مساله فشار چین بر مسلمانان اویغور که در منطقه 'سین کیانگ' یا 'شین جیانگ' در شمال غرب این کشور ساکن هستند این روزها به یک دعوای دیپلماتیک میان پکن و آنکارا تبدیل شده است و واکنش مقامات وزارت خارجه دو کشور نسبت به یکدیگر را به دنبال داشته است.
به گزارش ایرنا، ترکیه روز شنبه با متهم کردن پکن به اذیت و آزار اقلیت مسلمان اویغور، از چین خواسته بود تا بازداشتگاه هایی که اویغورها در آنها نگهداری می شوند را تعطیل کند طبق اعلام کارشناسان سازمان ملل، حدود یک میلیون اویغور و سایر اقلیت های ترک زبان چین در این اردوگاه ها که به «اردوگاه های بازآموزی» معروف شده اند زندگی می کنند.
پکن می گوید هدف از ایجاد این اردوگاه ها، همگونی اقلیت ها با آموزه های کمونیسم و جامعه است اما منتقدان معتقدند هدف چین جذب اقلیت ها و سرکوب مذاهب و آداب فرهنگی مغایر با ایدئولوژی حزب کمونیست و فرهنگ مسلط 'هان' است این موضوع در روزهای اخیر موجب ایجاد تنش در روابط بین ترکیه و چین شده است.
وزارت خارجه ترکیه روز شنبه به ظن مرگ یک شاعر پرآوازه اویغور به نام «'عبدالرحیم هیات'» در یک بازداشتگاه در چین بیانیه ای صادر کرد اما چین سریعا به آن واکنش نشان داد و با انتشار کلیپی ویدیویی از این شاعر و نوازنده معروف اویغوری، اعلام کرد که این نوازنده تار زنده است و در سلامتی کامل بسر می برد.
این بیانیه از شدت گرفتن نقض حقوق اویغورها در «منطقه خودمختار اویغورهای شین جیانگ» در دو سال گذشته انتقاد کرده بود.
دولت ترکیه می گوید بیش از یک میلیون اویغور که بی دلیل بازداشت شده اند در ندامتگاه ها و زندان ها مورد شکنجه و بازآموزی سیاسی قرار گرفته اند بیانیه وزارت خارجه ترکیه گفته بود سیاست همگون سازی سازمان یافته اویغورها توسط چین «شرم بزرگی برای بشریت» است.
هزاران نفر از مردم ترکیه نیز با برگزاری تظاهرات، از مسلمانان اویغور چین حمایت کردند مردم شهرهای مختلف ترکیه از جمله استانبول، بورسا، قونیه و آدانا روز یکشنبه سیاست های دولت چین ضد مسلمانان اویغور را محکوم کردند تظاهرکنندگان از دولت ترکیه خواستند برای توقف فشارها بر اویغورها تلاش کند.
به دنبال این تظاهرات در ترکیه، در هلند و تعدادی از کشورهای اروپایی نیز گروهی از مسلمانان با برپایی تظاهراتی به سیاست‌های دولت چین علیه اویغورهای این کشور اعتراض کردند.
اما به دنبال بالا گرفتن احساسات ضد چینی در ترکیه، رسانه های این کشور اقدام به انتشار کلیپی ویدیویی از این نوازنده و شاعر اویغور که در ترکیه بسیار شناخته شده است کردند، او در این کلیپ می گوید که در سلامت کامل بسر می برد و به خاطر زیر پا گذاشتن قانون، در مرحله تحقیق است.
این دوتار نواز چینی که به مقام استادی این ساز رسیده است به خاطر خواندن ترانه ای با عنوان 'شهیدان جنگ' که در آن جوانان را به یاد مقاومت و مبارزه های پدرانشان می اندازد به زندان و شرکت در اردوگاه های کار اجباری محکوم شده بود.
وزارت خارجه چین هم در برابر اظهارات وزارت خارجه ترکیه ساکت ننشست و با انتقاد از اظهارات مقامات ترکیه درباره منطقه خودمختار اویغور 'شین جیانگ' خاطر نشان کرد: اقدام ترکیه اشتباه و غیر مسئولانه است و چین قاطعانه مخالف انتقاد بی پایه بر اساس دروغ است.
'هوا چون اینگ' روز دوشنبه در پکن اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه درباره مسلمانان اویغور را «بسیار بد» توصیف کرد و افزود: سفارت چین در ترکیه در اولین فرصت به این اظهارات واکنش نشان داده و چین مراتب اعتراض خود را به ترکیه ابلاغ کرده است.
او با اشاره به اینکه سخنگوی وزارت خارجه ترکیه در اظهارت خود گفته است که موسیقیدان معروف اویغور در دومین سال زندان خود درگذشته است گفت: حقیقت این است که او نه تنها زنده است، بلکه وضع سلامتیش نیز بسیار خوب است.
به گفته وی اظهارات مضحک و دروغ ترکیه که یک فرد زنده را مرده قلمداد می کند، انتقاد بی پایه از چین و اقدامی اشتباه و غیرمسئولانه است و ما به طور جدی مخالف چنین اقداماتی از ترکیه هستیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین تاکید کرد: از دهه نود قرن بیستم، سه نیروی شر در داخل و خارج از چین هزاران حادثه تروریستی در شین جیانگ به پا کردند که باعث تلفات شماری از مردم بی گناه شد.
'هوا' تاکید کرد: شین جیانگ با عبرت گرفتن از تجربیات جامعه بین المللی در مبارزه با تروریسم و با توجه به وضعیت محلی، مبارزه با تروریسم و نابودی افراط گرایان را در پیش گرفته و به نتاج موثری دست یافته است. او ادامه داد: مردم قومیت های مختلف 'شین جیانگ' از آزادی اعتقادات مذهبی برخوردار و بر اساس قانون، دارای حق استفاده از زمان خود هستند حقوق فرهنگی مردم اقوام مختلف شین جیانگ نیز مورد حفاظت و احترام قانون قرار دارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت: ترکیه خود کشوری چند ملیتی است که با تهدید تروریسم هم مواجه است در پیش گرفتن معیار دوگانه در مبارزه با تروریسم، به خود ترکیه آسیب وارد می کند چین امیدوار است ترکیه با درک درست از سیاست و تلاش های چین، با اقدام عملی دست به افزایش اعتماد و همکاری با چین بزند.
