«مصرف توتون در ایران طی یک دهه گذشته7 برابر شده است» این خبر را دیروز معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران در نشست خبری با رسانه ها اعلام کرد.
«عبدالرحمان رستمیان» گفت: در برهه زمانی 10 سال مصرف سیگار از 2 هزار تن به 15 هزار تن رسیده است. که فاجعه است و ضرورت دارد راه‌های عدم دسترسی مردم به دخانیات را اجرایی کنیم.
این اولین بار نیست که مسئولان مربوطه از روند رو‌به رشد مصرف دخانیات در کشور سخن می‌گویند. چند ماه پیش نیز دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران با بیان اینکه سالانه بین ۵۰ تا ۶۰ میلیارد نخ سیگار در ایران مصرف می شود، خرج روزانه سیگار و قلیان در کشور را بیش از ۳۰ میلیارد تومان اعلام کرد. «
محمدرضا مسجدی» گفت: بر اساس آخرین آمار ها در حال حاضر 24 درصد مردان و 3,5 تا 4 درصد زنان در ایران سیگار می کشند و سن مصرف سیگار به 13 سال هم رسیده است.
شاید بد نباشد برای درک بهتر اعداد و ارقام میزان استعمال سیگار درکشور، یک حساب سرانگشتی انجام دهیم. اگر میزان مصرف سالانه کشور را 60 میلیارد نخ فرض کنیم. ماهانه 5 میلیارد و روزانه افزون بر 166میلیون نخ سیگار در کشور مصرف می‌شود. اگر ارتفاع هر سیگار را 5 سانتیمتر در نظر بگیریم، ایرانیان روزانه بیشتر از 8000 کیلومتر سیگار دود می‌کنند. یعنی فاصله هوایی ایران تا آرژانتین.
هر چه از مضرات سیگار بشنویم و بر آن تاکید داشته باشیم، دانستن از مخاطرات جانبی این محصول دخانی بیشتر متحول‌مان خواهد کرد. هزینه روزانه مصرف دخانیات نیز قابل تامل است. براساس گفته مسئولان مربوطه خرج روزانه سیگار و قلیان در کشور بیش از ۳۰ میلیارد تومان است و با این مبلغ می‌توان روزانه 1000 وام ازدواج و صدها وام مسکن پرداخت کرد یا وسایل گرمایشی یا سرمایشی هزاران مدرسه را تامین کرد.
اگر از تعداد و هزینه مالی مصرف دخانیات در کشور چشم پوشی کنیم، افزایش مرگ‌ومیر و بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات قصه تلخ دیگری است. آمارها می‌گویند دخانیات قاتل 60 هزار ایرانی در سال است. تعداد قربانیان دخانیات در کشور زمانی بغرنج‌تر می‌شود که آن را با آمار تصادفات جاده‌ای مقایسه کنیم. بر طبق آمار داخلی کشور، سالانه 16 هزار نفر در اثر حوادث ترافیکی در ایران از بین می‌روند.
صرف‌نظر از آمار بالای مرگ ومیر ناشی از مصرف دخانیات که تقریبا 4 برابر تصادفات جاده‌ای است، هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات نیز قوز بالا قوزاست. به گفته «عبدالرحمان رستمیان» به طور متوسط سالانه 10هزار میلیارد تومان برای خرید سیگار در کشور هزینه می شود و در عین حال 35 هزار میلیارد تومان در سال برای درمان بیماری های ناشی از مصرف دخانیات هزینه می‌شود.
کارشناسان حوزه سلامت و بهداشت سال‌هاست راه‌های مختلف کاهش سیگار را پیشنهاد و امتحان کردند اما تاکنون موفق به کشف راهی که منجر به کاهش مصرف دخانیات شود، نشده‌اند. «عبدالرحمان رستمیان» معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران ، یکی از راه‌های کاهش مصرف سیگار را به افزایش مالیات گره زد و گفت: در حال حاضر سقف مالیات سیگار در کشور 2هزار و هشتصد میلیارد تومان در بودجه 98 در نظر گرفته شده که باید به 15 هزار میلیارد تومان افزایش یابد. مالیات سیگار بسیار مهم است و در بسیاری از کشورهای دنیا عوارض و مالیات زیادی از سیگار گرفته می شود تا مصرف را کاهش دهند.
