نفس‌نفس زنان سربالایی بیمارستان شهید مدرس را بالا می‌آید. وارد آزمایشگاه می‌شود و از دستگاه نوبت‌دهی شماره می‌گیرد.31نفر جلوتر از او نوبت گرفته‌اند. چشمانش به روی ساعت که عقربه‌های آن7:30 صبح را نشان می‌دهد می‌افتد و با خود فکر می‌کند که یک سال پیش در چنین روزی پیوند کلیه برایش انجام شده است. لبخندی روی لبانش نقش می‌بندد با اینکه هر2ماه باید برای تعیین سطح دارو در بدنش (آزمایش خاص بیماران پیوندی) به آزمایشگاه برود و آزمایش دهد. در همین افکار است که صدایش می‌زنند.

دفترچه‌‌اش را روی میز می‌گذارد. متصدی نگاهی به دفترچه‌اش می‌اندازد و می‌گوید: کیت نداریم. نمی‌توانیم تعیین سطح دارو انجام دهیم. به آزمایشگاه‌های دیگر سر بزنید البته همه جا وضعیت همین است. نایاب‌شدن کیت‌های تعیین سطح داروی ویژه بیماران پیوندی (پیوند کلیه،مغز استخوان،کبد، ریه، قلب....) در آزمایشگاه‌ها از موضوعاتی است که از شهریور‌ماه بیماران پیوندی را دچار مشکل کرده است. این در حالی است که سازمان غذا و دارو حاضر به توضیح در این‌باره نشد.

گوشی همراهش را به‌دست می‌گیرد و یکی یکی شماره‌های آزمایشگاه‌ها را می‌گیرد. آن طرف خط همه فقط این جمله را تکرار می‌کنند و می‌گویند: کیت نداریم. عاطفه یک سال است که پیوند کلیه کرده است در همین بیمارستان شهید مدرس می‌گوید: بیماران پیوندی هر 2‌ماه یک‌بار باید آزمایش‌هایی را بدهند تا سطح دارو در بدنشان مشخص شود.

کم یا زیاد بودن دارو در بدنشان می‌تواند برای بیماران مانند من که تعدادشان هم کم نیست بسیار خطرناک باشد. جالب است که حالا که برای آزمایش‌های دوره‌ای آمده‌ام می‌گویند کیت نداریم. 21نفر امروز همراه با من در آزمایشگاه بودند که به همه گفتند کیت نداریم. مگر می‌شود نسبت به این همه آدم بی‌تفاوت بود. همچنین می‌گوید:

به چند آزمایشگاه خصوصی هم زنگ زده‌ام آنها هم کیت نداشتند؟ واقعا مسئولان چرا خودشان را به جای بیماران نمی‌گذارند؟ چرا می‌گویند کمبود و مشکل نداریم؟ تکلیف بیمارانی مانند من چیست؟ این همه هزینه پیوند و بیمارستان و دغدغه‌های حاصل از پیوند را تحمل کرده‌ایم حالا یک آزمایش معمولی می‌تواند همه این زحمات را از بین ببرد.

صورتش از عصبانیت قرمز شده است. چند دقیقه‌ای است که با متصدی آزمایشگاه بحث می‌کند. محمد می‌گوید: از دیروز به هر آزمایشگاهی که سرزده‌ایم می‌گویند کیت نداریم.

پسر هشت‌ساله‌اش را نشان می‌دهد واقعا گناه این بچه چیست: فقط 3‌ماه است که پیوند مغز استخوان شده اگر آزمایش‌های دوره‌ای مرتب انجام نشود نمی‌توانند وضعیتش را ارزیابی کنند. مگر می‌شود پزشک با حدس و گمان وضعیت دارو در بدن بیمار آن هم کودک را بررسی کند.

پله‌های آزمایشگاه را یکی یکی بالا می‌رود به امید اینکه بتواند در این آزمایشگاه تعیین سطح دارو را انجام دهد، اما متصدی آزمایشگاه به سارا که به تازگی پیوند قلب کرده است می‌گوید: 3ماه است کیت نداریم و نمی‌توانیم آزمایش شما را انجام دهیم.

نبود کیت‌ برای بیماران پیوندی خطرناک است
یکی از پزشکانی که خود نیز صاحب یکی از معروف‌ترین آزمایشگاه‌های کشور است درحالی‌که نخواست نامش فاش شود می‌گوید: واقعیت این است که بزرگ‌ترین شرکت وارد‌کننده کیت‌های مرجع پیوندی به کشور به‌دلیل نوسانات ارز دچار مشکل شده است.

