد و برگشت ناپذیر است.
وی یادآوری کرد: ایران هنوز راداری که بتواند اطلاعات خرد فیزیک ابر را به ما بدهد ندارد، بنابراین بسیار جای تعجب است که این نهادها با چه اطلاعاتی بارورسازی ابر را انجام می دهند.
پرهیزکار گفت: مهمتر اینکه مطالعات و بررسی ها نشان می دهد امکان انجام عملیات بارور سازی روی ابرهای کوهستانی وجود دارد در حالی که بیشتر بارورسازی ها در دشت و کویر انجام می شود.
وی تاکید کرد «باید به مردم یاد بدهیم ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته و آب در چنین کشوری بسیار ارزشمند است، حتی در شرایط ترسالی و بارش نرمال باز باید در نحوه مصرف آب دقت کنیم».
