نگاهی به سایت‌های تخفیف گروهی در ایران

جام جم نوشت:

با نفوذ اينترنت در زندگي جوامع امروزي تجارت و داد و ستد هم دستخوش تغيير شده است.راه‌اندازي فروشگاه‌هاي آنلاين نمود اين قضيه است به طوري كه سايت‌هايي مانند آمازون و اي‌بي (eBay) اكنون يكي از مهم‌ترين فروشگاه‌هاي آنلاين در سطح جهان هستند. در ايران هم روز به روز بركاربران اينترنتي افزوده مي‌شود.

 

هم‌اكنون سايت‌هاي فروشگاهي زيادي به ارائه كالا و خدمات به كاربران ايراني خود اقدام مي‌كنند، اما از تابستان امسال در وب سايت‌هاي فروشگاهي ايراني به يكباره شاهد نگاه جديدي به فرآيند تجارت الكترونيك بوديم كه خريد و فروش را در كنار لغت جذاب تخفيف قرار مي‌دهند. اين سايت كه تحت عنوان سايت‌هاي تخفيف گروهي در ايران فعاليت مي‌كنند را نبايد با فروشگاه‌هاي اينترنتي اشتباه گرفت زيرا مدل تجاري و كاري آنها با فروشگاه‌هاي آنلاين بسيار متفاوتند.

 

هيچ خريداري را نمي‌توانيد در كل سياره زمين پيدا كنيد كه از تخفيف بدش بيايد. پرداخت هزينه كمتر يعني صرفه‌جويي در پول و اين به مفهوم امكان خريد بيشتر است. تخفيف عملي است كه فرآيند فروش كالا را تسريع مي‌كند و نتيجه اين است كه هم فروشنده و هم خريدار نفع مي‌برند. در فرآيند تخفيف معمولا فروشنده ميزان مشخصي از قيمت كالاهاي خود را براي مدت زمان نسبتا كوتاهي كاهش مي‌دهد و تلاش مي‌كند با استفاده از تبليغات محيطي، آن را به اطلاع خريداران برساند. ارائه تخفيف معمولا به مناسبت‌هاي مختلف و ويژه‌اي صورت مي‌گيرد، مانند خريد شب عيد يا بازگشايي مدارس كه بسياري از خريداران در اين مناسبت‌ها در جستجوي كالاي خاصي هستند و درواقع يك مشتري بالقوه محسوب مي‌شوند. فروشنده در فرآيند تخفيف، در مدتي كوتاه تعداد بيشتري كالا مي‌فروشد و به اين ترتيب مبلغ سود او افزايش مي‌يابد. خريدار هم براي كالاي مورد نيازش پول كمتري مي‌پردازد و به اين ترتيب او هم سود خواهد برد.

 

مدل تجاري خريد گروهي و ايده اوليه

خريد گروهي، كالاها و خدمات مختلف را با قيمتي كاهش يافته پيشنهاد مي‌دهد به شرط اين‌كه حداقل تعداد خاصي از خريداران آن كالا يا جنس پيشنهاد شده را بخرند. اين ايده نمونه بزرگ‌تري از روش فروش چندتايي است كه حتما تا به حال تجربه كرده‌ايد. براي مثال هنگامي كه قصد خريد يك واحد كالاي خاصي را داريد به شما پيشنهاد مي‌شود در صورت خريد 2 عدد يا بيشتر، قيمت كمتري پرداخت خواهيد كرد. سايت‌هايي كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند معمولاً روزانه يك كالا يا خدمت خاصي را پيشنهاد مي‌دهند و وقتي تعداد خاصي از خريداران براي خريد آن ابراز تمايل كردند، آن پيشنهاد قطعي مي‌شود و آن جنس يا كالا به فروش مي‌رسد. بازاريابان اين مدل سايت‌ها معمولا صاحبان كالا و خدمات محلي را كه از كيفيت و محبوبيت نسبي برخوردارند شناسايي كرده، مدل تجاري خود را براي آنها تشريح و پس از حصول توافق و بستن قرارداد محصول يا خدمات مورد نظر را به عنوان پيشنهاد روز به مشتريان و افرادي كه به سايت سر مي‌زنند يا در خبرنامه آن عضو هستند، ارسال مي‌نمايند و با توجه به تخفيف قابل توجهي كه از صاحب كالا يا خدمات گرفته‌اند تضمين مي‌كنند در مدت زمان محدود و معلومي تعداد معيني كوپن تخفيف بفروشند تا تخفيف براي سايرين فعال شود.

