خطر شیوع ویروسی مسری‌تر از زیکا

مطالعات جدید نشان می‌دهد آلوده شدن زنان باردار به ویروسی که از پشه منتقل و باعث بروز بیماری موسوم به "تب دره ریفت" می‌شود، می‌تواند آسیب‌های شدیدی به جنین وارد کند.

متخصصان طی یک تحقیق از موش‌های آلوده به این ویروس و بافت جنین انسانی برای بررسی این که جفت جنین چگونه مورد هدف این ویروس قرار می گیرد، استفاده کردند.

نتایج این تحقیق نشان داد آسیب هایی که این ویروس به جنین وارد می کند، حتی از آسیب های ویروس زیکا که در سال ۲۰۱۵ بحرانی جهانی بوجود آورده و باعث نقص مادرزادی هزاران کودک در آمریکای مرکزی و آفریقای جنوبی شده بود نیز بیشتر است.

یک متخصص بیماری های عفونی در دانشگاه "پیتسبرگ" که مولف اصلی این تحقیق نیز هست با بیان این که ویروس زیکا با فراگیر شدن همه را غافلگیر کرد، گفت: اگر متخصصان و پزشکان در مورد خطرات ویروس زیکا و اثرات آن بر تولد کودکان اطلاع داشتند می‌توانستند اقدامات بیشتری برای محافظت از زنان باردار و کودکان صورت دهند. اکنون نیز می توان برای جلوگیری از اپیدمی این ویروس خطرناک جدید، تلاش کرد.

"تب دره ریفت" عمدتا در گله های احشام آفریقای سیاه رخ می دهد و معمولا باعث می شود ۹۰ تا ۱۰۰ درصد از گاوهای باردار، گوساله های مرده یا ناقص به دنیا آورند که باعث خسارات اقتصادی زیادی می شود.

اما سالیانه صدها هزار مورد ابتلا به این ویروس در انسان ها نیز دیده می شود. از علائم آن نیز می توان به علائم مشابه آنفلوآنزا و مشکلات شدید کبدی اشاره کرد.

اما شیوع این بیماری پا را از آفریقا فراتر گذاشته است. در اواخر سال ۲۰۰۰ میلادی شیوع آن در عربستان سعودی بیش از ۱۰۰ هزار تن را مبتلا کرده و منجر به مرگ دست کم ۷۰۰ تن شد. پشه ای که ناقل این ویروس است هم چنین در اروپا و آمریکا نیز مشاهده شده است.

به گفته متخصصان تغییرات آب و هوایی می تواند در چگونگی گسترش این بیماری های عفونی تاثیر داشته باشد. چرا که با این تغییرات، جمعیت پشه ها مهاجرت کرده و توانایی این را دارند که از مرزها فراتر رفته و بیماری های عفونی را گسترش دهند.

در حال حاضر هیچ واکسن یا درمانی برای تب دره ریفت وجود ندارد و سازمان جهانی بهداشت آن را بیماری بالقوه اضطراری برای سلامت همگانی دانسته است.

در حال حاضر دو مورد جنین مبتلا به این ویروس شناسایی شده اند. یکی از نوزادان با علائمی از جمله کبد و طحال بزرگ تر از حد معمول متولد شده و دیگری در هفته اول تولد جان باخته است. البته از آنجا که این بیماری در زنان باردار بدون علامت است، بسیاری از موارد دیگر نارسایی ها و مرده‌زایی نوزادان ممکن است به اشتباه تشخیص داده شوند.

در میان موش های آزمایشگاهی مطالعه اخیر، ۶۵ درصد از موش ها مرده متولد شده و ۲۵ درصد نیز با نقص مادرزادی به دنیا آمدند. تمامی موش های مادر نیز ویروس را به فرزندان خود منتقل کرده و هر کدام دست کم یکی از فرزندان خود را از دست داده بودند. هم چنین موش های باردار در برابر مرگ ناشی از تب دره ریفت به نسبت دیگر موش ها آسیب پذیرتر بودند.

نکته جالب توجه در این مطالعه این است که جفت جنین ها در این موش ها بیش از هر بافت دیگری در موش های مبتلا به این ویروس آلوده بوده است. این آلودگی حتی از کبد که محل آسیب اصلی این ویروس به شمار می رود نیز بیشتر مشاهده شده است.

آزمایش روی بافت انسانی نشان داد که بر خلاف ویروس زیکا، ویروس دره ریفت توانایی منحصر به فردی برای آلوده کردن یک لایه ی تخصصی از سلول هایی دارد که از محل جفت که در آن مواد مغذی جریان می یابد، حمایت می کنند.

جنین از صدها خطری که در طول دوران بارداری می تواند تهدیدش کند از طریق جفت در امان می ماند و تنها چند میکروب می توانند از این سد بگذرند و ویروس تب دره ریفت یکی از آن هاست.

هفته گذشته، ائتلاف نوآوری های آمادگی اپیدمی، دعوتنامه هایی را برای توسعه واکسن های انسانی علیه تب ریفت منتشر کرد. بنابر یک اعلامیه، حدود ۴۸ میلیون دلار به هشت پروژه در خصوص ویروس تب دره ریفت و ویروس‌های چیکونگونیا تخصیص یافته است.

به گزارش نیویورک تایمز، متخصصان با تاکید بر این که به تحقیقات بیشتری در زمینه اپیدمیولوژی، چگونگی ایجاد بیماری و نحوه جلوگیری از آن نیاز است، اعلام کردند: این ویروس می تواند پا را فراتر از خاورمیانه که در آن کشف شده بگذارد و به دیگر نقاط دنیا گسترش یابد.