وی افزود: در کشورهای مختلف عوارض سیگار 75 درصد است اما این رقم در ایران 20 درصد است و باید نمایندگان مجلس به این مساله در بودجه 98 توجه ویژه کنند.
در حالی که تمام آمار و ارقام‌ها از رشد روزافزون مصرف سیگار در کشور حکایت دارد و در چنین شرایطی انتظار می‌رود برای کاهش استقبال از دخانیات در کشور تدبیری اندیشیده شود، کارخانجات دخانیات در ایران نسبت به گذشته دو برابر شده است.
به گفته رستمیان اکنون 16 کارخانه دخانیات در کشور فعال است که نسبت به گذشته 2 برابر شده است. یک کارشناس بهداشت با بیان این که آسیب ها و پیامدهای ناشی از مصرف سیگار بسیار جدی و گاهی جبران ناپذیر است. به دسترسی آسان به سیگار و قلیان و همچنین ارزان قیمت بودن این مواد موجب گرایش بیشتر افراد به مصرف دخانیات در جامعه می شود.
«توران قدیمی» افزایش مصرف سیگار را به سیاست‌های غلط نهادها و سازمان‌های مسئول گره زد و افزود: جامعه ای می تواند به سمت کاهش مصرف مواد دخانی حرکت کند که سیاست های پیشگیری از شیوع مصرف سیگار و قلیان را به درستی به مرحله اجرا درآورد، اما تاکنون سیاست‌ها در این زمینه کارآیی لازم را که منجر به کاهش مصرف شود اعمال نشده شده است.
وی افزود: مصرف دخانیات مثل سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه فقط اعتیاد روانی، بلکه اعتیاد جسمانی نیز ایجاد می کند. از نظر وابستگی روانی، مصرف دخانیات باعث احساس آرامش می شود و این احساس به شکل بخشی از زندگی مردم درمی‌آید.«قدیمی» به موضوع آموزش اشاره کرد و گفت در زمینه مضرات سیگار کار فرهنگی مفیدی که منجر به نتیجه مثبت در این زمینه شود تاکنون انجام نشده است و اگر هم انجام گرفته خروجی مناسبی نداشته است.
وی به تبلیغات مصرف دخانیات در رسانه‌ها اشاره کرد و یادآور شد: با وجود این که تبلیغات دخانیات به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم در کشور ممنوع است، اما سیگار یکی از مواردی است که متاسفانه از سوی برخی فیلمسازان و از طریق رسانه‌ای‌تاثیرگذار مانند سینما تبلیغ می‌شود.
وی تصریح کرد: سیگار کشیدن واقعی در فیلم و سریال منجر به تبلیغ این پدیده شوم در جامعه خواهد شد زیرا نوجوانان و جوانان به بازیگرها و بازیکن‌ها علاقه‌مندو حرکات آنان را تقلید می‌کنند.
لازم به یاد آوری است که سیگار یکی از بارزترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان، بیماری های عفونی و سکته در جهان است. طبق گفته پزشکان در دود سیگار متجاوز از چهار هزار نوع ماده سمی وجود دارد که تعدادی از آنها سرطان زاست.
بر طبق آمار سازمان بهداشت جهانی در سال‌های اخیر، گرایش به مصرف سیگار در بین افراد جامعه و بخصوص جوانان گسترش روز افزونی داشته است. سازمان بهداشت جهانی هشدار داده است که در هر شش ونیم ثانیه یک نفر بر اثر ابتلا به امراض ناشی از مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهد.
استفاده از دخانیات سالانه باعث مرگ 9/4 میلیون نفر می شود و انتظار می رود که طی 20 سال آینده این رقم دو برابر شود. تعداد مصرف‌کنندگان دخانیات هنوز همچنان رو به افزایش است و احتمال می‌رود که از 3/1 میلیارد نفر در حال حاضر به 7/1 میلیارد تا سال 2025 برسد.
همدلی