 

رشد شبكه‌هاي اجتماعي و سرويس‌هاي ميكروبلاگينگ تاثير بسزايي در رشد اين قبيل سايت‌ها داشته است. اصولا عملكرد سايت‌هاي تخفيف گروهي نوعي روان‌شناسي اجتماعي است. براي مثال خريداري را مجسم كنيد كه فرصت خريد يا تخفيف خيلي عالي به دست آورده ولي اين فرصت استثنايي بايد منوط به استفاده حدودا 1000 نفر براي خريد اين كالا يا خدمت باشد. لذا در اين مدل كاري معمولا كاربران براي اين‌كه بتوانند از پيشنهاد تخفيف روزانه بهره‌مند شوند سعي مي‌كنند دوستان و آشنايان خود را با آن محصول يا خدمت ارائه شده آشنا كنند يا از طريق همان شبكه‌هاي اجتماعي در تبليغ و اشاعه آن اقدام نمايند. اين سوال مطرح مي‌شود كه هيچ توجيهي براي سود صاحب كالا يا خدمات با تخفيفي بين 40 تا 90 درصدي نمي‌تواند وجود داشته باشد اما بايد به اين نكته هم توجه داشت كه صاحب كالا يا محصول مورد نظر با تخفيفي كه ارائه مي‌دهد اولاً در زمان كوتاهي تعداد زيادي كالا خواهد فروخت و با دريافت سود اندك از هر كدام، در كل سود مناسبي نصيبش خواهد شد. همچنين برخي فروشندگان غيرمعروف با اين ترفند اقدام به تبليغ نام تجاري خود مي‌كنند يا برخي چشم به ليست داده‌هاي خريداراني دارند به اين اميد كه در آينده باز هم از آنها خريد كنند. موضوع ديگر حذف هزينه تبليغات محيطي صاحب كالا يا خدمات براي اطلاع‌رساني و جذب مشتري است چرا كه اين تبليغات را سايت خريد گروهي بر عهده دارد. حتي اگر كسي از كوپن تخفيف ارائه شده استفاده نكند با اين شركت يا رستوران يا واحد خدماتي آشنا خواهد شد كه در نهايت باعث افزايش تعداد مشتريان آن واحد تجاري خواهد شد.

 

مشتري يا خريدار كوپن تخفيف، كه بهاي اندكي را براي استفاده از يك كالا يا خدمات پرداخت كرده، سود مناسبي خواهد برد و از سويي ديگر سايت ارائه‌دهنده كوپن‌هاي خريد گروهي، پورسانت خود را از بابت تبليغات روي محصول و گردآوري مشتريان از صاحب كسب و كار دريافت خواهد كرد و بدين ترتيب يك معامله برد برد برد انجام مي‌پذيرد.

 

اگر بخواهيم سرمنشأ رشد سايت‌هاي خريد گروهي را پيدا كنيم بايد سري به كتاب خاطرات سايت گروپان (Gropon)‌ بزنيم. اين سايت آبان 1387 توسط اندرو ميسون در شيكاگو پايه‌گذاري شد. گروپان عنوان خود را از تركيب دو كلمه «گروپ» و «كوپن» وام گرفته است. گروپان اولين سايت تخفيف گروهي نبود اما مي‌توان آن را موفق‌ترين سايت تخفيف گروهي ناميد.اين سايت با كمك گرفتن از شبكه اجتماعي فيس‌بوك توانست به سرعت رشد نمايد و بازار كاري آن از شهر شيكاگو به ساير شهرهاي آمريكا مانند بوستون و نيويورك برسد. بنابر گزارش مجله فوربز، گروپان سريع‌ترين رشد سايت‌هاي اينترنتي را داشته و از اين بابت از فيس‌بوك هم پيشي گرفته است.

 

ميسون، رمز موفقيت اين سرويس را در ارتباط با تجارت‌هاي محلي و بسيار كوچكي يافت كه كمتر براي مردم شناخته شده بودند. با موفقيت روزافزون گروپان تجارت‌هاي محلي تمايل بيشتري براي همكاري با آن نشان دادند و درخواست‌هاي زيادي براي آنها ارسال ‌شد. سال 1388 گروپان تنها 120 كارمند داشت و روزانه سي پيشنهاد را به سي شهر ارائه مي‌كرد، اما رفته‌رفته تعداد كاربران و بازارهايي كه خواستار همكاري با گروپان بودند بيشتر شد و اكنون با داشتن بيش از 10 هزار كارمند، بازار وسيعي در جهان دارد ولي همچنان درصدد ورود به بازارهاي جديد است.

