بی بی سی فارسی نوشت: رسانه های دولتی چین ویدئویی را منتشر کرده اند که ظاهرا عبدالرحیم هیات، نوازنده و آهنگ ساز برجسته ایغور، را که پیشتر مرگ او در یک اردوگاه کار گزارش شده بود نشان می دهد.
در این ویدئو به تاریخ دهم فوریه مردی که گفته می شود عبدالرحیم هیات است می گوید که "در وضعیت جسمانی خوبی قرار دارد."
پیشتر سازمان عفو بینالملل از گزارشها درباره نحوه مرگ عبدالرحیم هیات ابراز نگرانی کرده بود و ترکیه از چین خواسته بود اردوگاه های نگهداری ایغورها را برچیند؛ اردوگاه هایی که تا یک میلیون مسلمان ایغور در آن تحت بازداشت هستند.
بعضی از ایغورها اصالت ویدئوی جدیدی که چین منتشر کرده را زیر سوال برده اند.
نوری ترکل، رئیس پروژه حقوق بشر ایغورها که در آمریکا قرار دارد، به بی بی سی گفت که بعضی از جنبه های ویدئو "مشکوک" به نظر می رسد.
ایغورها یک اقلیت مسلمان ساکن منطقه شینجیانگ در شمال غربی چین هستند؛ منطقه ای که به شدت زیر نظر پکن بوده است. زبان آنها به ترکی نزدیک است و شمار قابل توجهی از آنها در سال های اخیر از چین به ترکیه گریخته اند.
محتوای ویدئو
این ویدئو را بخش ترکی زبان رادیوی بین المللی چین منتشر کرد، و گفت که انتقاد ترکیه از چین بی پایه است.
شخصی که عبدالرحیم هیات به نظر می رسد در این ویدئو می گوید که "تحقیقات از او در مورد نقض ادعایی قوانین ملی جریان دارد."
اعتراض ترکیه
در بیانیه روز شنبه (نهم فوریه) حامی اکسوی، سخنگوی وزارت خارجه ترکیه آمده بود: "دیگر بر کسی پوشیده نیست که بیش از یک میلیون نفر ایغور ترک به دلایل واهی دستگیر و به شکنجه و شستشوی مغزی در این اردوگاه ها محکوم شدهاند".
"از سرگیری اردوگاه های کار اجباری آن هم در قرن ۲۱ و پیشگرفتن سیاست ادغام اجباری از مقامهای پکن شرمساری بزرگی برای بشریت است".
ترکیه همچنین از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، خواسته برای توقف آنچه یک "فاجعه بشری" خوانده شده گامهای موثری بردارد.
این در حالی است که پکن می گوید اردوگاههای شینجیانگ "مراکز آموزش شغلی" هستند که با هدف کمک به این ناحیه برای "خلاص شدن از تروریسم" برپا شدهاند.
شهرت زکیر، یکی از مقامهای ارشد دولت چین اکتبر سال گذشته گفته بود: "آموزشجویان" در این اردوگاه ها از این که به آنها فرصتی برای "تعمق درباره اشتباهاتشان" به آنها داده شده قدردانی میکنند.
اما فعالان حقوق بشر میگویند ایغورهای مسلمان بدون هیچ اتهام موثقی به این بازداشتگاهها فرستاده شده اند و گاه تنها به علت طفره رفتن از دادن آزمایش اجباری ژنتیک، یا صحبت کردن به زبان ایغوری (که ریشه ترکمانی دارد) و یا حتی فقط به علت مشاجره با مقامهای دولت مرکزی به این اردوگاهها فرستاده شدهاند.
عبدالرحیم هیات
عبدالرحیم هیات نوازنده برجسته و مشهور ساز دوتار بود؛ سازی که به درجه استادی رسیدن در نواختن آن بسیار دشوار عنوان شده است. او موسیقی را در پکن فراگرفت و مدتها در تورهای ملی در سراسر چین نواخت.
آن طور که گزارش شده تبعید این استاد دوتار در پی ترانهای بوده که او اخیرا بر اساس یکی از اشعار معروف ایغورها خوانده بود و در آن به نسل جوان توصیه میشد که به فداکاریهای پدران خود ارج نهند.
در متن این ترانه "شهیدان نبرد" وجود داشت که ظاهرا پکن آن را "تشویق به تروریسم" استنباط کرده و بر همین اساس عبدالرحیم هیات را به تحمل هشت سال در یکی از این ارودگاههای اجباری محکوم کرده بودند.
ایغورها مسلمان هستند و زبان آنها ترکی است. آنها که اکثرا در شینجیانگ در شمالغرب چین زندگی میکنند در چند دهه اخیر به شدت با پکن درگیر بودهاند به طوری که دولت چین تهمیدات امنیتی و حضور نظامی گستردهای در این منطقه دارد و تلاش کرده با تشویق مهاجرت مردمان هان که اکثریت نژادی را در چین دارند، بافت این منطقه را از نظر نژادی، قومی و زبانی تغییر دهد.