در روزهایی که بحث فیلترینگ اینستاگرام داغ شده، اظهارات مسئولان مختلف این سؤال را پیش آورده که چرا جلسات کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه برگزار نشده است؟
هفته قبل محمد کاظمی، نماینده مجلس در این کمیته به ایرنا گفته بود که «کمیته تعیین مصادیق هیچ تصمیمی در مورد فیلترینگ نگرفته است.» این اتفاقی بود که در مورد تلگرام هم رخ داد اما در نهایت یک حکم قضایی نقطه پایان کار آزاد این پیام‌رسان در ایران شد نه تصمیم کمیته تعیین مصادیق مجرمانه.
روز سه‌شنبه هم محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات با اشاره به تعطیلی یک ساله جلسات کمیته تعیین مصادیق مجرمانه به «ایلنا» گفت که «باید فضا را شفاف کنیم و هرکسی هم در جایگاه و مسئولیت خودش بنشیند و بر اساس آن پاسخ دهد.» او همچنین با اشاره به عضویت 6 وزیر دولت در این کمیته و انجام فیلترینگ با حکم قضایی، تأکید کرده است: «حکم قضایی نشان می‌دهد که دولت در این زمینه درگیر نیست پس بنابراین باید گردن چه کسی باشد؟ باید برای مردم شفاف‌سازی شود که تصمیم‌گیری در این عرصه و ابلاغ کننده کیست.»
رمضانعلی سبحانی‌فر دیگر نماینده مجلس در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه در گفت‌وگو با «ایران» گمانه‌زنی می‌کند که مقاومت در برابر تشکیل جلسات این کمیته با هدف دادن مرجعیت تصمیم‌گیری درباره فیلترینگ به جایی خارج از دایره کمیته یادشده است.
کمیته تعیین مصادیق مجرمانه از چه زمانی تشکیل جلسه نداده؟
ما در سال جاری هیچ جلسه‌ای نداشته‌ایم. در حالی که باید 15 روز یک بار طبق قانون این جلسه تشکیل شود.
بحث‌هایی شده بود که به این جلسه دعوت شده‌اید اما نرفته‌اید؟
نه اصلاً چنین چیزی نیست. ما ماه‌هاست که از تشکیل جلسات این کمیته اطلاع نداریم و حتی پیگیری هم کردیم که چرا تشکیل نمی‌شود که هنوز پاسخی نگرفته‌ایم. شنیده‌ایم گفته‌اند که جلسه را الکترونیکی تشکیل دهیم اما قانون اصلاً چنین چیزی را پیش‌بینی نکرده و مضافاً اینکه هیچ کاری هم نکرده‌اند که ما جلسه آنلاین داشته باشیم. خب چنین کاری زیرساخت‌هایی می‌خواهد یعنی حداقل یک فضای سایبری برای این کار طراحی شود که تا حالا چنین نشده.
اعضا به صورت آنلاین در تماس با هم نیستند؟
نه اصلاً هیچ تماس آنلاینی وجود ندارد و هیچ تبادلی بین اعضا نیست.
گویا از طریق رئیس مجلس هم برای برگزاری جلسه اقدام کرده‌اید. نتیجه آن چه شد؟
به همراه آقای کاظمی نماینده ملایر که عضو دیگر کمیته تعیین مصادیق مجرمانه است، نامه‌ای به آقای لاریجانی رئیس مجلس نوشتیم که این جلسه تشکیل نمی‌شود و ایشان پیگیری کند. آقای لاریجانی هم به قوه قضائیه نامه نوشت، چون جلسه را باید دادستان کل کشور تشکیلدهد.
در این زمینه مشخصاً اتفاقی که دارد می‌افتد، چیست؟ به هر حال ما بحث‌های مهمی چون فیلترینگ اینستاگرام در کشور را داریم که حاشیه‌ساز شده است. چرا در این شرایط کمیته تشکیل جلسه نمی‌دهد؟
من فکر می‌کنم برای تشکیل جلسه یک مقاومتی وجود دارد که این جلسه تشکیل نشود. یعنی جلوی تشکیل جلسه را فعلاً گرفته‌اند.
چرا؟
خب اگر جلسه تشکیل شود، اعضا تصمیماتی می‌گیرند که شاید با خواست برخی‌ها کاملاً متفاوت باشد. در زمینه همین اینستاگرام هر چند تا حالا کمیته هیچ بحثی نداشته اما راحت می‌توان حدس زد که اگر تشکیل جلسه شود، اعضا با آن مخالفت می‌کنند. وقتی کمیته تشکیل نشود، این دست کارها را راحت می‌توان انجام داد. من فکر می‌کنم مقابل تشکیل جلسه کمیته تعیین مصادیق مجرمانه را با مقاومت گرفته‌اند تا اثرگذاری آن را کم کنند. هر تصمیمی در حوزه فیلترینگ باید توسط این کمیته انجام شود اما وقتی جلسه تشکیل نمی‌شود، یعنی می‌خواهند آن را از دایره اثرگذاری خارج کنند. همان طور که تا الان این کمیته هیچ تصمیمی برای فیلترینگ نگرفته اما شاهد مثلاً فیلتر تلگرام بودیم. مشخص است که می‌خواهند مرجع تصمیم‌گیری را از این کمیته خارج کنند.
فکر می‌کنید آن نامه درخواست رفع فیلتر توئیتر که توسط 6 وزیر و دو نماینده مجلس نوشته شد، چقدر در این وضعیت تأثیر داشته؟
شاید همان نامه یک جوری باعث شد تا تعطیلی جلسات کمیته تثبیت شود. البته از قبل از آن هم این مسأله وجود داشت اما آن نامه مشخص کرد که اگر قرار به تصمیم‌گیری دموکراتیک در قالب کمیته باشد، وزن مخالفان فیلترینگ بیشتر است و این باعث می‌شود نه تنها تصمیم جدی برای فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی اتخاذ نشود بلکه برخی شبکه‌های فیلتر شده قبلی هم رفع فیلتر شوند. مسأله هم فقط توئیتر نیست. حتی موضوع تلگرام هم نمی‌تواند در کمیته مطرح شود.
آن نامه را پیگیری کردید؟
بله. در قالب همین پیگیری‌ها برای تشکیل جلسه کمیته، آن را هم پیگیری کردیم. به هر حال باید جلسه‌ای تشکیل شود تا بتوان به آن نامه ترتیب اثر داد.
فکر می‌کنید به این زودی بتوانید موفق به تشکیل جلسه شوید؟
بعید به نظر می‌رسد. عزمی که من می‌بینم، معطوف به تشکیل نشدن جلسه است.
نگران نیستید در این وضعیت اینستاگرام هم فیلتر شود؟
بله این نگرانی کم و بیش وجود دارد اما مسأله و نگرانی اصلی تعطیل کردن اجرای قانون است. به هر حال این کمیته است که باید برای فیلترینگ تصمیم بگیرد و اینکه آن را تعطیل کنیم و مرجعیت تصمیم‌گیری را به جای دیگری بسپاریم، به نوعی نقض قانون است و اصلاً تبعات خوبی ندارد.