 

سال 1389 كمتر روزي بود كه خبري از گروپان در اينترنت منتشر نشود و همين خبرهاي روزانه سرانجام گوگل را كه از هر آب گل‌‌آلودي ماهي مي‌گيرد واداشت تا با يك پيشنهاد اغواكننده 6 ميليارد دلاري به سراغ خريد گروپان برود، اما ميسون و هيات مديره با رد كردن اين پيشنهاد بسيار عالي ترجيح دادند همچنان روي پاي خود بايستند و اين مدل تجاري به حدي ساده و در عين حال درآمدزا بود كه سايت‌هاي تخفيف گروهي در سراسر جهان مثل قارچ از زمين سر درآورده و شروع به رشد كردند. در كشورهايي همچون چين و روسيه، رقيباني به وجود آمدند تا نفوذ گروپان به بازار اين كشورهاي بزرگ را تقريباً غيرممكن كنند. درآمدزايي اين مدل تجاري آنقدر فريبنده بود كه گوگل پس از رد پيشنهاد گروپان، خود اقدام به راه‌اندازي سرويس گوگل آفر (Google Offer) كرد و فيس‌بوك هم به بررسي مدلي مشابه براي تجارت‌هاي محلي روي شبكه خود پرداخت.

 

تخفيف گروهي در ايران

در سال‌هاي قبل و در مقطعي كوتاه سايت تخفيف گروهي گروپ شاپ در ايران راه‌اندازي شد تا بازار ايران هم مانند ساير كشورها اين مدل تجاري را تجربه كند، اما پس از مدت كوتاهي به كار خود پايان داد، اما در تابستان سال 90 و به يكباره چند سايت تخفيف گروهي با فاصله‌اي اندك در ايران شروع به كار كردند و هر كدام از اين سايت‌ها تلاش كردند تا با ارائه خدماتي بهتر و ظاهري دوستانه‌تر، طيف بخصوصي از خريداران عاشق تخفيف را به خود جلب كنند.

 

1 ـ تخفيفان (takhfifan.com) اولين سايت تخفيف گروهي بود كه به طور جدي كار خود را در ايران آغاز كرد.

تخفيفان تاكنون بيش از 100 پيشنهاد خريد گروهي با 40 الي 80 درصد تخفيف ارائه كرده است كه اكثر آنها شامل خدماتي مثل بليت كنسرت، استفاده از منوي رستوران‌ها و كافي‌شاپ‌هاي معتبر، تفريح و سرگرمي بوده و 10 درصد ساير پيشنهادها شامل محصول است. بيشترين كوپن فروخته شده مربوط به استفاده از ماشين‌هاي صحرايي بوده كه تعداد 901 كوپن فروخته شده است. تخفيفان به قدرت شبكه‌هاي اجتماعي واقف بوده و از اين طريق آخرين اخبار و اطلاعات خود را به اطلاع كاربرانش مي‌رساند. براي اطلاع از پيشنهادهاي روزانه تخفيفان مي‌توان در خبرنامه آن به رايگان عضو شد تا پيشنهادهاي تخفيفان به صورت روزانه برايتان ايميل شود. در حال حاضر محدوده فعاليت تخفيفان فقط در برخي از مناطق شهر تهران داير شده، ولي تنها سايت تخفيف گروهي در ايران است كه موفق به كسب نماد اعتماد الكترونيكي شده است.

 

2‌ـ نت برگ (Netbarg.Com) با يك فاصله بيست روزه بعد از تخفيفان شروع به كار كرده است. مراحل اوليه كار و آماده‌سازي سيستم‌ها و زيرساخت‌ها در اين وب‌سايت با وسواس خاصي انجام پذيرفته به نحوي كه گويا انتخاب اسم نت برگ بعد از 4 ماه كار و از بين حدود 100 اسم پيشنهادي انتخاب شده است.

نت برگ با تبليغاتي مناسب و هوشمندانه ورود خود به بازار كسب و كار اينترنتي ايران را اعلام كرد و قبل از راه‌اندازي رسمي سايت از طريق وبلاگ خود آخرين اطلاعات و مراحل كار را به اطلاع مردم مي‌رساند. نت برگ تاكنون بيش از 30 پيشنهاد تخفيف گروهي ارائه كرده كه فروش 702 عدد كوپن استفاده از پيست كارتينگ مجموعه آزادي تهران بيشترين فروش اين وب سايت بوده است.

نت برگ هم مانند تخفيفان از جادوي شبكه‌هاي اجتماعي سود مي‌برد و متمركز بر بازار تهران و بويژه بخش بالانشين آن است. نت برگ در اين مدت كوتاه توانسته جاي پاي خود را در بازار ديجيتالي ايران مستحكم كند. امكان جالبي كه نت برگ در اختيار كاربران خود گذاشته استفاده از سامانه پيام كوتاه، جهت اطلاع رساني به ساير دوستان است كه در نوع خود بسيار كاربردي است.