شرکت نمایندگی‌اش را واگذار کرده است و به همین دلیل آزمایشگاه‌های پایتخت حتی شهرستان‌ها دچار مشکل شده‌اند. وی در ادامه می‌گوید: نبود این کیت‌ها برای بیماران پیوندی بسیار خطرناک است و سبب می‌شود تا مشکلاتی در اندازه‌گیری سطح خونی داروهای بیماران پیوندی ایجاد شود.

ضمن اینکه بیماری که این دارو را می‌گیرد با دو خطر روبه‌روست؛ اگر سطح دارو در خون پایین باشد پیوند پس می‌زند واگر بالا باشد بیمار دچار مسمومیت می‌شود تنها راه تشخیص هم از طریق کیت‌هایی است که هم‌اکنون وجود ندارد.

چشمانش پف شدید دارد می‌گوید: 2‌ماه است که آزمایش نداده‌ام و نمی‌دانم سطح دارو در بدنم چگونه است اما هر چیزی که هست باعث شده به مشکل بخورم. شاهین 9‌ماه است که پیوند کبد شده. می‌گوید: نمی‌دانم باید برای انجام آزمایش کجا بروم یکی از دوستانم یک آزمایشگاهی در کرج پیدا کرده بود که 3ماه پیش آزمایش‌هایم را انجام دادم اما هم‌اکنون این آزمایشگاه هم تعطیل شده است.

وضعیت واردکننده‌های تجهیزات پزشکی خوب نیست
وحید اسکویی، مدیرعامل شرکت کیمیاژن‌پژوه پارس و تولید‌کننده تجهیزات آزمایشگاهی درخصوص کمبود و نبود کیت برای بیماران پیوندی می‌گوید:

واقعیت این است که وضعیت واردکننده‌های تجهیزات پزشکی اصلا خوب نیست، به همین سبب هم هر روز شاهد کمبود در یک بخش هستیم و چند ماهی هم است که کیت‌های آزمایشگاهی بیماران پیوندی دچار مشکل شدید شده است چرا که کیت‌هایی که در ایران تولید می‌شوند با چالش اختصاص ارز برای واردات مواداولیه روبه‌رو شده‌اند به این علت که مواداولیه تولید کیت‌ها صددرصد وارداتی است.

ضمن اینکه خیلی از واردکننده‌ها، هم به‌دلیل تغییرات قیمت ارز و هم اختصاص نیافتن ارز نمی‌توانند در این زمینه فعالیت کنند؛ به‌طور مثال یکی از واردکننده‌های بزرگ کیت‌های مرجع بیماران پیوندی اردیبهشت‌ماه 2درخواست تخصیص ارز داده بود که انتهای آذر‌ماه به او تأیید دادند که دیگر بازار را از دست داد.

همه این مشکلات دست به‌دست هم دادند و سبب شدند تا بیماران به‌خصوص بیماران پیوندی با مشکل نبود کیت که ربط مستقیم به سلامتی‌شان دارد روبه‌رو شوند؛ ضمن اینکه آزمایشگاه‌ها نیز دچار مشکلات عدیده شده‌اند و در معرض تعطیلی و ورشکستگی قرار گرفته‌اند.

مسئولان سازمان غذا و داروبه فکر بیماران پیوندی باشند
سیدمحمد الموسوی، عضو هیأت مدیره انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران: متأسفانه نزدیک به چند ماه است که کیت تشخیصی در کشور نایاب شده و این در حالی است که بیماران برای جلوگیری از پس‌زدن پیوندشان باید به‌طور مرتب آزمایش دهند.

در واقع این بیماران باید برای تشخیص میزان داروی مورد نیاز بدنشان هر‌ ماه تا 45روز یک‌بار تحت آزمایش با کیت تشخیصی دارویی که مصرف می‌کنند قرار گیرند.

اما چندین ماه است با وجود اعلام و پیگیری‌هایی که داشته‌ایم این کیت‌های آزمایشی در کشور نایاب شده است. حتی در قطب پیوند کشور یعنی بیمارستان شهید مدرس هم با چنین مشکلی روبه‌رو هستیم و البته آزمایشگاه‌های بزرگی چون قلهک هم همین مشکل را دارند.

مسئولان سازمان غذا و دارو باید برای بیماران خاص تمهیداتی بیندیشند که در شرایطی که کشور دچار تحریم و مشکلات ارزی ‌است دچار مشکلات نشوند. این در حالی است که این آزمایش‌ها برای بیماران پیوندی که تعدادشان هم کم نیست بسیارضروری است.

 روزنامه همشهری