 

3 ـ همخريد (Hamkharid.com) پس از تخفيفان و نت برگ سومين سايت تخفيف گروهي است. وجه تمايز همخريد با نت برگ و تخفيفان ورود اين سايت در ابتداي امر به عرضه كالا با تخفيف مناسب بود، كاري كه در مورد نت‌برگ و تخفيفان عمدتا روي خدمات و اغلب رستوران‌ها متمركز شده بود.

همخريد تاكنون 14 پيشنهاد براي فروش ارائه داده كه نسبت به دو رقيب خود كم‌كارتر محسوب مي‌شود، اما همخريد ويژگي‌هاي خاصي دارد كه در نت برگ و تخفيفان كمتر ديده شده است. طراحي همخريد جذاب‌تر و كمي كودكانه به نظر مي‌رسد كه با يك نماد بانمك، تداعي‌كننده محيطي دوستانه و فانتزي است. نوع نگارش توضيحات هر پيشنهاد ارائه شده در همخريد، خودماني‌تر و عاميانه است كه به راحتي با خواننده آن ارتباط برقرار خواهد كرد. فراموش نكنيم اندرو ميسون براي شركت خود 70 نويسنده طنزپرداز را استخدام كرده كه توسط آرون‌ويث، دوست قديمي‌اش رهبري مي‌شوند. به اين ترتيب، با هر ايميلي كه يك معامله را به مشتريان پيشنهاد مي‌كنند از جملات طنزگونه و بعضاً عاميانه نيز استفاده مي‌شود. همخريد هم از شبكه‌هاي اجتماعي و زبان نوشتاري عاميانه خود به عنوان ابزاري براي ارائه پيشنهادهاي تخفيف خود به خوبي استفاده مي‌كند.

 

آينده تخفيف گروهي چه خواهد شد؟

ايران با جمعيت 70 ميليوني و تعداد روبه افزايش كاربران اينترنتي مي‌تواند بازار خوبي براي اين مدل تجاري باشد، اما نگراني‌هاي زيادي از رشد قارچ‌گونه سايت‌هاي تخفيف گروهي وجود دارد كه امكان دارد به اين تجارت لطمه وارد كند. اگر كمي به عقب برگرديم به خاطر خواهيم آورد كه در يك برهه زماني در وب ايران و به يكباره شاهد ايجاد موجي از سايت‌هاي وبلاگ دهي و نيز شبكه‌هاي اجتماعي به گونه‌اي بوديم كه هر روز مي‌شد خبر تولد يك سايت اجتماعي با نام و نشان جديد را شنيد، اما پس از گذشت مدت زماني ريزش اين سايت‌ها آغاز شد و اين موضوع بزرگ‌ترين ضربه را به كاربراني زد كه به خدمات آنها اعتماد كرده بودند. راه‌اندازي چند سايت تخفيف گروهي به يكباره اين ذهنيت را به وجود مي‌آورد تا شايد تاريخ دوباره در حال تكرار شدن است و آن سرنوشت شوم در انتظار سايت‌هاي تخفيف گروهي خواهد بود.

 

ورود افراد غيرمتخصص و ايجاد سايت‌هاي حباب‌گونه تخفيف گروهي مي‌تواند ضربه مهلكي به تجارت ساير شركت‌ها كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند بزند، زيرا از سويي باعث بدبيني و عدم اعتماد خريداران و صاحبان مشاغل و خدمات به اين مدل تجارت خواهد شد، اما راهكارهايي هم هست كه سايت‌هاي تخفيف گروهي با رعايت آنها مي‌توانند آينده خوبي را براي تجارت خود رقم بزنند و از سويي رسالت خود را در فرهنگ‌سازي خريد از سايت‌هاي خريد گروهي انجام دهند. اول با وجود اين‌كه مدل تجاري آنها اغلب اقتباسي از سايت گروپان است، اما هيچ گاه خود را با آن مقايسه نكنند و به ياد داشته باشند كه تا رسيدن به آن جايگاه آن هم در ايران راهي پرفراز و نشيب در پيش است لذا با ايجاد تيمي قوي از مديران و بازاريابان خبره و توجه به خواست كاربران و ارائه كالاهاي باكيفيت كه باعث رضايت خاطر استفاده‌كنندگان مي‌شود، آنها را به يك خريدار هميشگي تبديل ‌كنند. دوم اين كه مشاهده مي‌شود سايت‌هاي تخفيف گروهي در حال حاضر خود را روي تهران متمركز كرده‌اند. شايد بهتر باشد كه با توجه به بازارهاي محلي ديگر و شهرهاي بزرگي مانند مشهد، شيراز، اصفهان، تبريز و... بازار خود را توسعه داده و به اين ترتيب آينده روشن‌تري را براي كسب و كار خود ترسيم كنند.